Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

****Tlăm tôm brơi lơ 4/8, [ơi [irô mă bruă Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang, Khoa Khoa g^t gai wai lăng pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta ơi Nguyễn Sinh Hùng tu\ jum ơi Bob Corker, Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang, ding k’na gưl glông mơng Jơnum min pơtôm hiăp Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar Mi. Amăng mông tu\ jum, ơi Nguyễn Sinh Hùng pơdah pran joa mơ-ak [ơi anăp h’dôm yăk đ^ kyar amăng tơlơi rô nao rai jăng mah, klă hiam kơplah wah dua bôh deh ]ar amăng 20 thun rơgao hăng pơs^t Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar Việt Nam ]ang rơmang pơtru\t tơlơi rô nao rai gum hrom hăng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar Mi. Khoa Khoa g^t gai wai lăng pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta đăo gơnang tal rai ]oa\ mơng ơi Bob Corker [ơi deh ]ar Việt Nam tal anai amra truh kih, djru pơlar tơlơi rô nao rai dua bơnah hăng kơplah wah Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang dua bôh deh ]ar./.

****Klăm to\m brơi, lơ 4/8, Khul krăo lăng mơ\ng Gơnong phun pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, yua kơ yă Trương Thị Mai Khua ano\m bruă wai lăng gah bruă mơnuih mơnam mơ\ng ano\m bruă pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta ba jơlan hlâo nao mă bruă hăng Ding jum man pơdo\ng tơ`a hơduah kơ bruă man pơdong sang kơ mơnuih [ôn sang hơmâo anăn djru kơnuk kơna. Pơ ala kơ khul nao mă bruă, yă Trương Thị Mai bơni mơn hơdôm bruă Ding jum man pơdong hơmâo ngă mơ\ng anai pơ klôn, djru bruă pơdong sang kơ mơnuih hơmâo anăn Kơnuk kơna djru thun blan rơgao. Laih dơ\ng, rơkâo kơ Ding jum man pơdo\ng kho\m ta` ngă tui jơlan hơdră pơtrun tui hăng Hră pơtrun, pơs^t kơ bruă djru sang do\ kơ mơnuih hơmâo anăn Kơnuk kơna djru, biă mă `u kuăl ataih, tơnap tap kiăng hơđong tơlơi hơdip mơda. Ding jum man pơdo\ng kho\m  kơtưn sem glăi truh thun 2018 djo\p tring ]ar [ôn prong kho\m ngă giong bruă pơtrun anai./.

            ****Tôm brơi lơ 4/8, Anom mă bruă Kơnuk kna hmâo Hră pơ-ar mơ-^t kơ {irô ding jum pơtôm hiăp, {irô ding jum wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam  lăi pơthâo tơlơi gum pơhiăp mơng Khoa deh ]ar ơi Nguyễn Tấn Dũng kơ bruă pơgang ba m’nuih deh ]ar Việt Nam [ơi deh ]ar Libi. Khoa deh ]ar ta rơkâo {irô ding jum wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam g^t gai pơdơi jăng jai bruă mă kơ m’nuih deh ]ar Việt Nam nao mă bruă [ơi deh ]ar Libi; {irô ding jum pơtôm hiăp, [irô pơ ala kơ deh ]ar Việt Nam [ơi Libi lăng tui tơlơi anai, gơgrong hlâo gum hrom k’jăo hăng {irô ding jum wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam hmâo jơlan gah, bruă pơhlôm đu\t tơhnal kơ m’nuih mă bruă deh ]ar Việt Nam glăk mă bruă [ơi deh ]ar Libi. Khoa deh ]ar ta rơkâo {irô ding jum wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam tanh hmâo k’]a\o bruă ba 281 ]ô m’nuih mă bruă glăk do# mă bruă [ơi Tripoli hăng Bengazi glăi pơ\ deh ]ar. Lăng tui k’jăp tơlơi s^t `u, prăp lui jơlan gah hăng hrơi blan ba abih bang m’nuih mă bruă deh ]ar Việt Nam [ơi Libi glăi pơ\ deh ]ar hlâo kơ tơlơi rung răng k’tang tui./.

****To\m brơi, lơ 4/8, 25 ]ô mơnuih mă bruă apah mơ\ng Việt Nam do\ mă bruă [ơi dêh ]ar Libya, hơmâo pơđuăi mơ\ng Benghazi nao pơ jơlan goai dêh ]ar Salloum kiăng mut pơ dêh ]ar Êjip. {ơi kuăl goai dêh ]ar gah dêh ]ar Êjip, khul khua mua mơ\ng ano\m bruă Khua anih jưh pơ ala dêh ]ar Việt Nam do\ pơ dêh ]ar Êjip hơmâo nao ]ơkă [ing mă bruă anai, laih anun  ba gơ`u glăi pơ Kai Rô tui jơlan rơdêh [ơi lon. Ră anai, hơmâo djo\p we\ đ^ rơdêh por glăi pơ Việt Nam laih kơ [ing anai. Klăm hrơi anai lơ 5/8, [ing mơnuih mă bruă mơ\ng kông ty Simco Sông Đà amra đ^ rơdêh por glăi pơ Việt Nam. Hơdôm do\ glăi, mă bruă kơ kông ty Vinaconexmex amra đ^ rơdêh por tơdơi kơ anun, jing hrơi pơgi lơ 6/8./.

            ****Amăng mông jơnum lăi pơthâo bruă ba m’nuih nao mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao 6 blan rơnu\] thun phrâo dưi hmâo Jơnum min m’nuih [ôn sang tring ]ar Dak Nông pơ phun, tring ]ar Dak Nông ba tơbiă laih tơhnal bruă amăng 6 blan rơnu\] thun, đơ đam tring ]ar amra gleng nao pơtru\t bruă ba m’nuih nao mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao, hrưn đ^ khom ba năng ai `u rơbeh kơ100 ]ô m’nuih nao mă bruă hmâo hrơi pơkă [ơi deh ]ar ta\] rơngiao, biă `u [ơi Đài Loan, deh ]ar Malaysia, Japan. Tring ]ar Dak Nông ăt amra gleng nao hloh mơn bruă pơtô juăt, pơđ^ tui bôh thâo mơng m’nuih mă bruă, h’dră bôh thâo phrâo, bôh pơhiăp tơlơi deh ]ar ta\] rơngiao, k’nuih mă bruă kơ [ing nao mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao, djơ\ hăng tơlơi rơkâo mơng h’dôm bôh deh ]ar ]ơkă mă m’nuih mă bruă./.

        ****Amăng Hơdôm hrơi rơgao, ano\m bruă pơjrao ]ơđai muai sang ia jrao prong tring ]ar Lâm Đồng, hơmâo ]ơkă 11 ]ô ]ơđai muai yuă măt gơnam [ong huă. Tui hăng tơlơi ră ruai glăi mơ\ng am^ ama [ing ]ơđai ruă anun lăi,  [ing ]ơđai anai [ong [a` tơpung, [a` mi anăn “Tứ Hải” [ơi jơlan Bùi Thị Xuân hăng jơlan Bà Triệu, [ôn prong Đà Lạt. Ơi ia jrao Trần Xuân Hòa brơi thâo: ano\m pơjrao ]ơđai muai sang ia jrao Lâm Đồng hơmâo ]ơkă năm ]ô ]ơđai muai măt gơnam [o\ng. Klăm to\m brơi mơtam, [ing mơnuih kơhnâo bruă mơ\ng ano\m bruă ia jrao Đà Lạt hăng ano\m bruă pơgang tơlơi rơnuk rơnua gơnam [ong huă Lâm Đồng ăt nao sem lăng pơtong rơđah phun `u hơmâo tơlơi măt gơnam [ong kơ ]ơđai muai anai./.

****Bơdjơ\ nao truh anih klin ngă ]roh kian [ơi [u\t 8, ấp 1, să Lê Minh Xuân, tring glông Bình Chánh, [ôn prong Hồ Chí Minh, tlăm tôm brơi lơ 4/8, Khoa {irô ding jum wai lăng bruă ia jrao yă Nguyễn Thị Kim Tiến nao laih pơ\ sang m’nuih [ôn sang kiăng thâo hăng pel e\p ia yoa. Anai le\ anih klin ngă ]roh kiam blung a mơng [ôn prong amăng thun anai, ]ih djă pioh 9 ]ô m’nuih hmâo tơlơi ruă, amăng anun hmâo sa ]ô m’nuih djai amăng lơ 16/7. Kual hmâo klin ngă ră anai glăk hmâo 30 bôh sang ano# hăng 100 ]ô m’nuih, amăng anun 22 ]ô ]ơđai [ia\ hloh kơ 15 thun. Gơnong bruă ia jrao amra mă ia yoa mơ\ m’nuih [ôn sang mă yoa kiăng ba nao pel e\p lăng./.

     ****Dơ\ng mơ\ng ako\ thun truh ră anai, [ơi tring ]ar Quảng Ngãi, hơmâo rơbêh 2.200 ]ô mơnuih asâo, eo ke\ hơmâo nao tla#o ia jrao pơgang tơlơi  asâo yang ngă, dua ]ô mơnuih djai yua asâo, eo yang ngă ke\ . Mơ\ng ako\ thun truh ră anai, Quảng Ngãi ăt tla#o pơgang kơ asâo eo 8 rơbâo drơi pơgang yang ngă, samơ\ lu mơnuih [ôn sang aka [u gleng nao đơi ôh kơ tơlơi anai, [u tla#o pơgang ôh kơ asâo, eo rông amăng sang./.

            ****Tơdơi kơ 4 hrơi pơ phun d^k dăk hăng ngă brơhiư\] hăng lu m’ta bruă mă, mo\t tôm brơi lơ 4/8, Bruă jơnum ngui jar k’mar tơlơi pơtaih tui phiăn juăt deh ]ar Việt Nam – Bình Định thun 2014 pơđu\t laih, pioh glăi lu tơlơi djă pioh tơnap vor b^t biă amăng gơyu\t gơyâu jar k’mar. Hăng ako# `u “Tơlơi pơtaih đưm deh ]ar Việt nam – tum pơ-[u\t hăng lar hyu”, Bruă jơnum tal 5 anai ngă brơhiư\] rơbeh kơ 1500 mơng 60 gru\p thâo pơtlaih jar k’mar mơng 26 m’ta tơlơi pơtaih mơng 24 bôh deh ]ar, kual lon tum jơnum hăng 63 gru\p thâo pơtlaih amăng deh ]ar pơjing rai laih hrơi jơnum ngui pơtaih pha ra, lu m’ta [ơi kual lon “Hmâo lu m’nuih thâo tơlơi pơtaih anai”. Hăng 6 jơlan h’dră phun hăng 7 jơlan h’dră anăp nao, Bruă jơnum ngui pơdah laih tơlơi lăi pơthâo kơ bruă pơgang hăng pơlar tơlơi pơtaih tui phiăn juăt đưm Bình Định - Việt Nam. Rơngiao kơ anun, Bruă jơnum ngui do# hmâo tơlơi pơhư prong, bơk’toai nao rai bôh thâo pơtlaih hăng tơlơi [uh [o# mơng 3 gru\p thâo pơtaih tui phiăn juăt Japan le\: Sumo, Battoudo (Kiếm đạo) hăng Karatedo./.

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao:

****H’dôm tơlơi brơsoa [ơi ia rơs^ Ngo\ amra dưi bơk’toai amăng mông bơk’toai kual ASEAN pơ\ anăp [ơi deh ]ar Myanmar. Anai le\ tơlơi lăi pơto\ng mơng Khoa gum bruă pơtôm hiăp deh ]ar Mi gơgrong gah tơlơi [ơi Đông Á – Thái Bình Dương, ơi Daniel Russel amăng mông jơnum hăng m’nuih mă tơlơi pơhing pơ\ plơi prong jư\h jom Wasington amăng mơgoah anai lơ 5/8 yap tui mông [ơi anun. Ơi Daneil Russel brơi thâo tơlơi [u mơ-ak [ơi ia rơs^ Ngo\ amra jing sa amăng h’dôm ako# bruă phun amăng mông bơk’toai kual ASEAN thun anai, hrom hăng h’dôm tơlơi kah hăng djru m’nuih m’nam, k’do\ng pơsir hăng tơlơi hyuh hyang pơplih, bruă pơtô juăt, tơlơi bơvih [o\ng … Amăng mông bơk’toai anai, ơi John Kerry Khoa {irô ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Mi amra lăi nao h’dôm tơlơi bơngo\t mơng Mi kơ tơlơi [ơi ia rơs^ Ngo\ ăt kăh hăng tơlơi gum lăi pơthâo hăng h’dôm bôh deh ]ar bơdjơ\ nao hăng lăi pơthâo tơlơi pơmin mơng Mi amăng h’dôm phiăn g^t gai lăi pơthâo mă yoa kơ abih bang h’dôm bơnah amăng bruă pơsir tơlơi brơsoa./.

****Kơnuk kơna dêh ]ar Đức, to\m brơi, lơ 4/8 brơi thâo, dêh ]ar anai lui yơh sa tơlơi k^ pơkôl brơi anih pơtop hrăm blah ngă kơ tơhan dêh ]ar Nga, yua kơ hơmâo tơlơi rung răng [ơi dêh ]ar Ukraina. Kơ-iăng Khua dêh ]ar ngă rah Khua ding jum tơlơi bơvih [ong huă dêh ]ar Đức ơi Sigmar Gabriel hơmâo mă glăi hră tu\ ư brơi kơ dêh ]ar Nga pơtop hrăm blah ngă, ăt pơ hrơ\i lui mơ\ng blan 3 thun anai, tơdơi kơ dêh ]ar Nga pơmut lo\n ia Crimea kơ dêh ]ar Nga. Hră pơkôl anai rơnoh prăk 100 klăk ơ rô jing 140 klăk đô lar Mi. Dêh ]ar Nga lăi, bruă ngă anai [u djơ\ lăi tơlơi ngă hiam mơak nao rai ôh laih anun jăm kơ dêh ]ar Đức hmư\ tui hiăp pơtrun mơ\ng dêh ]ar Mi đô]. Tui hăng tơlơi tu\ ư hlâo adih, ano\m bruă Grup mơdrô gah bruă ling tơhan dêh ]ar Đức Rheinmetall, man pơdo\ng sa boh anih pơtop hrăm ling tơhan kuăl ngo\ Volga kơ dêh ]ar Nga. Tơdah ngă djơ\ hơdră, anih pơtop hrăm anai pơphun mă bruă mơ\ng rơnu] thun anai pơtô hrăm kơ 30 rơbâo ]ô ling tơhan r^m thun./.

            ****Ơi Laurent Fabius Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Prăng tôm brơi lơ 4/8 iâu pơthưr jar k’mar doăh e\p bruă pơsir tơlơi k’đi ]ar kiăng pơđu\t tơlơi bơblah [ơi kơdư Gaza hăng djru hmâo sa tơlơi pơkôl pơdơi pơnah s^t n^k. ~u brơi thâo, Prăng do\ng yoa hăng rơkâo pơdo\ng sa tơlơi pơtrun pơdơi pơnah s^t n^k kah hăng bơnah Êj^p ba tơbiă. Prăng hăng Khul pơlir h’b^t kual châu Âu amra hmâo h’dôm tơlơi gum h’go#p rơđah đông. Tơlơi rung răng [ơi kơdư Gaza kiăng hmâo sa bruă pơsir k’đi ]ar hăng khom dưi hmâo jar k’mar do\ng yoa khă hmâo h’dôm  tơlơi gir run [u pơdơi, 2 bơnah amăng tơlơi rung răng [ơi Gaza ăt [u dưi ngă giong h’dôm bruă bơk’toai hai./.

****Khua ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Israel Avigdor Lieberman to\m brơi, lơ 4/8 lăi le\, gong gai kơnuk kơna hơmâo mă laih Gaza anun amra jao kơ Sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar, tơdơi kơ dêh ]ar Israel ngă pơgio\ng bruă kơsung blah pơ kơdư Gaza [u hơmâo tơlơi tu\ ư nao rai hăng dêh ]ar Palestin ôh, biă mă `u ping tơhan đăo Islam Hamas. Anai le\, blung a sa ]ô khua gah  kơnuk kơna dêh ]ar Israel lăi pơthâo jao kơ sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar wai lăng pơ kơdư Gaza. Hlâo kơ anun, hơdôm wot khua mua Khul pơgang tơlơi rơnuk rơnua sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar jơnum bơkơtoai kơđi tơlơi Gaza, tơlơi anai aka [u hơmâo pô lăi nao ôh./. 

            ****Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang phrâo mơng Libi tôm brơi lơ 4/8 pơ phun bruă  jơnum s^t n^k blung a [ơi [ôn prong gah ngo\ Tobruk deh ]ar anai. Bruă jơnum m’nuih [ôn sang đơ đam deh ]ar mơng deh ]ar Libi - {irô g^t gai bruă lon ia tôm brơi lơ 4/8 ăt jao glăi mơn bruă apăn kơ Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang  hăng 200 ]ô khoa apăn bruă dưi roah amăng rơnu\] blan 6 phrâo rơgao. Bruă jơnum pơ phun amăng mông deh ]ar Libi glăk do\ng amăng tơlơi amra ba truh blah ngă amăng deh ]ar hăng tơlơi bơblah truh kơplah wah h’dôm khul tơhan ngă jar k’mar bơngo\t biă./.

Pơblang hăng pôr : Rơluch Xuân-Siu H’Prăk-Nay Jek..