VOV4.Jarai -Tui hăng [ing mơnuih tha rơma [ơi hơdôm boh plơi pla djuai ania Thái Yên Châu : dong mơng đưm đă laih djuai pơtơi set, pơtơi glai hơmâo [ơi kual lo\n Yên Châu. Mơnuih [on sang juăt iâu le\ phun pơtơi hle, ( Cuổi nguôn) yua hơmâo hơjăn păn đu], `u pha ra biă hăng phun pơtơi pơko\n, arăng pla `u hăng asar, ]ăt đ^ hơjăn, [u hơmâo phun pơtơi ană ]ăt hrom ôh. Bơmung pơtơi le\ mơtah, laih boh `u tơsă le\ phun pơtơi krô h^ hăng djai kơsing. Mông anun asar pơtơi jruh truh ]ăt đ^ phun mơda dong. Ơi Lừ Văn Bánh, mơnuih [on sang djuai ania Thái pơ [on Nà Và, să Viêng Lán, tơring glông Yên Châu brơi thâo:
“{ơi Yên Châu iâu le\ phun cuổi nguôn. Mơng đưm hlâo phun pơtơi cuổi nguôn anai hơmâo amăng glai klô. Tơdơi anai lu sang ano\ ba glăi pla [ơi đang sang, amăng đang hmua. Truh ră anai, djo\p sang ano\ hơmâo phun pơtơi cuổi nguôn soh yơh pioh mă yua amăng sang ano\, tơlơi ngui ngor [ong mơ`um pơdo\ rơkơi bơnai, do\ sang phrâo..lu sang ano\ hơmâo boh [iă `u mơng 5-10 phun pơtơi glai, tơdah lu biă `u mơng 40-50 phun, sang hlơi [u hơmâo le\ ăt khom hyu e\p blơi mơn”.
Sit năng ai `u yua mơng tơlơi juăt hyu pe\, e\p a`ăm pơtam amăng glai klô, mơng mơnuih [on sang djuai [iă kual ]ư\ siăng, anun yơh mơng đưm đă ră hlâo, mơnuih [on sang djuai [iă [ơi Yên Châu thâo hyu amăng glai klô hơduah wo\k rơbung, pe\ a`ăm glai, a`am pơtam ta kiăng [ong, amăng anun hơmâo bơnung pơtơi glai cuổi nguôn, pơtơi ting kiăng e\p pơkra a`ăm pơtam amăng sang ano\. Dơ\ng mơng anun yơh, jing h^ gơnam [ong huă, hơtu\k a`ăm hmư\ hing jơman biă mă, [u dưi kơ[ah ôh mơng mơnuih [on sang amăng mông ngui ngor mơak [udah djai bru\ pioh huă [ong amăng plơi pla. Ơi Lừ Văn Bánh lăi :
“Tơlơi pơdo\ rơkơi bơnai, do\ sang phrâo, tơlơi djai bru\, djo\p mơta gơnam [ong huă, wo\t tơdah hơmâo laih mơnong, a`ăm pơtam, hơbơi pơtơi hai, samơ\ [u dưi kơ[ah ôh bơmung pơtơi glai pơtơi set ngă a`ăm dret. Tơl amăng sang s^ mơdrô gơnam [ong huă hai, a`ăm dret pơtơi jing gơnam [ong huă jơlan pha ra biă mă, `u jing djuai gơnam [ong hmư\ hing mơng mơnuih djuai ania Thái [ơi Yên Châu, djo\p mơnuih hor [ong a`ăm bơmung pơtơi [udah a`ăm dret pơtơi”.
Phun pơtơi anai dlông truh 3 met, phun `u prong tăp năng truh ha mơkrah met, prong mơng phun laih ruăi đ^ truh pơ tơdu\. Jing gơnam ngă hơtu\k a`ăm lu mơnuih hor [ong biă mă, yua kơ anun mơnuih [on sang nao amăng glai e\p klơi, ru\ mă phun pơtơi anet ba glăi pla amăng đang sang, [udah pla hăng asar pơjeh, kiăng hơmâo phun pơtơi, dơ\ kiăng koh mă dret pioh hơtu\k a`ăm [ong huă amăng sang ano\. Samơ\ kiăng kơ hơmâo a`ăm jơman mơng phun dret pơtơi glai anai, khom thâo hơdră hơtu\k riă tơnă hơbai mơn, hơtu\k hăng gơnam [ong huă djơ\ hăng ano\ kiăng. Koh phun pơtơi, arăng lôk abih kơđuh tha, mă kơnong dret do\ mơda. Giong anun, mă dret hlak h^ rơpih, [u ngă lik dret ôh. Giong anun, mă dret pơtơi laih anun reh h^ a`e\ dưm amăng go\, riă hăng mơnong tơlang rơmô, un, brơi `u ih, laih anun dưm mơnong [âo bơngưi kah hăng ia mơsin ia măm, hra, mì chính boh nik `u [u kơ[ah ôh hla a`ăm ngă mơsăm. Ơi Lừ Văn Bánh brơi thâo dong:
“Hơtu\k a`ăm cuổi nguôn phun pơtơi glai, ta khom reh man [rô, [u reh a`e\ đơi ôh, ako\n reh prong lơi. Mông arăng pơdo\ rơkơi bơnai, do\ sang phrâo, mông anun hơmâo a`ăm mơnong rơmô, kơbao, a`ăm mơnong un, ta hơtu\k hăng a`ăm mơnong jơman biă mă. Kiăng hơtu\k a`ăm dret pơtơi jơman hloh le\, khom hơtu\k riă sui. Dua le\, khom dưm hla ngă mơsăm jing hla boh amil mơda hla xổm lồm [udah hơtu\k hăng boh amil, boh mai. Lom hơtu\k riă ăt khom do\ kuor na nao [ơi go\ a`ăm brơi `u bơkơnar. Ta khom hơtu\k riă [ơi tơpur apui djuh, djuh le\ djuh ơ\l kah riă `u jơman”.
{u djơ\ kơnong mơnuih djuai ania Thái, pơ Yên Châu đu] ôh, khăp [ong a`ăm dret phun pơtơi anai, abih bang ]ơđai hăng [ing tha rơma hai, hlơi jing mơnuih tom tơkeng, pro# tơdăm prăm dra [ơi kual anun lêng kơ hor [ong soh a`ăm gru grua anai. Amăng lu mơta gơnam [ong huă, a`ăm pơtam ră anai, a`ăm dret phun pơtơi cuổi nguôn ăt jing a`ăm jơman [u dưi kơ[ah ôh sit arăng pơphun tơlơi [ong huă, mơ`um tơpai asơi, ngui ngor amăng plơi pla. {u djơ\ hnun đu] ôh, a`ăm dret phun pơtơi cuổi nguôn ră anai [uh [o# mơta [ơi djo\p anih anom s^ mơdrô gơnam [ong huă amăng tơring glông, djă gru gơnam [ong huă jơman mơng mơnuih [on sang djuai ania Thái, pioh lăi pơthâo brơi kơ [ing tuai rơnguai je\ giăm. Yă Lò Thị Môn, mơnuih [on sang plơi Tủm, să Chiềng Khoi, tơring glông Yên Châu brơi thâo:
“Lăi nao kơ phun pơtơi cuổi nguôn, hăng mơnuih [on sang Thái [ơi Yên Châu le\, amăng hrơi ngă yang thun phrâo, hrơi mơak amăng sang ano\ mơnuih [on sang, plơi pla [u dưi kơ[ah ôh a`ăm dret pơtơi cuổi nguôn amăng mông [ong huă ngui ngor mơak. Wo\t tơlơi mơak, mông hơning rơngôt hai kho\m hơmâo a`ăm dret pơtơi cuổi nguôn soh jing a`ăm phun, [ong jơman biă mă, djo\p pô hor [ong soh, [u lăi hơjăn mơnuih djuai ania Thái [udah Yuăn ôh”.
Sit [ing tuai hơmâo nao ngui pơ kual lo\n Yên Châu, mơnâo [âo jơman mơng dret pơtơi, a`ăm pơtơi cuổi nguôn, riă hăng mơnong tơlang, hơmâo hla mơsăm boh amil, a`ăm dret pơtơi cuổi nguôn jơman biă mă, djă gru a`ăm pơtam mơng glai klô sit nik. Mơng anun, djo\p mơnuih amra hơdor na nao kơ gơnam [ong huă, hơmâo a`ăm dret phun pơtơi cuổi nguôn, tom je\ giăm hăng tơlơi hơdip mơda mơnuih [on sang [ơi kual anai. Kual }ư\ siăng hai, mơnuih [on sang ăt lông e\p lăng, [ong a`ăm dret pơtơi cuổi nguôn anai mơn, yua dah amăng đang ta lu sang ano\ pla laih soh, hơmâo djuai phun pơtơi ]ăt hơjăn hăng asar, jing phun pơtơi cuổi nguôn tui hăng tơlơi Thái juăt iâu.
Nay Jek : Pô ]ih hăng pôr
Viết bình luận