VOV4.Jarai-Khin lui h^ [iă phun kơphê pioh pla phun pla mơ\ ta aka [u hơmâo tơlơi thâo thăi tom găn rơgao ôh djơ\ hlâo tơdơi-anun le\ tơlơi ră ruai kơ hơdră ngă pơdrong mơng ayong K'Long K]ar, mơnuih pơdrong do\ pơ anih pla bơnga Đà Lạt.

            Đang bơnga rơkơi bơnai ayong K'Long K]ar do\ amăng anih hlung dlam prong truh kơ 2 ektar. Lăng nao hyor kơ bơnga mriah bơnga hồng glăk ]uh blang laih anun glăk pe\ mă.

            Lăng kơ pô `u drơi jăn rơwang, greh gru` ư\ a` kơ tơlơi tơnap tap, triăng mă bruă ngă hmua pla pơjing, kl^ kliăng `u hơtăm tloh mơ-ô, ako\ klum đuăn, tơngan djă kơtrơi, tho\ng ]ơkep, trơ\i bơnga, [uh [o# mơta ayong KLong K]ar tơ[ông  puăi tlao mơak na nao. ~u jak iâu mơ`um ha kơ]ok ia ]e Atiso hlor pơđao laih anun `u ră ruai yơh tơlơi `u lông pla bơnga hồng. ~u lăi:

            Thun 2000 kâo ]an prak năng ai `u pluh klak prak đu], mơng sang bruă prak djru mơnuih mơnam tơnap tap. Kâo lăi tơlơi bơwih [ong huă sang ano\ [u hơmâo pơhrui glăi lu ôh, anun khom pơblih. Pla kơphê djơ\ thun noa đ^, djơ\ thun noa trun anun kâo pơblih pla ano\ anai. Blung a pla huăi tơnap đơi mơn, hrăm tui mơng gơyut, arăng mă bruă triăng thâo rơgơi. Thun anai hơmâo kơmlai sa rơtuh, dua rơtuh klak prak, pơkrem tui [ơ [rư\ pơhlưh h^ prak tuh pơ alin do\  glăi sa rơtuh klak prak, tơdah lu biă 200!

            Khin pơblih mơng bruă pla kơphê jing pla bơnga, rơkơi bơnai `u tơnap tap biă blung a. K'Long K]ar [u hơmâo hrăm tui hơdră pla bơnga mơng hlơi ôh blung phun, e\p pơjeh [udah hơdră proai kmơ\k thơ, djop bruă `u hơduah e\p mă pô, hrăm tui mơng gơyut gơyâo pla bơnga [ơi Vạn Thành, laih anun kơnang kơ ană bă `u e\p lăng tơlơi pơhing amăng internet, ană bă `u pơtô glăi, dong mơng tơlơi bơnga hlăt [ong amăng blan pơpă, truh kơ bơnga blang bơyan pơpă hiam hloh pioh pe\ s^.

            Bơnai `u, amai }il Glệ, ăt yua kơ đang bơnga mơn, mă bruă hlut ako\ aku, [o# mơta hơtăm tơl ju\ uai, [u\k ko# tui yơh tơbu\k. Răk rem pơbu\ đ^ [u eng leng [ơ\i kơ phun bơnga, truh bơnga ]ơnuh prong laih, dua rơkơi bơnai `u tơgu\ ta` biă mă mơng mơguah ưm nao pe\ bơnga, trơ\i tư\ than, pơdu\ ba dưm amăng rơnưh, anung h^ laih anun pơgiăng glăi pơ graih rơdêh, mă mơng anun arăng ba nao pơ [on prong Hồ Chí Minh s^. Hrơi ngă yang prong, hrơi mơak thun phrâo s^ mơdrô hơmâo kơmlai yơh, hrơi tơđar le\ s^ raih daih, anih s^ mơdrô mơng dua rơkơi bơnai `u hơđong mơn. Amai }il Glệ bơnai `u lăi, ju\ yap nao rai [uh pla bơnga hơmâo lơi [iă, pơkă hăng pla kơphê, anun rơkơi bơnai gơ`u khut khăt khom pla bơnga, `u lăi:

            Pla kơphê tui hluai đu], bưng le\ hơmâo, [u bưng lui, kah hăng thun anai noa đ^ trun, kơphê [u mơboh ôh, lăng nao kơ hla soh! Tơdah hơmâo boh s^ 6000 prak lom sa kg mơtah kah hăng thun hlâo hiư\m djop [ong huă! Sa thun kơphê pla sa ektar, pe\ 3 thun, 6-7 ]ô mơnuih [ong huă hiư\m djop. Ta do\ rông ană bă nao hrăm hră dong. Pơpă `u tu\ yua hloh, hơmâo [ong [iă le\ ta ngă tui ano\ anun yơh.

            {rư\ [rư\, dong mơng hơdôm ar pla blung a. Hơmâo kơmlai, tăp năng ăt lup mơn, samơ\ truh abih thun ju\ yap glăi, rơkơi bơnai `u pơ[ut glăi [uh rơnoh prak lu hloh 3-4 wo\t pơkă hăng pla kơphê. Tơdah pla kơphê sa thun sang ano\ `u s^ abih kơmlai do\ mă 20 klak prak đu], 5 ar hmua đang bơnga gơ`u pơhrui glăi truh 100 klak prak. Rơbeh 2 ektar lo\n hmua pla bơnga hồng, pla a`ăm pơtam hăng kơphê, pơhlưh h^ rơnoh prak pơplai pơko\n, hrim thun sang ano\ gơ`u pơhrui glăi  mơng 100-200 klak prak.

            Phrâo anai hloh, lom blan 12 thun 2014, ayong K'Long K]ar hok mơak arăng ruah `u jing mơnuih ngă hmua mơng mơnuih djuai ania [iă ba gru hlâo, hơmâo lu hră pơhing phrâo ]ih kơ tơlơi `u mă bruă, nao pơdah [o# mơta hăng khoa moa wai lăng djuai ania [iă mơng sang bruă khoa GGWLPA m[s dêh ]ar hăng khoa moa tơring ]ar Lâm Đồng. Greh gru` mă bruă triăng, ngă pơdrong hăng pran jua pô, prak blung a kơnong 10 klak prak đu], đang bơnga hồng `u djru kơ sang ano\ djop [ong huă, rông ană bă nao sang hră truh anih, ră anai hơmâo prak lu [iă laih pioh tuh  pơ alin kơ bruă bơwih  [ong huă prong hloh.

            Tơdah pơtong lăi, kơnong hơđong pran dơ\ anun yơh hrim hrơi pe\ bơnga ba s^ djop [ong huă laih le\, sit yơh tơlơi ră ruai kơ sa ]ô mơnuih djuai ania K'ho  La] pơ plơi Mang Lin anai [u hơmâo tơlơi hing ang ôh. {ơi plơi arăng pơ anăn pla bơnga hing ang Đà Lạt, bơnga hồng amu` pla hloh laih anun amu` blơi s^, samơ\ pơkă hăng djuai bơnga pơko\n kah hăng bơnga ly, cẩm chướng, salem jing djuai bơnga rơgêh đu]. Yua kơ anun, ngă kơ ayong K'Long K]ar hik hăk amăng pran jua kiăng lông lăng pla djuai bơnga hiam, yôm pơmă hloh, kiăng mơak pran jua ano\ hor mă bruă. Ră anai, sang ano\ ăt do\ 1 ektar đang kơphê aka pơblih ôh, wo\t todah lu mơnuih lăi pla bơnga hơmâo [ong laih, yua hơget rơkơi bơnai `u [u gưt pơblih mơtam, pla djuai bơnga pơko\n dong. {u djơ\ lăi `u [u pơmin nao ôh. Samơ\ jai tơnap tap `u [uh laih pơ anăp, `u lăi:

            Lom sa ar bơnga ly blơi pơjeh 60 rơbâo prak sa phun, pơ alin truh kơ 10 rơbâo phun. Bơnga tă tăn đu] lom sa tơlo# hơbơi `u ăt pluh rơbâo prak laih. sa ar 50 rơbâo tơlo# hơbơi, abih 500 klak prak. Hrơi ngă yang le\ 200 rơbâo prak lom sa tơlo# hơbơi, djuai hơmâo klâo than anun, djuai 5 than jai pơmă hloh. Tơdah tuh pơ alin hơdôm anun kơmlai pơpă dong. Tơdah hơmâo prak koh drôm lui h^ kơphê, hơmâo prak ăt pla a`ăm [udah bơnga mơn!

            Do\ kơ[ah prak, aka [u hơmâo jơlan pơpă dong tah, dua rơkơi bơnai `u do\ sa hơnong yơh jăng jai. Amai }il Glệ ăt do\ ]ang rơmang, `u lăi:

            Kiăng hơmâo kơnuk kơna brơi prak ]an, mă kơmlai [iă amra pok prong dong anih pla bơnga s^ pơmă hloh. Aka [u hơmâo ]an prak pơpă ôh ! }an kơnong brơi 5-6 klak prak hiư\m thâo djop, sa ar pla bơnga hơdôm rơtuh klak prak baih, kơnong 6 truh 8 klak prak djop ngă bruă hơge\t koh? ]ang rơmang kơnuk kơna brơi ]an mơng 50-100 klak prak, kơmlai [iă [iă ăt amra tuh pơ alin kơ bruă ta kiăng ngă, hnun lah!

            Ră anai, dua rơkơi bơnai ayong K'Long K]ar, hơdôm prak hơmâo pơhrui glăi ăt tuh nao kơ bruă pla bơnga hồng laih, yua hơdôm mơta djuai a`ăm pơtam, bơnga hăng kơphê, kơmlai lu hloh ăt bơnga mơn, ]ang rơmang kơnuk kơna djru prak ]an pioh kơ dua rơkơi bơnai `u tuh pơ alin kơ bruă pla bơnga kiăng pơđ^ kyar sang ano\. Anun le\ tơlơi ]ang rơmang wo\t hăng abih bang mơnuih [on sang djuai ania K'ho La] pơ plơi Măng Lin, plơi prong Đà Lạt, Lâm Đồng sit kiăng pơblih hơdră ngă hmua pla pơjing, tu\ yua hloh kơ sang ano\.                                        

Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr