VOV4.Jarai - Lom hơdôm rơwang bruă prong kơ pla phun mắc ca ăt glăk dưi pơtrut mơn [ơi tơring ]ar Lâm Đồng le\ lu mơnuih pla djuai phun pla anai [ơi tơring ]ar glăi tơblu\t amăng tơlơi tơngô yua kơ phun `u [u hmâo bôh. Phun `u [u hiam ăt jing tơlơi dleh tơnap hăng lu kual lon pla mắc ca [ơi tơring ]ar mơn

            Rơbêh kơ 5 thun hlâo dih, rơgao kơ lăi pơdah hăng lăi pơthâo mơng gong gai [ơi anai, ơi Nguyễn Đức Hồng, pơ\ plơi Liên Hà, să Liên Hà, tơring glông Lâm Hà (Lâm Đồng) k^ pơkôl blơi 100 phun mắc ca djuai anăh ge\p than mơng sa anom bơwih [ong. Tơdơi kơ pla plah mu\t amăng đang kơ phê mơng sang ano#, hăng găn rơgao hơdôm hrơi blan bơwih brơi, truh ră anai phun mắc ca bluh đ^ laih hăng lar đ^ klă biă, than hla `u u\p ăp samơ\ lu `u [u hmâo bôh ôh. Ơi Nguyễn Đức Hồng bơngot lăi: “Sang ano# kâo pla 100 [e\ phun samơ\ yua kơ [u hmâo bôh anun [ing gơmơi khom koh lui, ră anai djă pioh glăi 20 phun. Hơdôm phun do# glăi ră anai kơnong kơ hmâo sa dua boh raih daih laih anun bôh `u [u hiam ôh.”

            Hrom hăng hơdôm hrơi ơi Nguyễn Đức Hồng, ơi Trần Đức Xuân, pơ\ să Liên Hà, tơring glông Lâm Hà (Lâm Đồng) ăt blơi mơn rơbêh kơ 100 [e\ phun mắc ca mơng anom bơwih [ong ba glăi pla plah amăng đang kơ phê mơng pô. Khă bơwih brơi hơdră samơ\ 1/3 mrô phun mắc ca anai djai laih, mrô phun do# glăi khă bluh đ^ klă mơn samơ\ kơnong kơ hmâo hơdôm phun hmâo bôh, hơnong `u lom sa phun kơnong kơ hmâo mă mơng 1 truh kơ 2 kg bôh mơn. Ơi Trần Đức Xuân, brơi thâo: “Phun mắc ca hlâo dih kâo blơi mơng Sang bruă Đức Anh. Rơđah đông anai [u djơ\ djuai anah mắc ca ge\p than ôh, yua anun mrô bôh `u [ia\ mơ\ [u dưm kơnar dong.”

            Tui hăng ơi Nguyễn Anh Tuấn, mơnuih apăn bruă đang hmua să Liên Hà, tơring glông Lâm Hà (Lâm Đồng), đơ đam să hmâo rơbêh kơ 10 ektar đang mắc ca dưi pla lông lăng amăng hơdôm hrơi je# hăng anai, samơ\ lu `u le\ djuai anah pla hăng pơjeh [u djơ\ phun ge\p than kah hăng hră s^ pơkôl anun ôh. Tơdơi kơ [uh phun pla [u pơhlôm, neh wa ngă đang hmua hăng gong gai [ơi anai hơduah e\p truh pơ\ Sang bruă Đức Anh pioh ngă rơđah samơ\ djop tơlơi lăi pơthâo leng kơ [u jing sôh: “Hmâo sang bruă Đức Anh nao lăi pơthâo s^ anah pla, lăi le\ phun anah brơi kơ neh wa pla pioh pơhư prong mrô anah phun pla. Blung a pơkôl hăng neh wa lăi le\ s^ phun pla ge\p than hiam samơ\ tơdơi kơ pla kah thâo anăh pla anai [u djơ\ ge\p than ôh mơ\ anăh pla mơng pơjeh. Lom anun sang bruă Đức Anh anai s^ anah pla kơnong kơ hmâo [ơ [ia\ prak, do# ha mơkrah mrô prak lom truh hrơi [uan hlâo le\ [u [uh po\t glăi mă ôh mơ\, neh wa lăi pơthâo le\ ăt [u bưp mơn.”

            Kiăng hmâo 1 ektar đang mắc ca, neh wa [ơi să Liên Hà khom tuh pơ plai năng ai `u 20 klak prak pioh blơi anah pla, akă lăi nao ôh prak pruai kơmok hăng pran bơwih brơi kơ đang pla amăng hơdôm hrơi rơbêh kơ 5 thun. Samơ\ ră anai, lom thâo anah pla [u klă hiam kah djop tơlơi hơge\t mơng hmao dong, neh wa rơngiă wot prak tuh pơ plai hăng kơmlai laih anun hrơi blan yôm phăn dong.

            Tui hăng ơi Phạm S, Kơ-iăng Khoa Jơnum min m[s tơring ]ar Lâm Đồng, đơ đam tơring ]ar ră anai hmâo rơbêh kơ 950 ektar đang mắc ca, amăng mrô anai hmâo truh rơbêh kơ 70% kual lon yua kơ mơnuih ngă đang hmua pla mă pô hơdôm djuai phun pla [u rơđah đông mơng hơpă anun ano# [u bưng amra truh [u hmao thâo le\ tơlơi [u tlaih ôh. Kiăng pơkra glăi tơlơi anai, Jơnum min m[s tơring ]ar Lâm Đồng mă yua laih hră pơ-ar git gai gơnong bruă đang hmua tơring ]ar kơtưn bruă wai lăng ano# klă djuai pơjeh, khom pơsir tơpă hơdôm khul gru\p, mơnuih blơi, anom s^ mdrô pơjeh mắc ca [u pơhlôm ano# klă `u, [u hmâo phun akha, rơđah đông. Ơi Phạm S, lăi: “Tơring ]ar Lâm Đồng git gai laih Gơnong bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring ]ar khom kơtưn bruă wai lăng kơnuk kơna. Khom ruah mă hơdôm đang pla phun yua kơ Gơnong bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan pơsit hră tu\ yap, pơhlôm tơlơi kiăng ge\p than. Hăng ta#o hloh pla sa đang mơng 2 truh 3 djuai pơjeh, tơdah pla mă sa djuai phun pla thơ amra bơdjơ\ nao lom bluh bơnga hơdai bôh mơng phun mắc ca, amra hmâo bôh [u lu ôh.”

            Phun mắc ca pla hăng pơjeh amra [u truh ôh, anai le\ tơlơi dưi hmâo pơsit amăng bôh nik [ơi kual }ư\ Siăng. Kiăng hmâo đang phun pla djơ\ tơhnal pơkă, bruă ruah pơjing, pơdjuai anah khom ngă tui djơ\ hơdră pơkă mrô 18/2012 mơng {irô ding jum wai lăng bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan dêh ]ar ta kơ wai lăng bruă ngă đang hmua, s^ mdrô pơjeh pla hăng phun bôh troh sui thun pơdjuai anăh hăng hơdră ha bơnah. Tui hăng tơlơi pơkă anai, kiăng hmâo anah mắc ca klă, lăp đăo gơnang, khom ruah tơbiă anah pla phun, hmâo đang phun pla pioh djuai, sa glông hơdră kiăng [ia\ biă mă `u 7 thun pioh giong abih bang. Lom anun, [ơi kual }ư\ Siăng, abih bang kah hăng akă hmâo anom bơwih [ong hơpă ngă djơ\ hơdôm tơlơi pơkă phrâo lăi anun ôh. Pơlar phun mắc ca lom akă hmâo djuai pơjeh pơhlôm, kah hăng pơdo\ng sang hăng dlông ]uah, amra [u truh kih ôh, ngă m[s tơblu\t amăng tơlơi tơnap tap biă.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr