Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :
****Tơm brơi lơ 12/8, [irô gơnong phu\n pơ\ ala brơi mơnuih [ôn lan dêh ]ar ta, ăt do\ jơnu\m tal 30, brơi đ^ hgum pơhiăp gah tơlơi phiăn sang do\ ( ]ih pơkra glăi), hơdôm ring bruă ]ih ming pơkra glăi sa dua tơlơi phiăn juăt pơtô bruă mă, laih anu\n sa dua tơlơi phiăn phat kơđi mơnuih hơmâo tơlơi soh. }rông lô tơlơi phiăn gah sang do\, hơmâo lu khua ding kơna pơ\ ala brơi mơnuih [ôn lan leng tu\ ư, djă pioh, ]ih pơkra glăi. Pơdjơ\ truh jơlan hdră sang do\ brơi mơnuih mơnam, jing tơlơi hơmâo khul pơ\ ala brơi mơnuih [ôn lan ]rông lô. Khua g^t gai [irô mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\, ơi Ksor Phước lăi tui anai; sang do\ brơi mơnuih mơnam le\ kho\m djơ\ brơi mơnuih tơnăp tăp dưi blơi [udah thuê. Kha\ anu\n hay, biă mă `u ama\ng hdôm thu\n blan laih rơgao, tơlơi sang do\ brơi mơnuih mơnam s^ brơi nua gah rơngiao, tui anu\n yơh mơnuih pơhrui glăi prăk [ia\ tơnăp blơi mă `u. Tui ha\ng ơi Ksor Phước lăi; jơlan hdră sang do\ brơi mơnuih mơnam, ana\m brơi lu kơ hdôm sang bruă tuh pơ alin ôh, kho\m pơs^t brơi hơdôm mơnuih [ôn lan [un rin, mơnuih pơhrui glăi prăk kăk [ia\ đơi, aka hơmâo sang do\ ano\ p^t. Rơngiao kơ anu\n, hơmâo mơnuih rơkâo đ^ kho\m pel e\p lăng hơdôm sang ano\ [un rin do\ [ơi kual [ôn pro\ng, laih anu\n jơlan hdră brơi hơdôm mơnuih anu\n, tui ha\ng jơlan hdră gơ`a\m mơng lo\n ia ta, gah sang do\ ano\ p^t./.
****Tôm brơi lơ 12/8, Khoa mir sir deh ]ar ta ơi Trương Tấn Sang hăng gru\p hyu mă bruă deh ]ar ta nao ]oa\ hăng mă bruă [ơi tring ]ar Ninh Bình. Mă bruă hăng khoa apăn bruă phun tring ]ar kơ tơlơi đ^ kyar bơvih [o\ng m’nuih m’nam [ơi tring ]ar, biă `u bôh tơhnal ngă tui Tơlơi pơtrun pơs^t Bruă jơnum Ping gah đơ đam deh ]ar tal 11 hăng Bruă jơnum prong Ping gah tring ]ar tal 20, Khoa mir deh ]ar lăi rơđah, tring ]ar Ninh Bình khom gleng nao g^t gai ]râo ba bruă pơtlaih tơlơi tơnap amăng bruă đ^ kyar măi mo\k, biă `u gleng nao pơđ^ tui đ^ kyar amăng bruă ngă đang hmua pioh pơđ^ tui tơlơi h’d^p m’da kơ lu m’nuih mă bruă le\ [ơi plơi pla ră anai. Pơhiăp amăng mông mă bruă, Khoa mir sir deh ]ar ta ơi Trương Tấn Sang pơs^t yôm tơlơi tơpă ara\ amăng hră lăi pơthâo glăi hăng bơk’toai mơng [ing khoa pơ ala amăng mông mă bruă. Bơni bôh tơhnal dưi ngă mơng tring ]ar Ninh Bình amăng mông do# bư\p lu tơlơi tơnap tap, anun le\ [o# m’ta anom mă yoa pơplih tanh, bơvih boang kơ toai ]oa\ ngui hmâo tơlơi ]ang rơmang vo\t rơhaih hăng dơlăm `u, bruă pơdo\ng plơi pla phrâo hmâo joa pơlar tanh djru pơhlôm h’đong rơnuk rơnoa m’nuih m’nam hăng pơđ^ tui tơlơi h’d^p m’da kơ m’nuih [ôn sang. Khoa mir sir ơi Trương Tấn Sang rơkâo, tring ]ar Ninh Bình khom gleng nao g^t gai ngă phun jơlan kơ tơlơi đ^ kyar k’tang hloh pơ\ anăp anai./.
****Klăm hrơi tơm brơi lơ 12/8, [ơi [irô mă bruă kơnuk kơna ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng, khua dêh ]ar ta, hơmâo ju\m yă Katherine Ashton, kơ iăng khua g^t gai [irô Châu Âu (EC), gah jơlan hdră hăng dêh ]ar ta] rơngiao, laih anu\n wai lăng tơlơi rơnuk rơnua, pơ\ ala brơi khul khua mua pơlir Châu Âu, hlăk rai ]ua\ dêh ]ar Việt Nam. Bơni ha\ng lăi pơyôm tơlơi rai ]ua\ dêh ]ar Việt Nam, laih anu\n bôh tơhơnal bơkơtoai nai rai kplah wah yă Katherine Ashton hăng kơ iăng khua dêh ]ar ta, khua ding ju\m pơto\m pơhiăp dêh ]ar Việt Nam, ơi Phạm Bình Minh, khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng pơdah rai pran jua mơak hlăk, laih anu\n tơlơi ngă jăng mah, tơlơi ngă hro\m kơplah wah Việt Nam – EU, hlăk pơđ^ kyar hiam klă, laih anu\n lăi pơs^t Việt Nam lăng pơyôm bia\ mă tơlơi ngă jăng mah ha\ng EU, laih anu\n hơdôm lo\n ia ding kơna, ]ang rơmang EU gir run hloh dơng tơlơi ngă jăng mah jai to\ng ten s^t nik, tu\ yua hloh. Khua dêh ]ar ta lăi tui anai, tơlơi rai ]ua\ dêh ]ar Việt Nam tal anai mơng yă Katherine Ashton, laih anu\n khua g^t gai Châu âu, ơi EC Manuel Barraso pơ\ ana\p anai, hasa tơlơi pơtru\t kơtang mơng dua bơnah gah. Khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng ]ang rơmang EU do\ng yua brơi ]an prăk ODA brơi dêh ]ar Việt Nam, laih anu\n ta` tu\ ư Việt Nam jing anih bơvih [o\ng huă rơngai pô ./.
****Ngă tui tơlơi ]râo ba mơng Khoa deh ]ar kơ bruă pơđar h’dôm [irô ding jum, gơnong bruă ngă tui h’dôm bruă pơgang, k’do\ng klin ruă duam pơđung drah yoa kơ k’man Ebola ba truh, tôm brơi lơ 12/8, Anom wai lăng m’nuih nao mă bruă pơ\ deh ]ar tă] rơngiao, {irô ding jum wai lăng m’nuih mă bruă tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam hmâo laih hră pơ-ar mrô 1161, pơđar h’dôm bôh anom bơvih [o\ng pơgang tơlơi soaih pral kơ m’nuih mă bruă mơng deh ]ar Việt Nam glăk do# mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao. Kiăo tui anun, h’dôm bôh anom bơvih [o\ng ba m’nuih nao mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao tui hră pơ-ar pơkôl ngă tui tơpă bruă pơgang, k’do\ng klin ruă, pel e\p, lăi pơthâo glăi kơ Anom wai lăng m’nuih nao mă bruă pơ\ deh ]ar ta\] rơngiao hlâo kơ lơ 16/8 kơ m’nuih mă bruă yoa kơ anom bơvih [o\ng ba nao mă bruă [ơi kual hmâo klin ruă ngă lăi ha jan hăng kual châu Phi lăi hrom. Hyu lăi pơthâo kơ m’nuih mă bruă glăk do# h’d^p m’da, mă bruă [ơi h’dôm kual hmâo klin ruă ngă gơgrong pơgang hlôm hlâo mă pô ba glăi bôh tơhnal./.
****Mguah hrơi tơm brơi lơ 12/8, [irô wai lăng hmua pơdai ha\ng pơđ^ kyar [ôn lan phrâo tring ]ar Dak Lak, ako\ pơjing jơnum lăng glăi 3 thu\n ngă tui jơlan hdră brơi prăk gah lo\n glai adai rơhoong [ơi tar [ar tring ]ar Dak Lak. Đ^ pơhiăp [ơi mông jơnum anai, kơ ia\ng khua g^t gai [irô jơnum min mơnuih [ôn sang tring ]ar Dak lak, ơi Đinh Văn Khiết hơmâo lăi pơyôm bia\ mă, keh prăk anai, ama\ng bruă pơgăng wai lăng rưng kyâo glai glô, laih anu\n rơkâo keh prăk pơgăng wai lăng hăng pơđ^ kyar rưng kyâo Việt Nam, hơmâo jơlan hdră ktang hloh jơh ha\ng hơdôm sang măy drai ia pui lơtrik [ơi kual hro\m [u ngă tui hiam ôh bruă k^ pơkol jao brơi tơlơi dưi, [u nôp prăk, [u dah sui nôp prăk brơi hdră pơgăng wai lăng lo\n glai adai rơhoong, hyu pel e\p lăng ha\ng lăi hdôm tơlơi s^t đơ đam glai rưng, laih anu\n lăi tơpă brơi jơlan hdră nôp prăk brơi tơlơi wai lăng rưng kyâo glai glô./.
**** Lơ 12/8, [ơi plơi prong Gia Nghĩa, tring ]ar Dak Nông, Gơnong bruă bôh thâo, bơk’jăp drơi jan hăng toai ]oa\ ngui tring ]ar Dak Nông pơ phun po\k anih pơhra\m pơđ^ tui bôh thâo m’nuih thâo tơlơi đưm pơtô tông ching h’gor brơi giam truh 100 ]ô m’nuih thâo tông ching h’gor le\ m’nuih djuai ania Bơnông, Êđê, Mạ mơng h’dôm bôh plơi pla, [ôn lan amăng tring ]ar. Amăng 5 hrơi, [ing thâo tơlơi đưm amra pơtô glăi sa dua bôh yôm kah hăng: bôh thâo dăp h’dră, pơ phun hrơi jơnum ngui bôh thâo [ơi anom jơnum plơi pla; pơhra\m h’dôm adoh soang amăng joa ching tui phiăn juăt./.
Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao ::
****Tơlơi bơkơtoai nao rai kplah wah dêh ]ar Isarael hăng phung hkru\ đăo Isalam Hamas [ơi dêh ]ar Palestin, kia\ng pơjưh h^ tơlơi pơblah ngă rơbeh 1 blan ha\ng anai [ơi kual lo\n Gaza truh ră anai aka\ mă abih ôh. Tui ha\ng sa ]ô khua mua dêh ]ar Isarael lăi, tơlơi [u tu\ ư nao rai lu đơi. Tui ha\ng kơ]a\u bruă, hơdôm khua ding kơna bơkơtoai mơng dêh ]ar Isarael ha\ng Palestin, ăt do\ bơkơtoai nao rai đô] hrơi tơm brơi lơ 12/8 [ơi Cairo jơh hăng pô ngă go\ng jơlan mơng dêh ]ar Êjip. Gah Hamas ]ang rơmang gah dêh ]ar Isarael lui h^ guang dar [ơi kual lo\n Gaza mơng lu thu\n ha\ng anai, jing gah dêh ]ar Isarael [u tu\ ư lăi tui anai, Hamas pơđ^ lu sang kho phao kơtuang [ơi Gaza, kiăng amu` ame\ blơi phao ktuang mơng gah rơngiao./.
****{irô por pơhing deh ]ar Japan tôm brơi lơ 12/8 pôr tơlơi pơhiăp mơng Khoa mir sir phrâo roah mơng deh ]ar Indonesia ơi Joko Widodo brơi thâo deh ]ar anai amra ngă go\ng jơlan bruă pơsir kiăng plai [ia\ tơlơi brơsoa [ơi kual ia rơs^ Ngo\. Deh ]ar Indonesia, deh ]ar [u hmâo tơlơi brơsoa [ơi anăp hăng deh ]ar Khe\] [ơi ia rơs^ Ngo\, mơng hlâo truh ră anai juăt ngă pô do\ to\ng krăh pơsir tơlơi rung răng kơplah wah deh ]ar Khe\] hăng h’dôm bôh deh ]ar amăng kual bơdjơ\ nao./.
****Khua pơtruh pơhiăp mơng [irô pơ pha dêh ]ar Nga, ơi Vlađimir Markin tơm brơi lơ 12/8 brơi thâo, [irô anai, phrâo hyu pel e\p tơlơi ]ih pơhing mơng pô ma\ tơlơi pơhing ơi Andrei Stenin ( dêh ]ar Nga), rơngiă theng [ơi kual Ngo\ dêh ]ar Ukraina. Tui ha\ng ơi Valađimir Markin lăi, hdôm khua mua amra rơkâo truh pơ\ khua mua hơmâo tơlơi dưi [ơi dêh ]ar Ukraina, rơkâo gum djru hyu hduah tơlơi rơngiă theng ơi Andrei Stenin, tui ha\ng tơlơi pơs^t phiăn juăt gah dêh ]ar Nga. Hro\m ha\ng anu\n, gah dêh ]ar Nga ăt hyu pel e\p lăng khul tơhan wai lăng lo\n ia Ukraina pơdjơ\ truh tơlơi rơngiă theng mơnuih anai./.
****Kơnuk kơna deh ]ar Iraq kiăng hmâo sa tơlơi pơhlôm abih bang kiăng mă glăi pran đăo gơnang mơng m’nuih [ôn sang hăng pơsir tơlơi [u h’đong [ơi deh ]ar anai. Anai le\ tơlơi pơs^t mơng Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Mi ơi John Kerry tôm brơi lơ 12/8 lom glăk do# ]oa\ deh ]ar Australia. Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Mi brơi thâo: Mi do\ng yoa tơlơi pơđu\t 8 thun apăn bruă mơng Khoa deh ]ar ơi Nuri al Maliki, [u dưi k’tưn tơlơi djơ\ hrom amăng bruă k’đi ]ar mơ\ do# ngă tơlơi rung răng djuai ania [ơi Iraq k’tang tui dơng. Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Mi ơi John Kerry hơngah lui tơlơi pơs^t amra ba khul ling tơhan mơng deh ]ar anai nao pơ\ deh ]ar Iraq samơ\ pơkôl djru gum tơdah ]i kiăng./.
****Tơm brơi lơ 12/8, dêh ]ar My hăng Autrâylia k^ pơkol brơi tơlơi dưi khul tơhan dêh ]ar My do\ [ơi lo\n ia Autrâylia 25 thu\n. Rơngiao kơ anu\n, tơlơi k^ pơkol anai, brơi tơlơi dưi dêh ]ar My rai kơđông brơi 2.500 ]ô tơhan ( Đ^ hloh ră anai 2 wơt), laih anu\n pok jơlan brơi tơhan rơdeh por dêh ]ar My ngă kơđông [ơi dêh ]ar Autrâylia. Tơlơi k^ pơkol [ơi mông jơnum djru bruă khua ding jum pơto\m pơhiăp – khua ding jum wai lăng tơhan My laih anu\n Autrâylia./.
****Pô hyu mă tơlơi pơhing phrâo Go\ng phun joa pơhiăp deh ]ar Việt Nam do# mă bruă [ơi deh ]ar Japan por pơhing: Khoa deh ]ar Japan ơi Shinzi Abe amra [u nao ]oa\ pra Yasukuni ôh [rô djơ\ tal h’dor glăi pơđu\t blah ngă amăng lơ 15/8 pơ\ anăp. Anai dưi lăng nao sa tơlơi gir run kiăng pơjing tơhnal kơ Bruă bơk’toai gưl glông deh ]ar Japan – Khe\] mơ\ deh ]ar Japan glăk ba tơbiă pơ phun amăng blan 11 pơ\ anăp gah rơngiao mông Jơnum gưl glông Bruă bơk’toai gum hrom bơvih [o\ng Châu Á – Thái Bình Dương [ơi deh ]ar Khe\]./.
Pơblang hăng pôr : Siu H’Prăk-Rơluch Xuân
Viết bình luận