Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

            ****Mơguah to\m brơi, lơ 12/9, [ơi Hà Nội, Ding jum kơđi ]ar pơphun jơnum mă hiăp pơgôp kơ bruă klah ]un ngă tui 5 thun pok pơhai Hră pơtrun mrô 21 jơnum lok 6, khua mua ping gah dêh ]ar ta hơtal 10 kơ bruă ngă pơgiong tơlơi pơkă kơ bruă bơvih [o\ng huă s^ mơdrô kiăo tui jơlan hơdră XHCN, mơnuih mơnam ngă khua pô bơkơnar. Klah ]un mông jơnum, Khua git gai ping gah dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Phú Trọng lăi rơđah : Bruă klah ]un ngă tui 5 thun Hră pơtrun mrô 21 mơ\ng Gơnong dlông jơnum lok 6 hơtal 10 jing pơsir hơdôm bruă yom kiăng djru hro\m klah ]un 30 thun ngă tui tơlơi pơblih  phrâo amăng bruă git gai ping gah  hăng lăng glăi pơbuă tui hră lăi pơthâo jơnum ruah khua ping gah dêh ]ar ta hơtal 12 pơ anăp. Bruă pơtong glăi, sem lăng kho\m kiăo tui amăng hră pơtrun jơnum lok 6 ping gah dêh ]ar. Hơdôm tơlơi hơmâo pơ ]rông sai laih, ăt lăi pơthâo kơ gơnong dlông jơnum pơ anăp sem glăi hăng pơsit. Khua git gai ping gah dêh ]ar ta ơi Nguyễn Phú Trọng lăi le\, [uh rơđah amăng 30 thun rơgao pơblih phrâo, dêh ]ar ta hơmâo pơblih laih bruă mă bơvih [o\ng huă mơ\ng tơlơi git gai hơđăp pơtum mă bruă hro\m, ngă tui sa hơnong đô], jing h^ bruă mă s^ mơdrô prong hloh anăp nao kơ mơnuih [ôn sang ngă khua pô bơkơnar. Ơi Nguyễn Phú Trọng rơkâo lăi pơthâo amăng hră lăi pơthâo pơ anăp, ăt kho\m ngă tui tơlơi pơtrun amăng jơnum lok 6 hơtal 10 pơtrun laih, kơđiăng nao kơ hơdôm mơta tơlơi phrâo, pơtrut tui, pơsir h^ ngă pơgiong bruă mă s^ mơdrô anăp kơ tơlơi tu\ yua djo\p mơnuih bơkơnar./.

****Klăm to\m brơi lơ 12/9, Jơnum min mơnuih [ôn sang tring ]ar Dak Lak pơphun jơnum pơpu\ pơ anăn am^ Việt Nam sông kơtang kơ 44 ]ô neh wa, amăng anun 11 ]ô neh wa dưi pơ anăn phrâo hăng 33 ]ô rơngiă laih pơpu\ glăi.  Hơmâo 44 ]ô am^ Việt Nam sông kơtang pơ anăn hơtal anai, tring ]ar Dak Lak hơmâo abih bang 275 ]ô am^ Việt Nam sông kơtang. 29 ]ô do\ hơdip thun tha rơma laih, pơ-ai buai, anun lu ano\m bruă ping gah kơnuk kơna gleng nao djru ba. Amai Đặng Thị Minh Điệp, ană yă Nguyễn Thị Đơm, hơmâo dua ]ô ană đah rơkơi pơsăn drơi jăn kơ lo\n ia rơnuk blah ayăt Mi, dưi pơ pu\ hơtal anai lăi:

Ră anai pran jua tơlơi suaih pral am^ [u ai dong tah. Lơm hmư\ arăng pơ anăn tơlơi pơpu\ anai, am^ mơak biă mă, `u kiăng mơ\ng sui laih. Sang ano\ gơmơi ăt mơak mơn, am^ hok mơak phôn pran jua laih, dưi hơmâo Kơnuk kơna tu\ yap tơlơi tuh rơyuh pran jua mơ\ng sang ano\ kơ bruă ]ar. Mơ\ng sui laih gong gai kơnuk kơna ăt gleng ba sang ano\ hơmâo anăn kơnuk kơna djru, hrơi jơnum prong, ngă yang thun phrâo kơ dêh ]ar, ăt nao tơ`a bla, brơi gơnam tam kơ am^. Anai jing tơlơi hơdor tơngia mơ\ng ]ar kơ sang ano\, kơ am^ kâo./.

****Mơgoah tôm brơi lơ 12/9, [ơi Hà Nội, Jơnum min apăn bruă tơlơi phiăn mơng {irô Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang pơ phun bruă jơnum abih bang tal 14. H’dôm ]ô Khoa pơ ala m’nuih gum pơhiăp kơ h’dôm tơlơi gum pơhiăp amăng h’dôm tơlơi lăi pơthâo glăi kơ bruă pơgang, k’do\ng tơlơi ngă soh tơlơi phiăn hăng [ing ngă soh; bruă pơsir tơlơi [om kiơng, tơgu\ k’đi; bruă pơsir k’đi hăng bruă pơgang, k’do\ng tơlơi ngă soh phiăn hăng m’nuih ngă soh phiăn thun 2014 lăi rơđah: Thun anai bruă mă mơng h’dôm m’ta m’nuih ngă soh phiăn dưi h’dư\ h^ laih. Mrô m’ta tơlơi [om kiơng phrâo le\ rơbeh kơ 65 rơbâo m’ta tơlơi hăng rơbeh kơ 100 rơbâo ]ô m’nuih ngă soh phiăn. Ano# klă bruă pel e\p, pơsir [ing ngă soh phiăn hmâo pơ plih klă. Lu gru\p m’nuih ngă soh phiăn hmâo ako# pơ phun hlâo dưi phă prai h^. Lu k’đi tơlơi gah bruă bơvih [o\ng, hư\p [o\ng kông ngăn prong dưi thâo krăn hăng tơgu\ k’đi. Khă hnun hai, tơlơi lăi pơthâo glăi ăt ]râo rơđah mơn, tơlơi ngă soh ăt do# ngă dleh tơnap mơn hăng tơhnal soh jai hrơi prong hloh, biă `u [ing m’nuih ngă soh gah blơi s^ m’nuih, [ing s^ mdrô do\p ma túy. Bôh than ba truh biă `u le\ yoa tơlơi bơvih [o\ng m’nuih m’nam tơnap tap, mrô m’nuih [u hmâo bruă mă đ^ lu, bơdjơ\ nao tơlơi h’d^p m’da m’nuih m’nam, ngă đ^ tui tơlơi ngă soh phiăn. Bruă wai lăng kơnuk kơna amăng sa dua m’ta bruă do# hmâo lu tơlơi tơhư, biă `u amăng bruă wai lăng kông ngăn, prăk kak, lon m’nai, wai lăng goai deh ]ar, bah amăng goai deh ]ar…/.

            ****{ơi anap tơlơi ngă dleh tơnap mơng k’thel glăk hmâo [ơi kual ia rơs^ to\ng krah deh ]ar deh ]ar Philippin hmâo anăn iâu le\ Kalmaegi, tôm brơi lơ 12/9, Anom wai lăng bruă tơju\ pla, {irô ding jum wai lăng bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan hmâo hră pơar rơkâo Gơnong bruă wai lăng  bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tring ]ar, [on prong gah dưr deh ]ar g^t gai yoă prah tanh, rơgoăt pơdai bơyan m’yan thun 2014. Rơđah biă `u, h’dôm anih anom amăng kual gơgrong pơđoh đuăi ia [ơi hmua pơdai giam ]i rak. Laih anun hyu lăi pơthâo, pơsur m’nuih ngă đang hmua yoă prah tanh rơgoăt kual hmua pơdai tơsa\ hăng jơlan gah “Do# m’tah [ơi sang hloh kơ tha [ơi hmua”, khom đing nao hăng k’thel anun yoa kơ anai le\ mông amra hmâo k’thel luh rai amăng deh ]ar ta hmâo rơnoh k’tang./.

****Hơmâo pok pơhai amăng 4 thun laih, samơ\ hơdră bruă ngă hmua pla pơjing tuh tia ngă tui  mơne] phrâo ia rơgơi [ơi tring ]ar Dak Nông phrâo pơ alin 130 klai prăk, lu prăk mơ\ng mơnuih [ôn sang pơ alin. Anai yơh phun `u ngă kơ bruă anai pơđ^ kyar [u thâo djơ\ hơnong. {ơi mông jơnum bơkơtoai kơ boh thâo ia rơgơi bruă ngă hmua pla pơjing, bruă tuh tia pơkra mơnong yua Kơ ano\m bruă Boh thâo ia rơgơi tring ]ar Dak Nông pơphun mơguah to\m brơi, lơ 12/9, lu tơlơi pơgôp hiăp lăi tui anun.  Tui hăng ano\m bruă Boh thâo ia rơgơi tring ]ar Dak Nông lăi, mơ\ng thun 2010 truh ră anai, prăk kăk kơnuk kơna pơ alin 34 klai prăk kơ bruă anai. Amăng tơlơi pơ hư] arăng tuh pơ alin kơ bruă ia rơgơi mơne] phrâo ngă hmua, hơmâo 20 boh ano\m bruă nao pơ Dak Nông kiăng ep tơlơi mă bruă, samơ\ hơmâo 8 kơ]ăo bruă dưi tu\ ư pok pơhai hăng rơnoh prăk truh kơ 456 klai prăk. Lu tơlơi ]ih pơthâo lăi brơi amăng mông jơnum, [uh rơđah amăng 4 thun rơgao bruă ngă tui mơne] phrâo ia rơgơi [ơi tring ]ar Dak Nông do\ [iă đơi. Tring ]ar aka [u pơkă hơnong rơđah ôh kơ bruă anai. Anun yơh ngă kơ bruă ngă hmua pla pơjing  mă yua mơne] phrâo ia rơgơi  do\ kaih hăng [u hơmâo ano\ tu\ yua./.

****Lơm 10 mông mơkrah to\m brơi, lơ   12/9 [ơi sang Tân Khải Hoàn, glăk man pơdo\ng mrô sang 16 A jơlan Phạm Văn Đồng, [ôn prong Plei Ku, Gia Lai hơmâo tơlơi truh lơm mă bruă kơtang biă mă sa ]ô mơnuih djai hăng sa ]ô rơka. Tơlơi truh anai lơm sa ]ô mơnuih mă bruă tuh simăng luk pơtâo bê tông mơ\ng hơtal dlông 5 sang Tân Khải Hoàn, tu\ kơ tơ rưng pra đ^ mă bruă dlưh, wo\t pơ sơi pơtâo simăng tuh trun  djơ\ Nguyễn Văn Nhơn tơkeng thun 1977 hăng Lê Văn Ba tơkeng thun 1982 do\ pơ Quy NHơn, Bình Định. Wo\t tơdah [ing ơi ia jrao sang ia jrao prong Gia Lai gir pơjrao samơ\ yua rơka kơtang đơi, ayong Nhơn djai laih lơm 12 mông lơ 12/9, ayong Ba ră anai arăng glăk pơjrao huăi hu\i rơhyưt dong tah./.

            Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta] rơngiao :

****Khul pơlir hơb^t Châu Âu, to\m brơi, lơ 12/9 pôr pơthâo do\ng hơdră phak bơtơhmal kơ dêh ]ar Nga mơ\ng kuăl anai hăng hơdră phak anai ngă tui mơtam mơ\ng lơ 12/9. Tui hăng hră pơhing phrâo sit nik  anăn Official Journal mơ\ng kuăl châu Âu ]ih tơlơi pơhing lơ 12/9, hơdôm hơdră bơtơhmal mơ\ng kuăl châu Âu ngă kơ dêh ]ar Nga amra ko\m dêh ]ar Nga nao s^ mơdrô gơnam tam pơ kuăl châu Âu. Tui hăng anun le\, mơnuih [ôn sang hăng hơdôm kông ty kuăl châu Âu amra [u brơi ôh dêh ]ar Nga ]an prăk, hơdôm kông ty gah dêh ]ar Nga ngă pô. Tơlơi ko\m s^ mơdrô, ngă hră mơdrô prăk, pơke\ gơnam tam song mă kơ sang bruă prăk dêh ]ar Nga. Hro\m hăng ko\m 24 ]ô khua mua dêh ]ar Nga ăt hơmâo anăn mơn, ko\m nao rai hăng kăl kơđol  abih gơnam tam s^ mơdrô./.

****Khoa mir sir deh ]ar Ukraina ơi Petro Poroshenko tôm brơi lơ 12/9, lăi pơto\ng amra [u hmâo bruă pơsir mơng ling tơhan h’pă ôh kơ tơlơi rung răng [ơi Ukriana, laih anun pơkôl amra pơsir h’dôm tơlơi [u h’đong [ơi deh ]ar anai hloai tui bruă bơk’toai hăng pơtôm hiăp bruă k’đi ]ar. ~u ăt pơdah pran joa ]ang rơmang mơn: Tơlơi pơtrun pơdơi pơnah [ơi kual Ngo\ deh ]ar anai dưi hmâo Kơnuk kơna hăng Khul k’đai glăi k^ pơkôl amăng rơnu\] rơ-wang hrơi 7 rơgao, amra dưi djă pioh kiăng `u dưi gleng nao pơdo\ng glăi bruă bơvih [o\ng “Glăk tơdu tui” mơng deh ]ar anai./.

****Ding jum ling tơhan dêh ]ar Hàn Quốc to\m brơi, lơ 12/9 brơi thâo, tơlơi jơnum bơkơtoai nao rai bruă ling tơhan plah wah dêh ]ar Hàn Quốc hăng Mi, pơ ]rông sai kơ bruă git gai ling tơhan blah ngă kơ dêh ]ar Hàn Quốc amra pơphun amăng lơ 16/9 [ơi Seoul dêh ]ar Hàn Quốc. Ding jum ling tơhan dêh ]ar Hàn Quốc brơi thâo, dua bơnah amra pơtruh nao rai kơ tơlơi gêh găl hăng hrơi mông jao tơlơi dưi git gai ling tơhan blah ngă năng ai `u amra lăi pơthâo amăng mông jơnum hơtal rơnu] [ơi mông jơnum tơlơi rơnuk rơnua plah wah dêh ]ar Hàn Quốc hăng dêh ]ar Mi hơtal 46 [ơi dêh ]ar Mi blan 10 pơ anăp./.

****Tôm brơi lơ 12/9, go\ng gai Ling tơhan deh ]ar Thái Lan lăi pơthâo h’dră bruă mă [ơi anăp Khul apăn bruă Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar. Khoa deh ]ar Thái Lan ơi Prayuth Chan-ocha brơi thâo kơnuk kơna mơng `u amra gleng nao 11 bruă phun, mơng bruă bơvih [o\ng truh bruă pơtôm hiăp hăng k’do\ng hư\p [o\ng kông ngăn. Khoa deh ]ar ơi Chan-ocha pơkôl amra ngă tui tanh hăng pơtru\t pơ plih phrâo [ơi deh ]ar Thái Lan. Kơnuk kơna amra ngă tui tơpă na nao yoa kơ bôh tu\ yoa hrom hăng ngă brơi tơlơi mu\t hrom po\t glăi hăng lon ia. Tui hăng Khoa deh ]ar ơi Chan-ocha, h’dôm hrơi anai le\ tơlơi lông hăng kơnuk kơna `u./. 

****}ư\ apui kơdir Slamet [ơi tring ]ar Java dêh ]ar Indonesia to\m brơi, lơ 12/9 bluh đ^ kơtang biă tơbiă hơbâo tơpur ngă kơ rơbeh 20 rơbâo ]ô mơnuih [ôn sang do\ giăm kuăl tơkai ]ư\ anun kho\m đuăi do\ pơ anih pơko\n. Tui hăng [ing khua mua kơnuk kơna dêh ]ar Indonesia lăi, lơm 12 mông 44 mơnit, ]ư\ apui kơdir Slamet bluh đ^ asăp dlông truh 1 km pơ dai rơngit. Mơnuih [ôn sang arăng pơđuăi mơ\ng mơguah to\m brơi laih đa, lăi pơthâo aka [u dưi pơ wo\t glăi ôh lơm hrơi blan ]ư\ apui kơdir anai bluh đ^. }ư\ apui kơdir Slamet sa amăng hơdôm boh ]ư\ apui kơdir glăk bluh đ^ asăp hăng apui [ơi dêh ]ar Indonesia, lo\n ia do\ amăng bul plao ia rơs^ hăng lu ]\ư\ apui kơdir plah wah ia rơs^ Thái Bình Dương hăng Ấn Độ Dương, yua juăt hơmâo na nao tơlơi lo\n pơpư\ ]ư\ mơgơi hăng ]ư\ apui kơdir bluh đ^./.