“Plơi hlăk ai pơjing bruă mă [ơi goai deh ]ar pơ\ Măng Mrai, tring ]ar Kon Tum dưi pơdo\ng amăng lơ 29/10/2009 hmâo prăk tuh pơ plai rơbeh kơ 84 klai prăk. Amăng anun ngăn drăp mơng deh ]ar ta 19 klai 400 klăk prăk; ngăn drăp [ơi tring ]ar 7 klai 400 klăk prăk do# glăi rơbeh kơ 57 klai 400 klăk prăk le\ prăk hyu iâu pơhrui mơng h’dôm bôh anom bơvih [o\ng hăng m’nuih [ôn sang. Anai le\ sa amăng 18 bôh Plơi hlăk ai pơjing bruă mă dưi pơdo\ng mơng h’dră pơtrun gah Gru\p g^t gai Khul hlăk ai deh ]ar ta, rơ-wang mơng thun 2006 – 2010”.

            Tơdơi giam hmâo 6 thun pơjing, truh ră anai mrô sang ano# amăng Plơi klăh ai pơ\ Măng Mrai, tring glông Sa Thầy, tring ]ar Kon Tum ăt akă h’đong mơn. Plơi hmâo ]ơkă mă laih rơbeh kơ 150 bôh sang ano# hlăk ai, samơ\ do# gơgrong glăi [ơi anai kơnong kơ hmâo 97 bôh sang ano# đo#]. Tơlơi rơkâo mu\t hrom, laih anun lui h^ mơng m’nuih amăng khul ăt do# mơn. Hrom hăng 20 ]ô m’nuih klăh ai pơkon mơng tring glông Đak Glei mu\t hrom plơi rơgao hăng anai 5 thun, amai Y Lam brơi thâo: “Dơng mơng thun 2010 rai do# [ơi anai le\ 20 ]ô m’nuih. Đuăi glăi do# mă 4 ]ô m’nuih. Lom phrâo pơ phun tơlơi h’d^p m’da [ơi anai `u tơnap tap biă. Hmâo m’nuih đa kiăng do# glăi mơn,  samơ\ ruă duam pơgrun”.

            Truh mông anai, h’dôm bôh sang ano# [ơi plơi hlăk ai pơjing bruă Măng Mrai tu\ ư hrom pơs^t: Tơdơi kơ pơ phun bruă geh gal, tơlơi h’d^p m’da [ơi anai jai hrơi jai tơnap tap. Hơnong `u lom sa bôh sang ano# kơnong kơ dưi pha mă 3 ar lon, amăng anun yap tôm lon do# hăng lon ngă đang hmua, anun prăk pơhrui glăi [u lu đơi ôh, yoa anun yơh kah hăng abih bang hloai tui kơ prăk apăh mơng bruă ]ơkă mă bruă bơvih boang rơbeh kơ 800 e\ktar đang kơ su mơng dua Sang bruă: Ngăn rơnoh gum hrom đang kơ su Sa Thầy hăng Sâm Ngọc Linh Kon Tum [u pơhlôm tơlơi h’d^p m’da [ia\ hloh. Khă hnun hai, yoa kơ k’tăk kơ su trun noa, h’dôm sang bruă anai tla prăk kaih. Ayong Lê Tiến Quang Dương, [uh [o# m’ta dơng hrơi pơdo\ng plơi, hmâo ]ơkă mă bơvih brơi 8 e\ktar ha m’krah đang kơ su mơng Sang bruă pơ]ruh hrom bơvih [o\ng đang kơ su Sa Thầy brơi thâo, thun anai phrâo hmâo mă 3 tal prăk hăng abih bang rơbeh kơ 10 klăk prăk đo#]: “Lăi biă `u m’tam yơh. Tơlơi pơmin kâo kiăng đuăi mơng anai sui laih. Ră anai rai pơ\ anai mă bruă man pơdo\ng ăt djo\p pioh rông ană bơnai mơn, bơ\ [ơi anai tơnap bơvih boang biă. Ră anai hlơi hlơi leng kơ kah hăng kâo soh, [u hmâo hlơi apăh hlơi ôh? Ră anai [u thâo ano# ]i ngă dơng tah. Pioh dlang lăng hiưm `u [ơ\i wo\...!”.

            Bơhmu hăng h’dôm bôh sang ano# ]ơkă mă bơvih boang kơ phun kơ su mơng Sang bruă Sa Thầy, tơlơi h’d^p m’da mơng 40 bôh sang ano# ]ơkă bơvih boang kơ phun kơ su mơng Sang bruă Sâm Ngọc Linh do# tơnap tap hloh lu biă. Thun 2013, sang bruă anai do# do\ng hnưh 30% mrô prăk apăh bơvih brơi mơng m’nuih amăng gru\p hăng tơlơi [oan hlâo [rô djơ\ lơ 30/4/2014 amra pơsir brơi, samơ\ truh ră anai ăt akă ngă tui mơn, đa le\ do# do\ng hnưh prăk apăh m’nuih mă bruă amăng thun anai dơng. Abih bang mrô prăk mơ\ sang bruă do# do\ng hnưh h’dôm bôh sang ano# đ^ truh rơbeh kơ 1 klai 200 klăk prăk. Hơnong `u lom sa bôh sang ano# do\ng 30 klăk prăk. Bôh n^k anai ngă lu m’nuih amăng gru\p hăng sang ano# [ơi plơi hlăk ai pơjing bruă mă  pơ\ Măng Mrai khom jing h’dôm “pô do\ng hnưh” h’dôm anih anom s^ mlia. Bơ\ anom s^ mlia le\ amra khom pơdơi bruă bơvih [o\ng s^ mdrô yoa kơ h’dôm bôh sang ano# [ơi anai blơi ]an  lu rơgao hơnong đơi.

            Tơnap đơi hyu go# mă, [u [ia\ ôh m’nuih amăng plơi khom hyu đom boa lua pơnah, [ơ\i kap, dưm ]ơđông, dưm thô hlô dlai hăng go\ mă kyâu [u djơ\ phiăn kiăng e\p prăk mă yoa rông drơi pô hăng sang ano#. Sa ]ô mơnuih amăng plơi rơkâo do\p anăn brơi thâo: “Sa le\ prăk [ơi sang mơ^t đ^. Dua le\ hyu mă bruă ara\ng apăh, hyu mă bruă pơ\ h’pă thơ. H’dôm adơi ayong [ơi anai le\ dưm  ]ơđông, dưm thô. Hmâo mơnong h’ge\t le\ ep monong anun đo#]. Sang hlơi hlơi leng kơ nao mă bruă soh. Sa dua ]ô m’nuih [u djơ\ kơnong kơ dưm ]ơđông ôh mơ\ do# hyu mă kyâu dơng. Lu adơi ayong do# glăi [u jing, đuăi lui [u jing, yoa kơ pơ\ sang s^ abih laih lon pioh rai pơ\ anai. Ră anai po\t glăi thơ glăi [ơi h’pă? Bơ\ do# le\ do# tui anai!”.

            Bôh than phun ba truh h’dôm tơlơi tơnap tap [ơi Plơi hlăk ai pơdo\ng bruă mă Măng Mrai, tring ]ar Kon Tum le\ h’dôm ]ô m’nuih k’[ah gơnam pioh bơvih [o\ng huă, biă mă `u lon m’nai. Tui hăng tơlơi ju\ yap mơng Phun akha gru\p Hlăk ai prong pran săn h’tai tring ]ar Kon Tum, h’dôm m’nuih amăng plơi hăng sang ano# gơ`u [ơi anai amra hmâo prăk pơhrui glăi lăp yap ba mơng prăk apăh bơvih boang kơ phun kơ su hăng mă yoa phun pla plah [ia\ hrơi [ơi đang phun bơr hăng [ơi lon hong amăng đang kơ su 3 thun blung a. Tui anun mơn, tơlơi ju\ yap anai [u jing ôh, yoa kơ [u dưi e\p hmâo djuai phun pla djơ\ hăng lon [ơi anai. Bruă pơsir anai glăk hloai tui abih bang amăng aom pơlir h’b^t. Ơi Võ Văn Vinh, Khoa phun akha Gru\p hlăk ai prong pran săn h’tai tring ]ar Kon Tum brơi thâo, anom bruă glăk pơanur Sang bruă Sâm Ngọc Linh pe\ pha [ia\ lon akă pla phun kơ su kơ Plơi hlăk ai pơdo\ng bruă:  “H’dôm kual lon do# glăi 203 e\ktar [ing gơmơi phrâo mă bruă hăng anom bruă pơlir h’b^t hăng [ing gơmơi le\ Sang bruă Sâm Ngọc Linh. {ing gơmơi ba tơbiă le\ pơdơi, [u pla phun kơ su dơng tah hăng pel e\p glăi mrô lon amăng rơ-wang dưi pơplih phun pla kơ adơi ayong. {ơi anăp rơngiao kơ glông anhrông, đang pha brơi adơi ayong hrim ]ô 5 ar – ha m’krah e\\ktar”.

            Kiăng djru m’nuih amăng Plơi hlăk ai Măng Mrai h’đong anih do#, pơjing bruă mă, sui thun le\, Phun akha wai lăng Khul hlăk ai prong pran  săn h’tai tring ]ar Kon Tum ăt hmâo laih mơn k’]a\o bruă ngă tui h’dră rông rơmô tuh ană, gum hrom hăng Anom pơdjuai phun pla, hlô rông pơs^t h’dôm phun pla djơ\ hmâo noa yôm kiăng ngă tui kơ hlăk ai… Khă hnun hai hlâo kơ ngă tui h’dôm k’]a\o bruă sui thun anai le\, bruă kiăng je\] mơ\ Khul hlăk ia prong pran săn h’tai tring ]ar Kon Tum khom ngă le\ dưi “tư\” glăi hnưh do\ng pran bơvih boang kơ phun kơ su rơbeh kơ 1 klai 200 klăk prăk, pioh m’nuih amăng gru\p hmâo prăk tla hnưh hăng blơi braih pơdai, m’nong [o\ng huă pioh dưi do# glăi h’d^p m’da [ơi anai./.

                  }ih pơblang hăng pôr : Siu H'Prăk