Lom lui tơlơi rơmon rơpa [un rin le\ bruă khom ngă rah hăng tơhơnal pơkă rah kiang pơđi\ kyar kơjăp hlâo. Yoa anun yơh, thun blan rơgao khă do# lu tơlơi tơnăp, samơ\ Kơnuk kơna ăt glêng nao hăng pioh lui pran mơnuih tuh pơalin kơ bruă lui rơmon akon rin mơn biă `u. Lu hơdră bruă kiang pơhro# hi\ tơlơi [un rin, amăng anun hơmâo hơdră bruă pha ra pioh kơ mơnuih [on sang djoai [i\a dưi glêng nao hlâo hăng gi\t gai ngă mtam. Yoa anun, tơlơi hơdi\p gơnam yoa pran joa [ing hin tơnăp brư\ pơblih tui. Mrô sang ano# [un rin amăng tar [ar deh ]ar ta mơng thun 2011 hro# trun laih amăng thun anai. Pơ alin hi\ rim thun hro# 2% mrô sang ano# [un rin, kơnong 64 boh tring glông [un rin rim thun hro# năng ai 5%. Khă hnun, boh than anai aka dưm kơnar lơi, aka kjăp hlâo ôh. Kư\ 3 boh sang ano# klaih mơng [un rin le\ hơmâo sa boh sang ano# [un rin glăi dơng hăng hơmâo dơng sang ano# [un rin phrâo. Mrô sang ano# mơnuih djoai [i\a [un rin do# lu, ]i 64 boh tring glông [un rin khă dưi dăi [i\a hay samơ\ truh ră anai ăt do# năng ai 34% mrô sang ano# [un rin. Ơi Mã Điền Cư, kơ-iang Khoa wai lăng djoai ania mơng {ỉrô gi\t gai wai lăng pơala mơnuih [on sang lăi:
Kơnong ]ran thun 2005 – 2012 abih tih ngan rơnôh kơnuk kơna tuh pơalin kơ dôm hơdră bruă pơhro# [un rin dưi hơmâo 167.793 klai prak, samơ\ dôm tring [un rin, dôm xă tơnăp tăp hloh, kual mơnuih [on sang djoai [i\a lu plơi pla đa hơmâo mrô sang ano# rin ăt do# lu mơn, hơmâo ha klah [ơi\. Thun 2012, rơbeh 100 boh xă aka hơmâo jơlan rơdeh prong nao truh pơ xă, 202 boh xă aka hơmâo apui lơtrik yoa. Kơnong kơ dôm [on lan, plơi pla goai lon ia do# hơmâo lu ano# tơnăp, hong rơbeh 120 rơbao boh sang ano# aka dưi e\p mă ano# [ong huă, braih pơdai; ano# rin pơdrong plah wah dôm kual aka dưi hri\t je\ ôh. Hmutu, kual ]ư saing gah Dưr, thun 2012, mrô anai do# rơbeh kơ 2 wo\t [ơ\i.
Hơdră bruă pơhro# [un rin le\ lu yơh samơ\ bơrơkoa mơnuih tu\ mă, anun ba truh bơrơkoa mơn amăng tơlơi wai lăng, pơ phun ngă tui, anai mơn ngă gun hi\ kơ boh than ngă tui amăng bruă pơkă pơhro# [un rin. Lu hơdră bruă pơhro# [un rin ngă ha amăng ple\ kơ mơnuih [on sang, bi\a `u sang ano# [un rin mơnuih djoai [i\a samơ\ aka pơhưch neh wa gir hrưn đi\ ôh. Dôm hơdră anai brơi sôh sel kơ neh wa pơ kual tơnăp hlôh djơh hăng: Gum pơđu\p brơi braih, bơnal akhan eng ao, ia apui trôl, brơi prak mă yoa apui lơtrik…anun ngă jai gơnăng kơ kơnuk kơna tui dơng, [u gư\t hrưn đi\ kiang klaih hi\ mơng [un rin. Lơm anun mơnuih mă bruă ]i lon ia le\ [i\a, mơ\ djo\p gơnong bruă hơpă ăt hơmâo sôh bruă kiang lui rơmon akon rin. Anun mơ\, tơlơi wai lăng, lăng tui tơlơi pơpha bruă, mă yoa ngan rơnôh pung kơ hloai kơdoai, bơrơkoa dơng anun yơh bruă ngă kiang plai [i\a [un rin [u jing đa. Lơm anun lu plơi pla aka glêng nao ôh kơ bruă pơ jing rai tơlơi bơ wih [ong kơ mơnuih [on sang, aka pơ tru\t pioh mơnuih rin rong hrưn đi\ klaih hi\ mơng [un rin. Ơi Ngô Trường Thi, Khoa wai lăng {irô kơnuk kơna gah tơlơi pơhro# [un rin lăi:
Tuh pơalin kiang pơhro# [un rin le\ blung a khom glêng nao kơ tơlơi tơju\ pla. Dôm hơdră bruă gum pơđu\p pla kyâu pơ jing dlai, hơdră pơ plih phun pla mơnong rông, pơ jing rai lon lu kơ mơnuih [on sang…samơ\ lăi hrom dôm plơi pla aka ngă djơ\ tui tơlơi gi\t gai mơng kơnuk kơna ôh. Lơm ngă tui, gum pơđu\p brơi yơh tơlơi tơju\ pla đang hmua samơ\ [u hơmâo ako# bruă kư\ pơđu\p brơi gơnam mtam anun [u hơmâo boh than đơi. Gum pơđu\p giong, [u ăh gơnah nao tah kơ ano# hơmâo hă [ơ\, [u lăng nao lơi kơ tơlơi hơdi\p, hyuh hyang adai anun bruă [u jing. Tring ]ar kơnong glêng nao kơ ring bruă pơ prong đô], bơ dôm ring bruă tơ ane\t dah mơnuih [on sang ngă dưi le\ rong ngă mă yơh, dôm ring bruă pơ xă pioh mơnuih [on sang dưi ngă mtam le\ [u glêng nao [ơi\.
Pioh tanh klaih hi\ mơng [un rin, bi\a `u amăng mơnuih [on sang djoai [i\a, gum mơnuih rin rong hơrưn đi\ hăng pran joa pô, tơlơi hơdi\p ]i plơi pla, Khoa pơala mơnuih [on sang pơ hmư\ Nghị Quyết kơ bruă pơ tru\t ngă mtam tơ hơnal pơkă pơhro# hi\ hlâo [un rin truh pơ thun 2020. tui anun, Kơnuk kơna po\k pơhai djo\p tơlơi ngă kiang ngă to\# tui dơng pah pơtrun hi\ tơlơi [un rin. Djơh hong dôm tring glông [un rin pơhro# 4% lơm sa thun, pơhro# sang ano# [un rin glăi dơng, hăng sang ano# rin phrâo. Laih anun, pơdi\ tui hdră bruă gum pơđu\p hơmâo tơlơi pơkă, gum mơnuih rin hơmâo ano# je\ giam hăng rong gum tôm kơnuk kơna, mơnuih mơnam. Khoa ding jum wai lăng bruă mă Rơka rơka] hăng Mơnuih mơnam deh ]ar ta yă Phạm Thị Hải Chuyền brơi thâo:
Pơ anăp anai, amra gơ`am nao kơ pran joa
mơnuih mơng plah rơ wang do# glăi kơ dôm xă [un rin, tring glông [un rin. Tui
tơlơi gi\t gai mơng kơnuk kơna amra brơi [u\t anai ngă hlâo hăng jao tơlơi
hơđong mtam gah tuh pơalin, kơchăo bruă tui Hdră bruă mrô 30a [u jao rim thun
tah pioh gum neh wa rong tuh rơyuh mă pran joa pô mơn bi\a `u. Amra pơ hro# tui
[rư\ hơdôm hơdră bruă pơđu\p mtam kơ mơnuih [on sang hăng ano# ngă pơđi\ ngan
rơnoh laih anun pơ ]rao brơi bruă pioh neh wa rong bơ wih mă pô. Hơdôm [ing
arăng yăp sang ano# rin bi\a mă [u dưi mă bruă thơ dai nao gah [u\t mơnuih
mơnam gum pơđu\p. Bơ hơdôm sang ano# rin kơ[ah kơ lon, kơ[ah kơ ngan rơnoh hăng
kơ[ah tơlơi gan gao amăng bruă mă le\ tui hloai hiưm pă thơ arăng gum pơđu\p
brơi kơ [ing anai brơi gal [iă.
]ih pơblang hăng pôr : R]om H'Ly
Viết bình luận