VOV4-Jarai - Toai [udah toai kơteh, pha ra djuai ania ăt pha ra mơn pơ anăn `u, samơ\ amăng tơlơi akhan đưm phun akha kơ toai [udah mơtoai jing ano\ arăng buh [udah mơtoai đưm lu biă mă amăng mơnuih [ôn sang djuai ania [iă kual }ư\ siăng hơmâo, mơtoai le\ pioh kơ [ing đah rơkơi đu], [ơi tơring ]ar Kon Tum ăt hnun mơn mơnuih djuai ania aset [ing đah rơkơi đưm mơtoai yơh pơ hroa kơ sum ră anai. Hlâo adih, lo\m arăng aka thâo mă yua kơpaih, aka thâo pla kơpaih pioh  pih pơjing rai mrai laih anun mrai dưi mơ`am jing bơnal, mơnuih [ôn sang djuai ania [iă kual }ư\ siăng juăt yua eng ao ]il, ta juăt lăi eng ao kơđuh, hmôk kyâo ngă ano\ buh, pơsom kơ drơi jăn huăi lưng mơlun. Kơđuh kyâo ngă pơjing ]il le\, akha tơnung, akha kyâo pơko\n đơ đa. Kơđuh [udah hmôk kyâo giong arăng  lôk `u, ba glăi, arăng dông h^ phơ\i, [hu krô laih anun ngă pơ rơgoh h^ `u, tram amăng ia kiăng rơ-un muăn, giong anun mă pơjing hre\ mơ`am jing bơnal, juăt `u mơ`am [u ker kah hăng mrai kơpaih ôh, lăng eng ao ]il gơ\ hui  ]ơ[rơ` hnun yơh gơ\. Laih tơdơi anai, arăng hơmâo phun kơpaih, pla kơpaih pih jing mrai laih anun mơ`am jing bơnal, hro\m hăng anun kiăng hiam arăng mơ`am rup bơnga, mơ`am toai kơteh kiăng hiam, mrai ăt a`ru\ ngă lu ia ayom, mơ`am [udah kơteh ngă rai rup lu mơta mơnong kiăng kơ pơhrôp hiam abăn ao, eng, toai kơteh….. Amăng toai kơteh arăng mơ`am `u pha ra, hiam hơjăn kơ `u, ano\ hơge\t arăng [uh hiam amăng glai klô,  kyâo pơtâo bơnga glai, rup djruah rơsa, kơtong; rup a`ăm pơtam, bơnga pơ-o# hrom hăng rup arăng juăt mơ`am rơ-i ]ơkua [udah rup arăng pơjing gong kut klao pioh ngă yang pơtrum kơbao [udah gong akă tơpai krah sang, lăng tui kơ rup ka] amăng anun yơh arăng  mơ`am hăng kơteh toai kiăng hiam, ro# pioh ]ut h’ô amăng mông ngă yang ngui ngor. Hro\m hăng rup  arăng mơ`am toai kơteh lu ia ayom hiam bri bra, mơnuih [ôn sang djuai [iă [ơi Kon Tum juăt mơ`am mrai ia mriah, ia ju\, ko# hăng kơ`^. Ia ju\ ngă atur kơ abăn khăn, toai kơteh hro\m hăng anun mrai ia mriah kiăng kơ `u hiam. Khă hnun, tui hluai pha ra kơ djuai ania, bruă mơ`am ngă rup, du` [udah kơteh kơ abăn, eng ao, kơ toai kơteh `u kơnong hơmâo dua, klâo mơta ia ayom đu] kah hăng ju\ ko# mriah hăng kơ`^ samơ\ aka [u  pơjing rup lu mơta ôh, kơnong sa hơnong. Ơi Đào Thế Trại, Kơ-iang Khua bruă mă, wai lăng gơnam gru đưm djuai ania tring ]ar Kon Tum brơi thâo:

Ră anai [ơi Kon Tum hơmâo 6 djuai ania phun hơđăp, r^m kơ djuai ania phun hơđăp pô kual lo\n hơmâo hơbo# eng ao pha ra hơj\ăn laih anun ia ayom pơjing rai rup kơ eng ao, toai kơteh. Mơnuih [ôn sang  ]i anai, kơnong mă yua dua mơta ia ayom phun kah hăng ia ju\ hăng mơtah pyơk, rơngiao kơ anun ia mriah hăng ko#, lăng nao kơ bơnga mơ`am [ơi eng ao hăng ia ayom eng ao arăng amra thâo kran mơtam djuai ania pơpă [ơi Kon Tum. Rơgao thun blan  hơduah e\p kơsem min [uh dua mơta toai hơmâo rup kơteh prong, lăng hiam laih anun ngă kơ lu mơnuih rơgơi kơhnâo kiăng hơduah e\p anun le\ toai kơteh djuai ania Sedang laih anun Jarai.

Yua kơ  je\ giăm hăng tơlơi hơdip mơda, do\ dong [ong huă r^m hrơi mơng mơnuih [ôn sang, toai dưi pơpha jing dua mơta: Toai đu] đa] hăng toai kơteh. Toai đu] đa] pioh mơtoai r^m hrơi pơgang drơi jăn, toai kơteh pioh mơtoai amăng mông ngă yang ngui ngor mơak amăng plơi pla. Toai đu] đa] pioh mơtoai đuăi hyu pơgang drơi jăn nao pơ pưk hmua ia djuh, hyu amăng glai klô, do\ pơ sang  mă bruă. Toai anai arăng mơ`am amu` đu], kơnong mrai ia ju\, mrai mriah  mơ`am mă hơdôm glông, ngă gru  hiam [iă huăi mơ`am [udah kơteh  `u tong ten ôh. Bi toai kơteh arăng juăt kơteh ngă rup hiam, mơ`am `u pha ra mơn, mrai ia ju\\ ko# mriah  kơ`^ pơjing rup hiam laih anun hơmâo suai, groai aku toai lăng hiam biă mă.

            Toai kơteh rơngiao kơ  tơlơi kơteh kiăng hiam, arăng hring tom asar a`u\, kơtor het a`e\, pô kơteh toai kơteh anai, rơgơi biă mă, dưm  asar a`u\ hăng kơtor het ngă hiư\m pă brơi `u hiam, bơkơnar soh, jing sa ]răn [u dưi kơ[ah ôh amăng toai kơteh.  Dua bơnah tơdu\ toai, arăng juăt lui mrai hnun ngă suai [udah gruai `u mơng 20-25 cm hăng mrai hơmâo ia ayom. Ơi Đào Thế Trại, Kơ-iăng Khua anom bruă wai lăng gah bruă mă, sang bruă djă pioh gơnam dru đưm tơring ]ar Kon Tum lăi dong:

            Pơđok lu hră ]ih kơ toai, toai kơteh `u pha ra hloh yua dah arăng mơ`am  `u hiam, kơteh lu mơta rup, pơdưm lu mơta ano\ pơhrôp hiam kơdrưh biă mă, ră anai djuai toai anun [u lu dong tah, kơnong sang pơdrong đu] hơmâo,  lu kơ rơngiă tui laih. Truh ră anai mơtam ăt do\ mơn, samơ\ [iă đu] laih anun mông ngă yang đu] arăng mơtoai, tơlơi pơkă `u [u rơđah rơđong ôh, yua dah amăng mông ngă yang ră anai arăng buh lu mơta djuai eng ao phrâo baih, buh tom eng ao tơđar hrơi đơ đa.

            Toai arăng dưi mơ`am yua mơng [ing đah kơmơi mơbruă thâo mơ`am, [ing đah kơmơi djuai ania [iă mơ`am brơi kơ ama `u, ơi `u, kơ ung sang, ană rơkơi. Toai [u djơ\ kơnong yom kơ tơlơi hơdip amăng bơngăt jua đu] ôh, `u do\ yom amăng dram gơnam mă yua bơvih [ong huă. Toai kơteh hiam le\,  dưi pơplih hăng rơmô kơbao, yua kơ anun, amăng tơlơi pơmin mơnuih [ôn sang djuai [iă [ơi Kon Tum, đah kơmơi rơgơi mơbruă jing abih bang mơnuih amăng sang ano\ dưi hơmâo eng ao buh hiam ro#, tơlơi hơdip trơi pơđao yâo mơak. Djuai ania B’nông hơmâo tơlơi pơtưh: Asơi amăng pruăi [u truh tơma, ia amăng hlung [u truh mut, ]ut mơtoai [u jum kơ-iăng, tơlơi pơhiăp [u hơmâo jua ôh, kiăng lăi [u hơmâo asơi huă, [u hơmâo ia mơ`um, [u hơmâo toai jing [u khin puăi tlao hăng arăng ôh, hơn^ dưi do\ hơdip. Samơ\ anun le\, amăng tơlơi hơdip đưm đă, ăt hơmâo lu hơbo# eng ao phrâo, eng ao hơđăp gru grua ăt ]i rơngiă hro\m hăng toai. Ơi A Hậu, Kơ-iăng Khua să Vinh Quang, [ôn prong Kon Tum, tơring ]ar Kon Tum brơi thâo:

            Truh ră anai  mơnuih [ôn sang amăng să [u yua toai dong tah amăng tơlơi do\ dong [ong huă. Arăng ]ut sum, h’ô ao, kâo pơmin ăt djơ\ mơn rơnuk phrâo baih pơđ^ kyar tui yơh, hlâo adih kơ[ah  bơnal eng ao anun mơ`am mă pô, pơjing mă ao kiăng pơgang drơi jăn sit hyu mă bruă, hyu amăng glai klô huăi drơi we], kâo ăt h’ơi mơn kơ toai djuai ania ta pô.

            Tha plơi ơi A Wer, plơi Kon Rbang môt, să Vinh Quang, [ôn prong Kon Tum sa ]ô mơnuih ăt do\ djă pioh gru grua djuai ania ta pô mơng đưm, hu\i kơ rơnuk ană tơ]ô ră anai gơ`u [u thâo ôh, anun yơh lu thun hăng anai `u pơkom prăk blơi glăi toai djă pioh, răk rem lui, ră anai `u do\ hơmâo 6 blah toai, amăng anun hơmâo toai e\p [u hơmâo dong tah ră anai. Tha plơi ơi A Wer brơi thâo:

            Abih bang djuai ania aset [ơi Kon Tum đưm adih đah rơkơi mơtoai soh, ră anai [u hơmâo dong tah yua dah  mơtoai tơnap hloh kơ  buh sum ao, sum ao buh hlom drơi jăn hăng rơgoh hloh. Ră anai, mơtoai mlâo khiâo, tơl hrơi ngă yang hai arăng ăt [u mơtoai lơi, ta pơgo# kah arăng mơtoai, samơ\ [ing tha mơn  mơtoai, [ing tơdăm le\ [u gưt mơtoai ôh. Kâo djă pioh ano\ anai kiăng hơdor glăi kơ  gru grua đưm đu].

            Hrơi anai, pơala kơ toai hăng eng ao Jarai le\, lu mơnuih buh eng ao bơnal phrâo soh. Tăp năng hrơi ngă yang, lui mơtoai ăt ako\n buh eng ao gru đưm lơi mơn, arăng buh eng ao phrâo soh, yua dah eng ao mơ`am mrai đưm `u pha ra hăng [u gal đơi dong tah hăng tơlơi do\ dong [ong huă rơnuk anai. Phrâo anai hloh,  sa kơ]ăo bruă mơng  Gơnong bruă wai lăng Gru  grua boh thâo Pơ rơguăt drơi jăn hăng }ơkă tuai tơring ]ar Kon Tum kơsem min, ru\ glăi hăng hyu hơduah tơ`a gru đưm eng ao djuai ania Sedang [uh le\, [ơi tơring glông Đak Tô, Ngọc Hồi, Đak Hà, Tu Mrông [u hơmâo dong tah toai, eng ao hơđăp djuai ania Sedang. Bruă djă pioh eng ao gru đưm anai sa bruă yom, djă pioh pơ ư pơang gru grua kơ toai kơteh yom pơphăn, mơnuih  mơbruă kah thâo mơ`am. Khă hnun, bruă djă pioh anai, kơnong djă pioh amăng sang răk gơnam gru đưm [u djơ\ kơnong yôl lui hnun đu] ôh samơ\ `u do\ lăng nao gah rơngiao anun phun. Kiăng dưi ngă bruă anai, khom ngă brơi kơ ]ơđai rơnuk anai thâo hluh, khăp kơ  gru hơbo# toai, eng ao đưm djuai ania pô laih anun mă yua `u amăng mông ngui ngor ngă yang mơak, anih pơphun djă pioh  gru grua đưm kơ djuai ania, kah hăng toai kơteh, eng ao Jarai dưi ru\ glăi amăng anih pơdah thâo, mă yua `u djơ\ hơdră./.

                                                            Nay Jek : Pô ]ih hăng Pôr