VOV4.Jarai - Ama\ng 2 rơnuk pơblah aya\t roh, bơrơxoa glăi, laih anu\n pơklaih rơngai lo\n ia truh kih, mơnuih [ôn sang djuai ania Hdang, [ơi să Đak Ui,  tơring glông Đak Hà, tơring ]ar Kon Tum, sa pran sa jua tui ping gah, tui wa Hồ, kh^n hơtai , gir a` tơlơi gleh glăn tơnăp tăp, pơsa\n drơi pô, ba glăi tơlơi pơblah dưi ayăt roh. Thu\n 1071, să Đak Ui, dưi hơmâo go\ng gai hkru\  jăng jai, Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam, hơmâo pơ pu\ brơi anăn miđai yôm pơ phăn; anih ano\m sông kơtang  khul tơhan mơnuih [ôn sang. Ngă tui do\ng tơlơi adoh pơblah dưi ayăt roh, 40 thu\n pơblah dưi Đak Ui hlăk nga\ tui kơja\p tơlơi pơblih phrâo.

            Kplah wah bơyan phang Kual }ư\ siang, hdôm đang hmua pơdai ia glăk bơyan bluh tơ [eng hiam mtah  biă mă, ataih mơng ako\ phu\n truh pơ\ rơnu] să Đak Ui. {ia\ mơnuih đô] pơmin truh hơmua pơdai hiam anai, 40 thu\n hlâo dih jing anih ano\m pơblah ngă ktang kơt^t.

            Thu\n tơkeng rơgao rơbeh hơ mkrah rơnuk thu\n ha\ng anai laih, mơta kơ pô tơhan  sông ktang A Tranh, jing pô g^t gai mơnuih [ôn sang Đak Ui, ako\ pơdơng plơi pla tơgu\ blah ayăt, ăt do\ bơnga] đ^ tơlơi mơak tơdang ră ruai truh tơlơi hơd^p ră anai.“ Bơhơmutu ha\ng hlâo dih, mơnuih [ôn sang ră anai trơi pơđao, mơak, pơblih phrâo bia\ ma\. Hơmâo jơlan nao hrăm hră. Mơnuih [ôn sang đăo gơnang bia\ ma\ kơ ping gah, đăo gơnang hkru\ ta”

            }ih to\ tui do\ng tơlơi adoh pơblah dưi, dơng mơng hrơi pơblah ngă, 40 thu\n rơgao, Ping gah, go\ng gah kơnuk kơna, mơnuih [ôn sang să Đak Ui, ma\ brua\ hơmâo ba glăi tu\ yua phrâo phrang. Dơng mơng mơnuih [ôn sang kơ [ah braih huă na nao rim thu\n, ră anai hơmâo laih hơmua pơdai truh 600 ha, đang hơmua ia, rơbeh 800 ha đang hơbơi plum, hơmâo pla djuai phrâo pơboh lu, braih pơdai yăp lăng ako\ mơnuih [ơi să anai 500 kg/sa ]ô/sa thu\n. Mơnuih [ôn sang să Đak Ui hơmâo giăm 300 ha đang kphê, rơbeh 700 ha đang kyâo phu\n Bơr, mơnu\ b^p 4000 drơi, hơmâo hgum gôp pơhrui glăi prăk kăk 19 klăk prăk/]ô/thu\n. Ră anai jơlan glông nao rai, hơmâo nao tru\n pơ\ 11 boh plơi pla, ama\ng să, leng tuh hăng kơtăk dro\ng ksu, bê tông, sang hră, sang ia jrao, lu ring bruă kah hanưg bơnư\ ia rô, dưi hơmâo ping gah, kơnuk kna ta tuh pơ alin, man pơdơng, rơbeh 5000 ]ô mơnuih [ôn sang să Đak Ui. Lu `u le\ mơnuih [ôn sang djuai ania Hdang sôh sel, hơmâo pran jua hđo\ng kơja\p, ama\ng bruă man pơdơng plơi pla phrâo. Ayo\ng U Lễ, plơi Kon Poong, sa thu\n pơ hrui glăi rơbeh 100 klăk prăk/sa thu\n mơng đang kphê, `u brơi thâo tui anai: “ Kiăng ma\ bruă `u hiam le\, kho\m tuh pơ alin blơi kơmơk. Ta pruai `u djơ\ pơkă, djơ\ hrơi kah ma\ ba glăi tu\ yua. Neh met wa ră anai tuh pơ alin đang kyâo bôh trôh yơh phu\n, pơhrui glăi prăk kak lu”

            Kiăng hơmâo Đak Ui trơi pơđao, pơđ^ kyar kah ha\ng ră anai, ama\ng hdôm rơnuk pơblah ngă đưm, 98 ]ô tơhan hkru\ ana\ ba\ ama\ng să anai djai pơsa\n drơi jăn brơi lo\n ia, hdôm rơtuh ]ô mơnuih [ôn sang djai yua. Ha\ng tơlơi ]ang rơmang pro\ng pr^n hloh le\, lo\n ia pơklaih rơngai, mơnuih [ôn sang să Đak Ui, hơmâo hgum gôp brơi tơlơi pơblah ngă rơbeh 400 wơt mơnuih [ôn sang nao gui phao ktuang, rơbeh 7.700 kă hơno\ng  pơdai, 10 tấn ktor, rơbeh 1 klăk phu\n hơbơi plum....Tui hăng ơi Trần Trường Giang, khua g^t gai ping gah să lăi, kia\ng lăp kơ tơlơi gru groa sông ktang, bruă man pơdơng Đak Ui kơja\p hloh dơng, jing h^ tơlơi pơtru\n mơng Ping gah, go\ng gai plơi pla: “Ngă tui hiam tơlơi grua groa hkru\ ta, ping gah, go\ng gai să Đak Ui brơi rai sa dua jơlan hdră. Pơblih tui [ơ [rư\ hdôm hmua [u hiam, kah ha\ng pla hơbơi plum, hdai pla đang kyâo bôh trôh tu\ yua hloh, kia\ng tơlơi hd^p mda mơnuih [ôn sang đ^ tui hloh. Ngă tui boh thâo ia rơgơi hloh ama\ng tơlơi mă bruă ngă hmua. Ngă tui hro\m hb^t hdôm jơlan hdră pơ blih phrâo mơnuih mơnam pơtô pơblang brơi, kiăng pơđ^ h^ tơlơi thâo thăi mơng mơnuih [ôn sang, kiăng hơmâo mơnuih mă bruă to\ tui tơdơi anai. Gir run hrơi blan pơ\ ana\p anai, pơhro\ h^ sang ano\ mơnuih [ôn sang [un rin gah yu\ 7%. Pơđ^ tơlơi thâo ma\ bruă mơng abih ba\ng ping gah, ăt kah ha\ng tơlơi tu\ yua, boh than tu\ yua gah tơlơi wai lăng knuk kna [ơi anai”

Rim thu\n truh lơ 16/3, mơnuih [ôn sang Hdang [ơi Đak Ui, pok tơlơi ngui ngor, mơak Kon Tum, mơak Đak Ui pơklaih rơngai, 40 thu\n rơgao, samơ\ jua chêng hgor pơblah dưi  ayăt roh mơng mơnuih [ôn sang djuai ania Hdang, ăt do\ glăi bang hyu na nao đô] ama\ng rơnuk ana\ tơ]ô tơdơi anai. Mơnuih ha\ng kual lo\n Đak Ui sông ktang ăt do\ na nao ama\ng tơlơi adoh khin htai pơblah dưi./.

                                                                             Rơluch Xuân: Pô ]ih hăng Pôr