VOV4.Jarai - Ataih mơng  plơi prong pleiku năng ai 10 km koal kdưr, gah tơring glông }ư\ Pah, tơring ]ar Gialai. }e Dơnao Biển Hồ ngă hro\m kplah wah, bơnư\ dơnao ia le\ hơmâo đang phun ]e thêr thar prong pr^n bia\ ma\. Đang ]e [ơi anai hơmâo dong mơng thun 1919-1920, hlăk anun mơnuih dêh ]ar Prang rai ngă đang ]e gah koal kơdưr kơ plơi prong Pleiku rai pla phun ]e.

            Ba truh pơ ]ư\ đang ]e, dua bơnah jơlan hơmâo rưng kyâo hơngo, hla `u ruh ba\ [ơi lon, hơmâo mơng hdôm thun mơyun blan. Lăng nao pơ anih ataih taih, hơmâo [âo bơngưi hla ]e adu\ do\ mda, ngă brơi ama\ng pran jua ta dleh dlăn rơngia\ abih, kơnong do\ glăi tơlơi rơnuk rơnang mơak hlak đu] yơh. {ơi tong krah đang ]e hơmâo  pra yang phơt, anun le\ sang phơt Bửu Minh, sang phơt anai man pơdơng glăi mơng sa boh sang anet laih anun sang pơhra\m tơlơi phơt đưm, sui mơng anai rơbeh 50 thun ha\ng anai laih. Sang phơt anai hơmâo [u tơlơi pơblih phrâo [o# mơta đang phun ]e, hro\m ha\ng hdôm prai jua, tơlơi pơmin mơng mơnuih pla ]e găn gao hdôm rơnuk. Anih rai ]ua\ mơak mơai.

            Adai ayuh hyiăng [ơi anai mơak rơ-ơ\ rơ-ơ\n, sa hrơi hơmâo tum 4 bơyan, bơyan bơnga, bơyan hơjan, bơyan puih, bơyan phang, dưm dưm ha\ng 4 hơtal mông hrơi, mơguah, tlam, mơmot, ha\ng adai mơak, rơ-ơ\ rơ-ơ\n bia\ ma\, ngă brơi pran jua mơak mơai bia\ ma\. Amai Nguyễn Thị Thương, rai mơng tơring glông mang yang, tơring ]ar Gialai min lăng tui anai: “ Hlăk kâo rai ngui  pơ Biển Hồ ]e mơak bia\ ma\, hơdơ\ pô kiăng, huăi rơ ông rơ ang ôh, kah ha\ng tơlơi hd^p ama\ng plơi prong ôh. Kâo min pơkah đua\i mơng tơlơi hd^p plơi prong. Rai pơ\ anai min lăng rơnuk rơnang laih anun anih ano\m jum dar hiam ro#. Kâo ]ang rơmang hrơi blan pơ ana\p anai, amra weh rai ]ua\ ngui ]ư\ đang ]e anai dong”

            Hrơi mông lăp djơ\ pioh rai lăng đang ]e adai mơguah ưm, hlăk yang hrơi [le\, đang phun ]e hlăk kơthul  gom hlir hlar. {udah adai tlam, yang hrơi giăm le\, do\ glăi [ia\ yang hrơi pơ]rang nao pơ hla ]e ]rih ]rang. Rai pơ\ anai phung toai rơngoai [u djơ\ hơja\n lăng ngui đang ]e hiam ro# đu] ôh, samơ\ hro\m ha\ng mơnuih [ôn sang pe\ hla ]e, laih anun pô ta pe\ hla, adu\ ]e do\ mơda, hmư\ gơ`u ră ruai tơlơi pla ]e, dưi [uh [o# mơta kơ hdôm mơnuih pe\ ]e thir thar, jing h^ anih gơnang tơlơi hd^p mda kah rup ka] hơmua pơdai. Tơngan, tơkai hlăi pe\ hla ]e hơbe] hơbal. Neh Tạ Thị Uyên, công nhân mă bruă kông ty TNHH MTV ]e Biển Hồ lăi tui anai: “ 6h30 phut mơguah truh 11 mông yang hrơi dong nao kong. Samơ\ kơnong hrơi tơjuh le\ 10 mông nao kong k^ laih hla ]e, tlam 3 mông nao mă bruă laih”

            Hơdôm công nhân pe\ hla ]e, juăt bia\ ma\ laih hdôm toai rai ]ua\ ngui, laih anun ]ơ ph^n rup đang ]e gơ`u. Gơ`u klau rơhơma], tơdah hlơi ama\ng gơ`u kiăng mă guăn kă gui, đuăn, pơjing h^ pô `u mơnuih nao pe\ hla ]e, [ia\ mơnit đu], kiăng hơmâo rup pioh hdơr. Hdôm rup anai amu`, samơ\ lu toai rơngoai hơr bia\ ma\, ]ơ phin mă pioh ba glăi  gơyut gơyâo, sang ano\ pô hrim wơt hrơi năm. Ayo\ng Nguyễn Văn Khoa, toai rai mơng tơring glông Ia Grai, tơring ]ar Gialai lăi tui anai: “ Tơlơi hdor tal blung hloh kơ kâo le\ đang phun ]e mơtah, laih anun adai, ang^n hơdjă mơak. Hrim wot hrơi năm kâo ha\ng gơyut gơyâo rai ]ơ phin rup pơ anai. Tơdah hơmâo mông wăn kâo lăi pơthâo brơi gơyut gơyâo mơng djo\p anih ano\m rai ]ua\ ngui pơ anai, rai ]ơ phin rup [ơi anai”

            Hdôm thun blan laih rơgao, hơdôm bơyan pe\ hla ]e ba\ ha\ng tơlơi khăp pap ana\ mơnuih pơ anai. {o# mơta đang phun ]e mơtah prong pr^n, lăng nao lu] mơta, hro\m ha\ng sang phơt pơdong tong krah đang phun ]e, lăng rai mơng ataih yiah, jing h^ anih ]ua\ ngui hiam mơak, kiăng toai rơngoai mut hro\m ha\ng lon dlai adai rơhuông, đang phun ]e,  jăng jai ataih tơlơi hd^p mda ông rơ ang pơ plơi prong./.

Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr