Ayong Nguyễn Đình Sáu, do# [ơi thôn Nghĩa An, xă Ia Chim, [on prong Kon tum ruai hăng prăn joa djơh ]i tah hơtai [iă mơn [uh kơ tơlơi arăng do\p kơphê:
“ Rơngiă le\ dua, tlâo thun hăng anai laih yơh. Sămơ thun anai rơngiă lu biă mă.Kâu [uh `u pe\ boh mơ\ hoăi ]ong than thơ kâu mơhôn kơ pran mơn, yoa thun dơi hơmâo mơn ano# ta [ong. Bơ thun anai `u ]ong wo\t kơ than ngan hlâo. Laih anun `u ]ong ktư\ kơ phun mtam. Lơm [uh tui anun kâu tơtư\ drơi jan. Aboih păp đơi yang ah! }ang hơmăng [ing kle\ do\p `u kơnong pe\ sa boh đô] tu\ mơn, anăm ]ong ôh than phun gơ\.
Phrâo anai, đang kơphê sa ektar sang ano# ayong Sáu arăng kle\ do\p. {ing do\p [u kơnong hơ pua] mă dôm pluh tă kơphê do# mơtah wo\t tơsă, đô] ôh mơ\ gơ`u phă rai abih đang kơphê glăk thun blan mơboh lu hlôh [ơ\i. Dlăng kơ phun kơphê lơ loăi [u do# than ngan, [u hơmâo tơdu\, sang ano# ayong Sáu hu\i hi\ hlâo. Dơng mơng hrơi anun truh ră ana, dua ung mo# `u pơ pha găk hu\i arawng do\p; mo# găk tơ hrơi, ung găk mo\t, pioh pơgang phun pla boh trôh do3 glăi tơdơi kơ sa thun mă bruă dleh dlan, tơnăp tăp. Ayong Nguyễn Đình Sáu brơi thâo dơng:
“Ta nao găk le\ pioh bong lui, laih anun kâu djă ba tơgă rơbo\k pioh pơhu\i, ur rah yơr đi\ rơbo\k răh, dah hnunthơ gơ`u [u hu\i ôh kơ ta lah. Kâu po\k tơlơi adoh ơ oang [ơ\i kiang arawng thâo ta do# amăng đang wai phun boh, kiang gơ`u hoăi do\p, hnun đô] lah. Gơ`u le\ mơnuih hyu do\p, bơ ta lah mơnuih mă bruă, dleh đơi pi\t wor hi\ hiưm anăm găk [ing gơ`u”.
{u djơ\ kơnong sang ano# ayong Nguyễn Đình Sáu đô] lơi, rơbeh sa blan rơgao, đang kơphê mơng dôm pluh boh sang ano# neh wa [ơi xă Ia Chim, [on prong Kon Tum [ing do\p phă rai bhiâo. Neh wa rơngiă kơphê [rư\ hrơi jai lu tui, djơh sang ano# neh Trần Thị Ngọc Thư, Phạm Thị Lan, Phan Duy Anh…laih anun ayong Bánh, ayong Duy, ayong Chiến, ayong Long…hăng lu mơnuih pơkon dơng. Ruă pran joa yoa gơnam tam pô rơngiă, pioh wai pơgang kông ngan pô le\, hơmâo [ơ [iă sang ano# đa hyu pôr dưm hơda, dăng apui lơtrik kơ [ing do\p. }ang hơmăng anai le\ hiăp pôr pơhu\i đô] yoa dah mơnuih [on sang ngă biă thơ, [u thâo tah ano# ngă kơdong glăi kơ arăng do\p anai amra hơmâo tơlơi truh hiưm thơ? Ano# bao mơng neh wa ră anai le\ mơng 3 truh kơ 5 boh sang ano# hơmmâo đang kơphê mơtir goai, ngă hrom rơnưh găk, pơ pha mơnuih găk. Hơdôm mlam găk le\ hơdôm mlam krong tơl hơdah hăng phưng phưch bơngo\t brơi ktư\ kơ mơnuih do# pơ sang hăng mơnuih do# pơ hmua. Amai Trần Thị Ngọc Thư do# pơ xă Ia Chim lăi:
“Do# pơ đang ăt bơngo\t mơn mơ\ do# hăng sang hay bơngo\t mơn. Yoa tôm dih arăng dop ăt mu\t ktư\ amăng sang mtam. Laih anun do# pơ đang tui anun hyu mlam, hyu mo\t ha ]ô ha jan ăt hu\i mơ de\. Bơ dah gơ`u dua tlâo ]ô, kơnoa hi\ ta hăng gai thơ hiưm ngă “ .
Hong noa kơphê giam 9.000 prak sa ky\ mtah djơh ră anai, rim mlam [ing do\p hyu do\p si\t mơn hơmâo klăk prak. {u djơ\ kơnong sa anun lơi, hong hơdôm phun kơphê gơ`u ]ong than anun dơng, 3 thun tơdơi kah mơng dưi hơmâo glăi. Yoa hu\i đơi kơ arawng do\p anun yơh pơmin “tăo [iaw mtah amăng sang mơn tha pơ đang”, [u [iaw tah sang ano# đa ja] ama] mtam pe\ hi\ kơphê do# mtah. Tơlơi anai ngă răm hi\ kơphê hăng bơ ba] truh kơ boh kơphê hlâo. Ơi Phạm Ngọc Tân do# pơ xă Ia Chim brơi thâo:
“Hơmâo sang ano# đa pe\ ba glăi ha ksak kơphê e\p lăng ha asar kơphê tơsă [u [uh ôh. Yoa dah biă gơ\ ano# mtah pơ sang klă hlôh tha pơ hmua lăih dơng [u dưi gak wai thơ rơngiă yơh. Lơm anun mơnuih hyu blơi arăng akon lăi lơi ih pe\ kơphê tơsa\ noa `u 8.000 bơ kơphê mtah le\ 7.000 prak. Đa hơmâo mơn kơphê mtah yôm hlôh kơ kơphê tơsa\. Anun hă sa ano# ngă pơ tu] tui mơn, mơ\ ano# săt `u le\ asar kơphê [ơi Dăp kdư lăi hrom hăng ]i Kon Tum kar rơkăi mơn de\.”
{uh tơlơi do\p kơphê ]rư\ hrơi jai ktang tui, gong gai plơi pla hăng gơnăng bruă hơmâo tơlơi dưi pơ Dăp kdư lêng hơmâo ako# bruă, mơna] kơdong glăi, kiang pơgang brơi phun pla boh trôh kông ngan kơ mơnuih [on sang. {ơi tring glông Đak Hà, ]I anai hơmâo giam 7.000 ektar đang kơphê [ơi tring ]ar Kon Tum do# pơ phun ky\ pơkôl plah wah plơi pla gum hrom wai pơgang đang boh troh; ]ih anan [ing tơdăm răm, [ing do\p \, ơing hơmâo lăi tơlơi ngă [ai pioh amu` wai lăng; khu\t khăt [u pioh [ing ]ơđai lui hrăm hră hyu du` kơphê [ơi plơi pla; ktưn hyu tir e\p đang boh troh, e\p anom blơi kơphê ]I tring glông, ê\p anom do# ano# kơđăp jang jai … Ơi Phạm Văn Lập, pô gum bruă {irô jơnumin mơnuih [on sang tring glông Đak Hà brơi thâo:
“Mơng rơnu] blan 9 mtam, {irô jơnumin mơnuih [on sang tring glông hơmâo gi\t gai dôm gơnong bruă, amăng anun hơmâo ktư\ kơ kông ang, biă `u plơi pla hơdai gum pơkra rai ako# bruă wai pơgang gơnam tam amăng bơyan kơphê thun 2014- 2015. Tơhan kông ang hăng neh wa gum hyu pơtrui, pel e\p ano# do# bơ wih [ong huă jang jai. {ing mơdrô mă bruă [ơi tring glông hơpă le\ ngă rai ako# bruă hơdai gum plah wah sang mơdrô hong plơi pla anun”.
Ano# rong ngă le\ tui anun, samơ\ tơlơi kle\ do\p ăt kư\ hơmâo mơn. Tơlơi anai le\ yoa đang hmua prong đơi, kơphê thun anai hơmâo noa dơng lai dơng amu` do\p, amu` pơgiang hăng amu` si\. Rơngiao kơ anun, [ing dăm nge\k lu mơnuih răm, lui sang hră, đa dơng dju\p ho\t jrao ma túy anun mơn ngă hơmâo tơlơi do\p kơphê jai ktang tui pơ Kon Tum. Tơlơi anai khom kiang gong gai plơi pla hăng gơnong bruă hơmâo tơlơi dưi hơmâo mtam mơna] gum djru pioh mơnuih ngă đang hmua hơđong pran bơwih [ong huă, mơ-ăk pran joa pe\ kơphê, [u djơ\ djơh hăng ano# lăi mơng lu mơnuih ră anai lăi le\, bơyan… găk arăng do\p kơphê ôh. /.
}ih pơblang hăng pôr : R]om H'Ly
Viết bình luận