Kơmrong glai gah tlôn ]ư\ blung a le\ gah thôn 12, xă Hòa lễ, tring glông Krông Bông mơng hlâo laih arăng phă rai. Hơdôm kyâo mtah mda do# glăi [u djo\p pioh pơgang kơ [ing phă dlai kơdo\p kơ [ing wai pơgang dlai ôh. }i anai, joa măi oă kyâo tơ-oa ơ- oang [ơi\ tơhrơi dlăng dron pơ jưh kyâo đu\t mta [u abih [ơi\. Hơmâo dron đa mă hi\ laih kyâo, dron pơkon dơng glăk oă jing hơnal, bo\p [ơi\ yơh kơđu\h kyâo mtah joai lui bơrơtu\k, gan abih jơlan nao rai…
Truh pơ goai lon Dlai ]ư\ Yang Sin gan dôm pluh dron pơjưh kyâo do\p hăng ktư\ kơ kơse\p ]roh hơnôh bơrơgơ` kơ tơlo# pơtao. Samơ\ hơnal pơsơi ]ih “goai lon Đang dlai ]ư\ Yang Sing” hlơi thơ gơ\ ]om jôh juê hi\ [hiâo. Ataih mơng hơnal ]ih anai [u hơmâo hơdôm ôh le\ lan hyu pơtrui [ing kiă wai dlai hăng jơlan amur, mơ\ tui ơi Hòang Thanh Cung, do# [ơi xă ]ư\ Pui, tring glông Krông Bông- sa ]ô mơnuih djuai ania Mông rong rơkâo ngă mơnuih ba jơlan kơ [ing gơmơi lăi, anai le\ jơlan amur yoa [ing do\p kyâo po\k, pioh do\p oă kyâo hăng brơi kơbao đôh. {ơi tu] jơlan anai, hơmâo sa phun kyâo hơrăi prong bi\a mă arăng phrâo oă. Phun gơ\ mơng phun truh pơ tơdu\ glông dôm pluh me\t arăng oă cre\k mă pơ đuăi laih.
Mu\t nao [liah amăng krah dlai, phun kơsum prong dôm ]ô kuar ăt oă laih mơn pioh mă asar boh [rư\\ hrơi jai lu tui. Kiah kơ ]i tlưh ]ư\ đô], 3 [e\ phun kơsum prong [iă truh sa me\t, glông 30 me\t phrâo rơbuh do# along mơn. Kơtư\ kơ kual dlai dôm rơtuh me\t karê arăng drôm oă tui phun kơsum anun.
Ơi Hòang Thanh Cung brơi thâo, dơng mơng anai truh pơ giam tring kual Krông Kmar, hong ]ran jơlan 2 hrơi ]ur amăng dlai, [ing do\p oă kyâu drôm na nao đô] phun kơsum, `u lăi: Kư\ nao yơh đuăi tui jơlan anai truh pơ ]ư\ dlông [le\t mơ\ ta dlăng mơng tring glông dih, ]i hơpă hơmâo sôh. Kư\\ nao be\, ]i hơpă lêng oă drôm soh lah.
Tui anun biă mơn, kiah kơ nao ha anăp đô] amăng dlai, mơ\ [ing gơmơi [uh 6 anom laih ngă dron pơjưh kyâu kơsum, hơmâo rơbeh 20 [e\ phun arăng drôm, lêng kyâu pơ prong rơbeh sa me\t, glông 30 me\t. Tui mơnuih ba jơlan ting yăp lăng, năng ai dôm kyâu anun hơmâo rơbeh 200 me\t khối. Aka yăp ôh, rim sa [e\ phun kơsum rơbuh arăng drôm pơrai [u [i\a tah kyâu pơkon gah djeo hăng dum dar pioh pơ agaih kơ phun anai rơbuh trun. Hăng tui ơi Hòang Thanh Cung, dôm [ing nao drôm phun kơsum mă asar yăp [u abih ôh.
Hơmâo sa ]ô mơnuih pơkon anan Phong, dơnong kơ nao pơ ]ư\ Yang Sin đom boa loa pơnah hăng hyu duah kyâu yôm đô] yơh `u anai, ăt brơi thâo mơn, blan 9 tôm dih `u drôm phun kơsum ba glăi si\ boh asar hơmâo hơmăi mơn, `u lăi: Kâo nao mơn 2 wo\t hăng [uh phun kơsum arăng drôm gu\k [ơ\i. {ơi ano# đa dôm pluh phun. Samơ\ hơmâo mơn anih đa dlai jing huông huang hi\ mtam djơh arang drôm jơnah jah dlai ngă hmua [ơ\i lah.
Yă Vàng Thị Đỏ, pơ xă Hòa Lễ, hay `u juăt nao mơn pơ dlai duah [ong, `u ruai: Kơnong blan 9 hăng blan 10 phrâo rơgao, hơmâo dôm rơtuh ]ô mơnuih [on sang hơdi\p giam anai nao pơ dlai kơpal pioh drôm phun kơsum mă asar, `u brơi thâo: mu\t nao [liah amăng krah dih phun kơsum arăng drôm lu hlôh dơng. ~u pô [ơ\i [uh dôm gru\p mơnuih pe\ lăi dôm tă asar boh kơsum, tui anun gơ`u drôm phă hơmâo mơn dôm pluh [e\ phun kơsum prong. Arăng drôm pơ ngo# anai lah, dah [u hơmâo thơ arăng nao pơ Ia Ba dih dơng hyu e\p lăng. }ư anun hơmâo mơn hă arăng hlong drôm mtam yơh, [u drôm sa ano# ôh dah. Asar boh kơsum arang ba si\ sa tă hơmâo 50 klak prak.
{u djơ\ kơnong kơ phun boh kơsum hăng phun boh rơnưi lơi arăng drôm mă asar, mơ\ Đang dlai }ư\ yang Sin hăng dôm kual dlai pơkon ăt glăk rai tui mơn yoa [ing do\p kyâu drôm phă na nao. Lơm [irô kiă wai dlai kơmrong ngă kho\p le\, bruă drôm [u dah pơgiang đuăi kyâu kre\t kroai hi\. Lơm phai lui mtam thơ, bruă anai ngă rơdah bi\a mă [u hu\i kơ hlơi ôh.
Yoa anun, hlơi gan nao ]i dôm xă Yang Mao, }ư\ Drăm, }ư\ Pui, Hòa Lễ, Hòa Phong…tring glông Krông Bông djo\p kơ plah rơwang hơpă hay, ăt [uh sôh lu sang ano# ]i anai pơ[u\t bo\p [ơi\ kyâu dum dar sang. Tăp năng, hơmâo mơnuih đa pơdă ]i anăp sang dua tlâo droă kyâu yôm djơh Pơmu, Sao xanh, oan kyâu kơsum… pioh si\.
Sa ]ô kơnoă mă bruă [ơi xă Yang Mao brơi thâo: Kyâu do\p ]i anai lu biă, bi\a `u kyâu Pơ mu, hlơi kiang blơi lơm hơpă hmâo sôh. Kyâu prong păng gan 70 cm thơ ting tui kho#i, sa kho#i si\ ]i sang hlăk anun le\ 12 klak prak. Samơ\ ano# kuar `u truh sa me\t le\ noa `u yôm hlôh, yoa kyâu prong pioh ngă ]ơnăng, noa `u mơng 20-30 klak prak, Samơ\ dah ]ơnăng anun ba glăi pơ [on prong Buôn Ma Thuột , noa `u [ai jai yôm hlôh truh kơ 30-45 klak prak. Dah ba glăi pơ kual dơnung dơng le\ jai yôm hlôh kơ dôm wo\t [ơ\i.
Đang dlai }ư\ Yang Sing hơmâo truh 10 boh sang gak [ing wai dlai tlô. Sa anom dơng hă kơ [ing hyu tir na nao gak pioh pre ]i hyu mă [ing do\p drôm kyâu hăng pơgiang đuăi kyâu do\p.
Dôm ară jơlan mơ\ kyâu do\p dưi klaih le\ djơh Jơlan prong mrô 26, 27 [u dah jơlan prong tring ]ar pơ tlah hong dôm tring glông Krông Bông, Krông Pa], Mdrăk hăng tring glông Lak, [ing wai lăng kyâu dlai hơmâo ]ơgan jơlan na nao mơn. Anun le\ aka yăp ôh dôm Kông ty Lâm nghiệp arawng jao wai lăng dôm kual giam dlai ăt hơmâo mơn [ing juăt bruă wai pơgang.
Anun mơ\ tơ hrơi djơh mo\t , dlai ]I anai [rư\ rai tui, lu kyâu pơtâo yơ yôm djơh hăng hơmâo tơkai bơ rơyư\ nao pơ djo\p anih anom. {u thâo ôh hlơi? Gong gai plơi pla [u dah gơnong bruă wai lăng dlai kyâu? {u dah dôm gơnong bruă dưi jao ngă pô wai lăng dlai hă gơ grong kơ tơlơi anai?.
}ih pơblang hăng pôr L R]om H'Ly
Viết bình luận