VOV4.Jarai- Să }ư\ Pơng, tơring glông Krông Buk, jing să hkru\ ta do\ đưm, kơ tơring ]ar Daklak. Dưi hơmâo Ping gah, kơnuk kơna ta gleng nao, să }ư\ Pơng ră anai, jing h^ anih bơnga], laih anun pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă, mơnuih mơnam, tơlơi hd^p mơda mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\ [u pơdơi ôh đ^ tui, tơlơi rơnuk rơnua bruă kơđi ]ar, laih anun tơlơi rơnuk rơnua mơnuih mơnam hđong kjăp.

Ama\ng tơlơi pơblah ngă, kơdong blah ayăt Mi, pơklaih rơngai lo\n ia, mơnuih [ôn sang djo\p djuai ania [ia\ să }ư\ Pơng (Tơring glông Krông Buk, tơring ]ar Daklak), gum gôp sa pran sa jua đuăi tui Ping gah, pơblah pơrai ayăt roh bơrơxoa plơi pla. Mơnuih [ôn sang să }ư\ Pơng, kh^n htai wai lăng kjăp plơi pla, djru brơi lu braih pơdai kơ tơhan hkru\ ta.

Rơbeh 10 thun giăm ha\ng anai, }ư\ Pơng hơmâo pơblih phrâo prong bia\ ma\. Mrô sang ano\ mơnuih [ôn sang đ^ rơbeh 2.100 boh sang ano\, 10.000 ]ô ako\ mơnuih. Neh met wa [ơi anai ăt djă pioh tơlơi gru grua tơlơi hkru\ ta đưm, hro\m hb^t mă bruă nga\ hơmua, ba să }ư\ Pơng jing h^ anih bơnga] gah pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă, mơnuih mơnan, tơlơi rơnuk rơnua bruă kđi ]ar. Rơđah hloh kah ha\ng; tơlơi ngă hro\m jơlan hdră, ring bruă mơng Kơnuk kơna ta, dơng mơng anun djru brơi mơnuih nao mă bruă, tuh pơ alin pưk sang, đang hơmua, lơm lui tơlơi rơmon kon rin, mơnuih [ôn sang [ơi anai gir run ngă pơdrong đ^, lăp kơ pơ pu\ bia\ ma\.

Tơdah kah ha\ng hlâo adih 5 thun, tar [ar să hơmâo rơbeh 700 boh ako\ bung sang rin rơpa, bơ ră anai do\ glăi rơbeh 100 boh ako\ bung sang ano\ [un rin laih. Tui ha\ng tơlơi lăi pơthâo phrâo hloh, rơbeh 90% sang ano\ ama\ng să pơhrui glăi mơng 100 klăk prăk truh pơ\ hlông lơm sa thun, ama\ng anun hơmâo 20% boh sang ano\ pơdrrong asah hloh, pơhrui glăi prăk kăk ama\ng sa thun mơng 500 klăk prăk truh pơ hơdôm klai prăk. Sang ano\ Ama H’Lip, [ơi buôn Tlan, jing sa boh sang ano\ ama\ng să }ư\ Pơng pơ hrui glăi mơng 300 – 400 klăk prăk, lơm sa thun mơng phun kơ phê, bôh nhông, `u brơi thâo tui anai: “ Pơhrui glăi prăk kak ama\ng sang ano\ kâo, mơng đang kơ phê, đang boh nhông rơbeh 400 klăk prăk, lơm sa thun. Thun 2015 pơboh [ia\, sang ano\ kâo hơmâo 10 tơn kơ phê [ơi 4 ektar. Kâo brơi djo\p ana\ ba\ nao hrăm hră, kâo pơ pha brơi lon  ana\ đah bơnai, ana\ đah rơkơi pơdong sang ano\, sa ]ô ana\ đah bơnai ngă nai pơtô, sa ]ô hlăk hrăm sang hră pơtô ]ơđai anet, [ơi sang hră Đại học Tây Nguyên”.

{ơi }ư\ Pơng, abih băng ]ơđai djơ\ thun leng ba nao hră hră, mơnuih [ôn sang duăm ruă, hơmâo laih nai ia jrao, ơi ia jrao [ơi sang ia jrao să, khăm pơjrao brơi hur har bia\ mă. Tha plơi Ơi Hao, [ơi Buôn Drơng Điêt, să }ư\ Pơng giăm 80 thun ha\ng anai laih, sa ]ô tơhan hơđăp, hơmâo nga\ hkru\ kdong blah ayăt Mi đưm, pơklaih brơi buôn plơi anai, hơmâo [uh ha\ng mơta tơlơi pơblih phrâo, plơi pla }ư\ Pơng mơak pran jua lăi tui anai: “ Hlâo adih pơblah ngă  dleh glăn bia\ ma\, ba rai lu tơlơi djai bru\, ruă nua\, hơning rơngot [ơi anai. Samơ\ ră anai hơmâo pơblih phrâo, hơmâo apui lơtrik Lon ia, hơmâo jơlan nao rai ha\ng [ê tông, hơmâo sang hră hrăm, hơmâo sang ia jrao.... Kâo [uh ama\ng pran jua mơak bia\ ma\ tơlơi anai”.

Ơi Blưn Mlô, kơ ia\ng khua sang să }ư\ Pơng lăi pơs^t, ră anai }ư\ Pơng hơmâo rơbeh 3.500 ektar đang kơ phê pe\ boh, hơdôm rơtuh ektar cao su, phun tiu, tơlơi hd^p mơda mơnuih [ôn sang pơblih phrâo. Ơi Y Blưn Mlô lăi tui anai: “Dong mơng thun 1986 truh ră anai, neh met wa thâo hluh kơ tơlơi pơđ^ kyar bơwih [o\ng huă, wai lăng tơlơi rơnuk rơnua plơi pla, mơnuih [ôn sang thâo tơju\ pla kyâo pơtâo boh troh, rông hlô mơnong pơ\ ko\n. Ră anai neh met wa thâo pơđ^ kyar tơlơi hd^p mơda, wot ha\ng gơnam tam pô [ơi plơi pla ala [ôn. Pơkă ha\ng hlâo adih, ră anai tơlơi hd^p mơda neh met wa klă hloh”

Hơdôm gru kơna\l pơblah ngă đưm rơngia\ tui abih laih. }ư\ Pơng hrơi anai ]ut đ^ ao mơtah plum plam đang phun kơ phê, sang xi măng hiam kjăp. Mơnuih [ôn sang sa pran sa jua man pơdơng plơi pla phrâo, lăp kơ kual lon hkru\ sông kơtang bia\ ma\.

Rơluch Xuân: Pô ]i ha\ng pôr