VOV4.Jarai - Tơhan hđăp ơi  Lê Khắc Hợp, [ơi plơi Tân Tiến, să Dliê Ya, tơring glông Krông Năng, tơring ]ar Daklak amra lăi pơthâo brơi hdôm tơlơi găn gao thâo thăi mơng pô `u, dong mơng hơmâo tơlơi hơmâo s^t gah bruă ngă hơmoa pla djo\p mta djuai pơjeh pla, jing ơi mă bruă ba glăi tu\ yua, pơhrui glăi hdôm klai prăk ama\ng sa thun.

Mơnuih đah rơkơi lăng nao [o# mta `u tơnăp tăp bia\ ma\ yơh, lăng nao [ia\, [ia\ mơnuih đu] thâo `u pơdrong asah, pơhrui glăi hdôm klai prăk ama\ng sa thun. Tơhan hđăp Lê Khắc Hợp, `u 65 thun laih, do\ pơ plơi Tân Hợp, să Dliê Ya, tơring glông Krông Năng, tơring ]ar Daklak. Ơi Hợp brơi thâo; tơdơi kơ `u đuăi lui plơi pla pô `u mơng tơring ]ar Hà Tĩnh rai hd^p mda, Krông Năng le\ juăt pla hasa mta phun kơ phê đu]. Trun kơ noa kơ phê tru\n đơi, ơi [uh tơlơi tơnăp tăp ha\ng lu mơnuih [ôn sang juăt pla hasa djuai kơ phê, tui anun yơh `u pơs^t ngă tui hdră tơju\ pla, rông hlô mơnong. Ơi pla kơ phê, pla tiu, pla ktor rơtă, laih anun pok prong rông hlô mơnong. Mă gơnam pla [ia\ blan, rông djuai pla sui thun mơyun blan, dong mơng rông hlô mơnong hơmâo lai prăk kak, kơmơk proai, tuh brơi phun kơ phe, tiu. Mă bruă rah, hrăm tui rah, laih nga\ tui tơlơi ga\n gao thâo thăi rah, ơi Hợp ra\ anai jing h^ mơnuih thâo rơgơi ngă đang war brơi kơ sang ano\ pla djo\p mta đang kyâo boh trôh, đang tiu ]ăt đ^ hiam, huăi hơmâo hlăt pơ]ra\m ôh, sa phun tiu le\ hơmâo pơboh mơng 7 – 8 k^ tiu, 2 ha đang  kơ phê hơmâo pơboh mơng 6 tơn/ha, ơi Hợp ră roai glăi tui anai: “Ama\ng tơlơi mă bruă nga\ hơmoa, ta găn gao tơlơi hrăm, hrăm rah mơng hdôm mơnuih kơhnâu kơhnăk gah hơmoa pơdai, laih anun ta nao hrăm hơbo# bruă anun, [rư\ [rư\ ta thâo tui, truh ră anai mơng hơbo# pla kơ phê, tiu truh ră anai pơđ^ kyar hiam laih. Ta mă bruă ngă hro\m tơlơi rông hlô mơnong, pioh mă kơmơk, ta pơkra kơmơk djơ\ tui ha\ng tơlơi pơtô mơng sang bruă hơmoa pơdai, tui anun yơh yua mơng anun yơh, ta nga\ hơmoa pla pơdai, pla kyâo pơtâo, bôh trôh hiam”.

Wa Hợp [ơi đang tiu `u.

Truh ră anai, ơi Hợp hơmâo 2 ha đang kơ phê pe\ bôh laih, pu\ un mơng 40 – 50 drơi, kmlai pơhrui glăi sa thun rơbêh 1,5 klai prăk. Sang do\ hiam kơja\p, samơ\ ơi Hợp juăt do\ [ơi sang giăm đang hơmoa, truh mơng glăi mơng mă bruă, lăng nao [ơi anun gir run hloh dong. Tria\ng mă bruă, gir anh, [u hu^ ôh tơlơi gleh tơnăp hasa tơlơi gir run anun yơh ba glăi tu\ yua mơng sa ]ô tơhan hđăp anai: “Mă bruă ba glăi tu\ yua, tal blung ta khom mă bruă triăng, hrăm tui mơng ara\ng, gir anh mă bruă, nao hrăm anih ara\ng pok hdôm hơbo# pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă anet [ơi plơi pla, laih anun hrăm [ơi tơring glông gơyut gơyâo, kiăng ta hrăm tui, thâo thăi, hro\m ha\ng pran jua hur har, bruă mă ba glăi tu\ yua yơh kơ pô ta”

{ơi Krông Năng truh mông anai, hrim sang ano\ mơnuih [ôn sang pơmin truh pla phun tiu, tui anun yơh, lu sang ano\ pơ kon rai hrăm pla tiu, tơ`a lăng tơlơi ga\n gao mơng ơi Hợp. Ơi Hợp pơtô brơi tơpă “ {u djơ\ hjăn pla tiu đu] ôh ngă pơdrong”. Tơlơi găn gao thâo thăi mơng ơi, kho\m  lăng ten lo\n pla, pre lui hlâo djuai pơjeh hiam huăi hmâo kman găm ba glăi pơđăm, [u djơ\ nga\ hla tui ha\ng ara\ng ôh. Ră anai, [ơi Krông Năng, ama\ng khul tơhan hđăp Krông Năng, ana\n ơi Hợp lu mơnuih thâo bia\ ma\. Djuai pla tiu sang ano\ ơi, hơmâo ba truh lu pơ sang ano\ mơnuih [ôn sang pơ kon laih. Ơi Nguyễn Tiến Chất, khoa g^t gai khul tơhan hđăp tơring Krông Năng brơi thâo: “Met Hợp ama\ng hdôm thun laih rơgao nga\ khoa g^t gai khul, hơmâo pơ]ruh gôp brơi khul hiam bia\ ma\, [u djơ\ hjan păn pô `u đu] ôh, hơmâo djru ba hdôm gơyut gơyâo tơnăp tăp, met Hợp amra pơtô brơi, pha brơi djuai pla, djru ba gơyut gơyâo pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă, djru brơi gơyut gơyâo [un rin gir run đ^. Anun le\ bruă ngă hiam, [u djơ\ hjăn met Hợp đu] ôh, kơtư\ ha\ng gơyut gơyâo mă bruă tui ha\ng anun yơh”

Hasa tơlơi yôm le\, [u djơ\ hjan djru djuai pơjeh pla, hlô mơnong rông đu] ôh. Tơhan hđăp ơi Lê Khắc Hợp, amra djru brơi hdôm tơlơi găn gao thâo thăi mơng `u pô, gah tơlơi mă bruă, rông hlô mơnong, djru ba gơyut gơyâo pơđ^ kyar tơlơi mă bruă, bơwih [o\ng huă. Khul tơhan hđăp plơi Tân Hiệp yua ơi ngă khoa wai lăng, hơmâo 38 ]ô gơyut gơyâo, truh mông anai huăi hmâo tah rin rơpa. Khul tơhan hđăp tơring glông Krông Năng hơmâo rơbêh 4000 ]ô tơhan hđăp, hơmâo giăm truh 900 ]ô pơdrong, pơhrui glăi mơng 100 klăk prăk/thun truh pơ glông adih, ama\ng anun 9 ]ô kah ha\ng ơi Hợp, pơhrui glăi 1 klai prăk/thun, sang ano\ [un rin do\ rơbêh 3%. Jơlan hdră pơ plông djru nao rai tơdruă  bơwih [o\ng huă, pơđ^ kyar ktang bia\ ma\. Ơi Chất lăi tui anai:“ Hasa tơlơi mơak hloh le\, gơ`u djru nao rai tơdruă, nga\ hiưm pă kiăng abih ba\ng mơnuih thâo hluh, kia\ng ba glăi lu prăk kak lu hloh, hdôm bruă nga\ gơ`u thâo, kiăng djru nao rai tơdruă đ^ go# mo#. Anun le\ kơnuih tơhan Wa Hồ, kiăng lăi ara\ng [u pơdop hget get ôh, lăi brơi abih mơnuih hmư\, thâo hdơ\ pă lăi brơi hdơ\ anun, anai le\ pran jua kơ tơhan hđăp. Yôm hloh  yơh tơlơi anai, tơlơi thâo rơgơi mơng gơ`u, amra lăi pơthâo brơi abih tơlơi s^t anun”

Ba glăi tu\ yua [u djơ\ hjăn păn pô ôh. Tơhan hđăp ơi Lê Khắc Hợp ăt kah ha\ng lu khul tơhan hđăp pơ kon, hrim hrơi ngă tui tơlơi pơtă mơng wa Hồ, hăng pran jua hur har djru  ba mơnuih jum dar ako\ pơdơng tơlơi hd^p klă hloh.

                           Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr