Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

          ****Mơgoah tôm brơi, lơ 2/9, amăng tơlơi abih bang Ping gah, abih bang m’nuih [ôn sang, abih bang ling tơhan h’dor glăi Hrơi pơdo\ng lon ia lơ 2/9 hăng 45  thun ngă tui Tơlơi ]ih pioh glăi mơng Khoa mir sir Hồ Chí Minh, Khoa g^t gai Ping gah deh ]ar ta ơi Nguyễn Phú Trọng nao tu^ `ang laih h’dor glăi Wa Hồ [ơi Sang mrô 67 amăng Kual djă pioh gru grua Khoa mir sir Hồ Chí Minh [ơi Anih anom mă bruă Khoa mir sir, anih ~u kloh pran tu\] rơnu\] hlâo kơ đuăi ataih. {ơi anai, Khoa g^t gai Ping gah deh ]ar at ơi Nguyễn Phú Trọng lăi rơđah: Rơnuk  anai hăng h’dôm rơnuk pơgi k’dih anai khom djă pioh, pơgang ba, tu\ mă hăng ngă tui h’dôm gru grua yôm phăn mơ\ Khoa mir sir Hồ Chí Minh pioh glăi kơ abih bang Ping gah, abih bang m’nuih [ôn sang, abih bang ling tơhan. Ơi Nguyễn Phú Trọng ]ang rơmang m’nuih apăn bruă, m’nuih mă bruă Kual djă pioh gru grua amra ngă tui klă h’dôm tơlơi pơtă mơng Wa Hồ, ngă klă bruă dưi jao, lăi pơthâo kơ m’nuih [ôn sang hăng gơyu\t gơyâu jar kmar kơ gru yôm phăn prong prin mơng Khoa mir sir Hồ Chí Minh; pơdo\ng anih anom anai [u djơ\ kơnong kơ anih anom ]oa\ lăng ôh mơ\ `u do# jing anih pioh hrim ]ô m’nuih rai pơ\ anai hrăm tui, pơhra\m drơi pô djơ\ hloh hăng tơlơi ]ang rơmang mơng Wa Hồ./.

        ****{rô djơ\ hrơi ngă lơ phet hdơr glăi 69 thu\n hkru\ blan păn laih anu\n hrơi pơklaih rơngai lo\n ia lơ 2/9, 45 thu\n ngă tui tơlơi pơdo\ glăi Di chúc mơng khua mir sir Hồ Chí Minh, mơguah lơ 1/9, khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng hơmâo nao ]uh `ang kơ khua mir sir Hồ Chí Minh. Tơdơi ]uh `ang gio\ng, khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng, hro\m ha\ng hdôm khua ding kơna nao ]ua\ sang prưng pơdah gơnam đưm Hồ Chí Minh, than ngan [ơi [ôn pro\ng Hồ Chí Minh, laih anu\n pơ hmư\ tơlơi la\i pơthâo nga\ tui tơlơi pơdo\ glăi Di chúc mơng khua mir sir Hồ Chí Minh, tơlơi pơđ^ kyar nao pơ\ ana\p [ôn pro\ng Hồ Chí Minh, rơgao 45 thu\n ngă tui tơlơi Di chúc mơng khua mir sir Hồ Chí Minh. Dơng mơng pran jua laih anu\n tơlơi pơta\ pơtăn mơng wa Hồ, ama\ng hră ]ih Di chúc, rơgao 39 thu\n pơklaih rơngai, [ôn pro\ng Hồ Chí Minh, [u pơdơi ôh gir run đ^, jing h^ [ôn pro\ng bơvih [o\ng huă kơtang, gah tơlơi gru grua, mơnuih mơnam pro\ng hloh lo\n ia ta, pưk sang đang jơlan hiam kơja\p, pơđ^ kyar GDP kơtang, ba ako\ tơlơi lơm lui rơmon kon rin, hơ ^n brơi tơlơi hơd^p mda mơnuih mnam ta./.

        ****Thun hrăm 2014-2015, Gơnong bruă pơtô juăt tring ]ar Gia Lai dưi tuh pơ plai năng ai `u 195 klai prăk pioh pơdo\ng anih anom mă yoa, sang hră anih hrăm. Mơng anun, pơdo\ng laih 650 bôh anih hra\m phrâo, blơi prăp rơbeh kơ 110 ring măi mo\k pơtô tơlơi Ănglê hăng năng ai `u 160 ring măi pioh pơtô kơ ]ơđai ane\t. Hrom hăng anun, Jơnum min m’nuih [ôn sang tring ]ar Gia Lai mă yoa ngăn drăp giam truh 34 klai prăk pioh blơi prăp gơnam pioh pơhra\m, gơnam hrăm hră kơ ]ơđai [un rin, ]ơđai djuai ania [ia\ kual 3. Truh ră anai, abih bang h’drôm hră  hrăm, gơnam mă yoa hrăm hră dưi ba truh tơl rơngan ]ơđai sang hră, prăp lui yak mu\t thun hrăm phrâo. Ơi Phạm Ngọc Thạch, Khoa Gơnong bruă pơtô juăt tring ]ar Gia Lai brơi thâo:

            {ing ]ơđai sang hră gah ]ơđai tui Tơlơi pơtrun pơkă 49 hlâo dih hăng pơplih pơkra pơhroa nao dơng tui Tơlơi pơtrun pơkă 74 le\ dưi pha brơi hră ]ih, h’drôm hră gơnam mă yoa hrăm hră hăng prăp lui kơ [ing ]ơđai mu\t sang hră amăng lơ 5/9 le\ abih bang ngă giong laih. Mă tu\ tơlơi găn gao h’dôm thun hlâo dih le\ thun anai dưi roah, gơ`u gum hrom hăng h’dôm anom bruă pơtô juăt hăng h’dôm bôh sang hră amăng tal bơyan pơdơi prong prăp lui to\ng ten biă anun ngă tui ba glăi bôh tơhnal klă./.

        ****Hơbo# keh prăk pơphu\n bơvih [o\ng huă, mơng khul gru\p hlăk ai Việt Nam, tring ]ar Dak Lak ba glăi tu\ yua, ama\ng bruă djru ba khul hlăk ai rơven rơvư, phung hlăk ai ngă tơlơi soh, ako\ pơdơng glăi tơlơi bơvih [o\ng huă, mut hro\m ha\ng mơnuih mơnam. Rơgao kơ 2 thu\n ngă tui, Hơbo# keh prăk pơphu\n bơvih [o\ng huă, mơng khul gru\p hlăk ai Việt Nam, tring ]ar Dak Lak hơmâo pơ]ruh gôp giăm 600 klăk prăk, djru brơi 20 ]ô hlăk ai pơđ^ kyar bơvih [o\ng huă sang ano\. Anai le\ hơdôm hlăk ai rơven rơvư, hlăk ai ngă sưoh hd^p glăi hiam klă aka hơmâo tu\ mă ôh ]an prăk anai. Hbo# brua\ anai hmâo ba glăi tu\ yua, hgum gôp brơi hlăk ai mut hro\m tơlơi hd^p mda mơnuih mơnam ta yơh./.

        ****Truh rơnu\] mông tlăm tôm brơi lơ 2/9, 2 ]ô m’nuih do# glăi rơngiă amăng tơlơi blư\ rơk^ [ơi ia krông Dă Dâng, gah tring glông Di Linh, tring ]ar Lâm Đồng ăt glăk dưi hmâo {irô apăn bruă hăng m’nuih [ôn sang [ơi anai gir run hyu doăh e\p mơn. Hlâo kơ anun, amăng mơgoah lơ 1/9, 12 ]ô m’nuih [ôn sang [ơi să Đinh Lạc, tring glông Di Linh đ^ hrom sa bôh rơk^ pơkra mă kiăng găn ia krông Dă Dâng, gah să Đan Phượng, tring glông Lâm Hà, tring ]ar Lâm Đồng, nao ngă hmua. Anai le\ rơk^ pơkra mă  hmâo 14 bôh k’thung phi tô `u glăi, hăng mă yoa lu thun. Lom rơk^ nao truh amăng krah ia krông le\ bư\p ia joar k’tang anun rơk^ tơblư\ h^. 9 ]ô m’nuih dưi luai nao pơ\ hang ia, 3 ]ô do# glăi le\ ayong Nguyễn Văn Quảng, 26 thun, bơnai `u amai Vũ Thị Bích Tuyền, 23 thun hăng amai Nguyễn Thanh Huyền, 24 thun ăt le\ adơi Quảng ia kor đuăi rơngiă h^. Tơdơi kơ hmâo tơlơi truh m’tam, go\ng gai [ơi anai iâu pơhrui khul m’nuih djru pơtlaih pơ phun hyu doăh e\p h’dôm ]ô m’nuih rơngiă. Truh tlăm hrơi anun mơn, drơi jan ayong Quảng dưi e\p [uh giam kual hmâo tơlơi truh. Khoa pơ ala kơ go\ng gai [ơi anai nao laih pơ\ sang ayong Quảng rơngo#t hrom hăng blung a djru kơ sang ano# pô hmâo tơlơi truh 10 klăk prăk. Ră anai bruă hyu doăh e\p 2 ]ô m’nuih do# glăi ăt glăk ngă tui klă mơn./.  

        ****Truh mông anai, tring ]ar Quảng Ngãi hơmâo giăm 270 ]ô mơnuih juăt hyu ma\ akan hdang ]ih ana\n ]an prăk mă kmlai [ia\ tui ha\ng tơlơi pơs^t mrô 67 mơng kơnuk kơna ta, pơđ^ kyar gah bruă akan hdang. Mơng thu\n 2014 – 2016, Ding jum hmua pơdai ha\ng pơđ^ kyar [ôn lan phrâo dêh ]ar ta pơ pha brơi tring ]ar Quảng Ngãi po\ng prâo 189 boh batô kơđuh ha\ng kyâo, kơđuh ha\ng pơsơi, jua kơtang mơng 400-800 CV truh pơ\ ngo\, ama\ng anu\n 174 boh batô mă akan hdang, 15 boh batô hyu gum djru. Ră anai tring ]ar Quảng Ngãi hơmâo k^ brơi 21 boh batô brơi 5 khul hyu mă akan hdang, laih anun tui gum djru [ơi hdôm kual ia rơs^ dêh ]ar ta./.

        ****Tui hăng Anom bruă Jơnum min pơgang jơlan nao rai deh ]ar ta, pơđu\t 4 hrơi pơdơi lơtre\t, mơng lơ 30/8 truh lơ 2/9/2014, đơ đam deh ]ar ta hmâo 186 m’ta tơlơi truh [ơi jơlan nao rai, ngă djai 114 ]ô m’nuih, rơka ruă 145 ]ô m’nuih. Amăng anun 184 m’ta tơlơi truh pơjrom nao rai hăng rơdeh, ngă djai 111 ]ô m’nuih, rơka ruă 142 ]ô m’nuih, jơlan rơdeh treng hmâo 2 m’ta tơlơi truh, ngă djai 3 ]ô m’nuih, rơka ruă 3 ]ô m’nuih. K’tang biă `u le\ tơlơi truh lom 6 mông 55 m’n^t tlăm mo\t lơ 1/9/2-14 [ơi Km 112+800 jơlan mrô 4D gah thôn Kỳ Công Hồ, să Tòng Thành, tring glông Bát Xát, tring ]ar Lào Cai, rơdeh pơgiang toai mơng sang pioh rơdeh Sao Việt  hmâo mrô 29B 08582 pơgiang 53 ]ô m’nuih vo\t 2 ]ô m’găt rơdeh, 1 ]ô djru bruă mơng Sa Pa glăi pơ\ Lào Cai yoa kơ [u thâo gơgrong h’tu\t trun amăng dơnung dơlăm. Tu\] rơnu\] `u ngă laih 12 ]ô m’nuih djai hăng 41 ]ô m’nuih rơka ruă. Anai le\ tơlơi truh prong [ơi jơlan ]un ]oe đ^ trun dơnung amăng hyu hyang [u klă./.

            Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

            ****Mơgoah tôm brơi lơ 2/9, Bruă Jơnum Khoa ding jum wai lăng apui yoa APEC tal 11 po\k pơhai [ơi Bắc Kinh, deh ]ar Khe\]. Amăng mông bơk’toai abih bang tal 3 hmâo ako# `u “Bôh tơhnal apui yoa hăng khul k’jăp”, Kơiăng Khoa ding jum ơi Cao Quốc Hưng pơ ala kơ gru\p deh ]ar Việt Nam lăi pơdah laih tơlơi gum lăi pơthâo kơ tơlơi ngă tui h’dră bruă Ba glăi bôh tơhnal apui yoa hăng pơgang apui yoa [ơi deh ]ar Việt Nam. Việt Nam ]ang rơmang dưi lăi pơthâo tơlơi pơhing, tơlơi găn gao hăng gir run abih pran joa pô yoa kơ sa kual APEC h’đong gah apui yoa, đ^ kyar agaih h’djă hăng k’jăp, ngă brơhiư\] lu hloh tơlơi tuh pơ plai mơng h’dôm bôh deh ]ar đ^ kyar amăng bruă ba glăi bôh tơhnal hăng pơkrem apui yoa./.

        ****Khua g^t gai jơlan hdră rơnuk rơnua laih anu\n bruă ha\ng dêh ]ar ta] rơngiao mơng pơlir Châu âu, ơi Phêđêrica Môgherini tơm brơi lơ 2/9 brơi thâo; pơlir Châu âu, amra hơmâo hdră phăk tơhơmal dêh ]ar Nga, lơm lơ 5/9, laih anun iâo pơthưr kdơng glăi ktang kơt^t mơng 28 boh lo\n ia ding kna. Khua ding jum pơto\m pơhiăp dêh ]ar Italia, ơi Môgherini brơi thâo, [irô Châu âu pôr pơthâo, amra pôr pơthâo phăk tơhmal, kơdơng glăi dêh ]ar Nga, yua dêh ]ar Nga hmâo pơdjơ\ truh tơlơi pơblah ngă kơtang kơt^t [ơi dêh ]ar Ukraina hrơi blan laih rơgao. Yua kơ anu\n yơh, ră anai dêh ]ar Nga hăng pơlir Châu âu [u ngă jăng mah ta`./.

        ****Khul pơlir h’b^t Ling tơhan Bắc Đại Tây Dương (NATO) tôm brơi, lơ 2/9, pơdah pran joa bơngo\t kơ bruă mă mơng go\ng gai Ukraina amăng bruă blah k’do\ng glăi Khul hơngah [ơi Lu-gan-xcơ hăng Đô-nhét-xcơ. Tơdah kah hăng hlâo kơ anun, NATO pơmin le\ khul ling tơhan kơnuk kơna amra ngă k’dun glăi khul tơhan pơgang mă pô amăng rơ-wang sa blan hăng bruă k’sung blah prong, samơ\ tơdơi kơ bruă bư\p kơplah wah Khoa mir sir deh ]ar Ukraina ơi Petro Poroshenko hăng h’dôm khoa pơ ala mơng NATO le\ Ukraina hmâo ara\ng lăi le\ “Pô lui ruh”. {ơi anăp tơlơi rơkâo NATO gum djru mơng Khoa mir sir ơi Petro Poroshenko, Mi đing đăo le\ tơdah NATO djru phao k’toang kơ Ukraina thơ bruă bơblah mơng khul ling tơhan Ukraina amra [u dưi pơplih lu ôh./.

       ****Tơdơi kơ dêh ]ar Isarael pôr pơthâo hơmâo kơ]a\u bruă ma\ pơhrui h^ 400 ha lo\n mơnuih dêh ]ar Palestin gah kual yu\. Khua ]ih pioh Sang hơgum hơb^t djo\p dêh ]ar, ơi Ban Ki Moon, hơmâo pơdah rai pran jua hu^ rơhyưt bruă ngă dêh ]ar Isarael. Khua ]ih pioh Sang hơgum hb^t djo\p dêh ]ar iâo pơthưr dêh ]ar Isarael pơđing hmư\ be\ tơlơi iâo pơthưr mơng ]ar kmar, kiăng pơgăn h^ pơdơng plơi pla phrâo, laih anu\n ngă tui tơlơi k^ pơkol mơng ]ar kmar, kah ha\ng jơlan hdră rơnuk rơnua Trung Đông, mơng 4 khul; Sang hgum hb^t djo\p dêh ]ar; pơlir Châu Âu, Nga, My. Kơ]a\u bruă bơrơxoa mă lo\n, jing bơrơxoa mă lon pro\ng hloh mơng tơhan dêh ]ar Isarael juăt ngă tui sui mơng anai 30 thu\n truh ră anai. Gah dêh ]ar Palestin tơdơi kơ anu\n iâo pơthưr ]ar kmar, rơkâo dêh ]ar Isarael gơgro\ng ba tơlơi pơdơng plơi pla phrâo [ơi lo\n ia anai, hlăk nga\ tui  [ơi kual yu\, kual ngo\ Giêrusalem./.

        ****Tôm brơi lơ 2/9, [ia\ biă mă `u 10 ]ô m’nuih djai hăng 30 ]ô m’nuih rơngiă amăng h’dôm tơlơi lon tơhlom yoa kơ h’jan prong [ơi [ôn prong Trùng Khánh, deh ]ar Khe\]. H’dôm tal h’jan prong, ngă tơlơi lon tơhlom hăng ia l^p prong kor đuăi hăng ngă phă prai rơbeh kơ 5 rơbâo bôh sang do#, rơbeh kơ 2 rơbâo e\ktar phun pla rơngiă đo#]. Go\ng gai [ơi anai ba đuăi tanh laih rơbeh kơ 15 rơbâo ]ô m’nuih [ôn sang. Tui hăng tơlơi pơkă lăng hlâo, amăng 2 hrơi pơ\ anăp, h’jan amra do# hơnong mơn [ơi kual anai amra ba truh lon tơhlom hăng ia ling kor./.

                                    Pơblang hăng pôr  : R]om H' Ly-Siu H’Prăk-Rơluch Xuân