Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

****Klăm to\m brơi, [ơi Sang bruă khua pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, yă Nguyễn Thị Kim Ngân, Kơ-iăng Khua g^t gai pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta hơmâo ]ơkă jum ơi Adriano Do Nascimento, Kơ-iăng Khua g^t gai pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar Timor Leste ba jơlan hlâo, kơ [ing khua mua ano\m bruă tơlơi phiăn, ngă tui tơlơi phiăn, mơnuih mă bruă ]ar, gong gai kơnuk kơna pơgăn tơlơi [ong kông ngăn dêh ]ar Timor Leste glăk rai mă bruă pơ dêh ]ar ta. Pơpu\ bơni kơ hơdôm boh tơhnal dưi ngă mơ\ng Kơnuk kơna hăng mơnuih [ôn sang dêh ]ar Timor Leste dưi hơmâo thun blan rơgao, Kơ-iăng Khua g^t gai pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta yă Nguyễn Thị Kim Ngân lăi, Việt Nam lăng yom na nao bruă ngă pu\ [ă mơak klă hơdôm dêh ]ar amăng kuăl, amăng anun hơmâo dêh ]ar Timor Leste, laih anun amra djru brơi tơlơi thâo thăi to\m găn rơgao amăng bruă mă pơđ^ kyar lo\n ia. Kơ bruă ngă giăng mah je\ giăm dua bơnah ano\m bruă pơ ala mơnuih [ôn sang, yă Nguyễn Thị Kim Ngân ]ang rơmang pơtrut tui dơ\ng tơlơi rô nao rai dua bơnah  hăng dêh ]ar Timor Leste, pok prong bruă mă ngă hro\m gah tơlơi phiăn, pơtruh nao rai khua mua pơ prong ]uă jơmư hrăm nao rai kơtơdroă./.

****Tlăm tôm brơi lơ 13/8, [ơi {irô mă bruă Ding jum pơtô hiăp deh ]ar, Kơiăng Khoa deh ]ar, Khoa {irô ding jum pơtôm hiăp deh ]ar ta ơi Phạm Bình Minh tu\ jum ơi Surakiart Sathiratha, Khoa Khul pơsir k’đi tơlơi hăng tơlơi mơăk châu Á. Amăng mông tu\ jum, ơi Phạm Bình Minh bơni tal rai ]oa\ mă bruă mơng ơi Surakiart [ơi deh ]ar Việt Nam; pơs^t yôm bruă mă mơng Khul pơsir k’đi tơlơi hăng tơlơi mơ-ak klă châu Á hăng pô ơi Surakiart amăng bruă djru h’dôm Kơnuk kơna [ơi châu Á pơsir h’dôm tơlơi brơsoa, djru pơtru\t tơlơi mơ-ak klă hăng h’đong amăng kual. Ơi Surakiart, tu\ ư hăng h’dôm bruă pơsir tui tơlơi mơ-ak klă mơng deh ]ar Việt Nam amăng tơlơi [ơi ia rơs^ Ngo\; pơs^t hăng sa khul m’nuih [ôn sang jar k’mar rơngai, Khul amra gir run hmâo h’dôm tơlơi gum h’go#p s^t n^k amăng bruă pơtru\t tơlơi pơsir hăng pơsir tui tơlơi mơ-ak klă hloai tui tơlơi phiăn jar k’mar h’dôm tơlơi brơsoa [ơi châu Á lăi hrom hăng [ơi ia rơs^ Ngo\ lăi ha jan./.

****Dơ\ng mơ\ng lơ 11-18/8, khul khua mua ping gah dêh ]ar ta, yua kơ yă Hà Thị Khiết, Khua ding kơna g^t gai ano\m bruă ping gah dêh ]ar, Khua ano\m bruă Dân vận dêh ]ar ba jơlan hlâo nao ]uă 3 boh dêh ]ar kuăl châu Âu mi ko#, anun le\, dêh ]ar Hungary, Áo hăng Czech. Hơtal nao ]uă jơmư anai, kiăng pơtrut tui bruă mă gum hro\m plah wah ping gah dêh ]ar Việt Nam hăng hơdôm dêh ]ar kuăl châu Âu anai. Amăng dua hrơi mă bruă [ơi dêh ]ar Hungary, khul amra nao bưp mơnuih [ôn sang Việt Nam hăng mă bruă to\m khua mua dêh ]ar Hungary. {ơi mông bưp, yă Hà Thị Khiết hro\m hăng ping gah Xã hội Hungary hơmâo pơtruh nao rai kơ tơlơi pơđ^ kyar kơ rim boh dêh ]ar ngă tui klă bruă je\ giăm rô nao rai ping gah, bơvih brơi tơlơi tu\ yua hro\m kơ abih bang mơnuih [ôn sang. Rơngiao kơ anun, khul ăt hơmâo mông mă bruă hăng [ing khua mua anih jưh pơ ala dêh ]ar Việt Nam [ơi dêh ]ar Hungary./.

            ****Mơgoah tôm brơi lơ 13/8, [ơi Hà Nội, Gru\p g^t gai kual Tây Bắc, Gru\p g^t gai kual }ư\ Siăng  hăng {irô ding jum wai lăng bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan deh ]ar pơ phun bruă Jơnum kơ tơlơi m’nuih [ôn sang đuăi hyu do# h’dư\ ]i hor, pơ pha anih anom m’nuih [ôn sang do# [ơi kual }ư\ Siăng. Pơhiăp g^t gai [ơi mông Jơnum, Kơiăng Khoa deh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc lăi rơđah, m’nuih đuăi hyu do# h’dư\ hor hmâo laih tơlơi pơplih klă hăng mrô hro# trun [ơ [rư\ tui h’dôm thun. Sa dua bôh sang ano# pơdo\ng glăi anih anom do#, [ơ [rư\ hmâo tơlơi h’d^p h’đong. Năng ai `u 80% mrô m’nuih đuăi hyu do# h’dư\ hor dưi hmâo go\ng gai [ơi anih anom do# gleng nao bơvih brơi. Khă hnun hai, ăt do# mơn tơlơi tơnap hăng h’dôm rơbâo bôh sang ano# akă dưi pơ pha anih do# h’đong amăng kual pơkă, ngă bơdjơ\ nao săt kah hăng phă dlai, tơlơi rung răng, rin rơpa, ba truh tơlơi bơngo\t bơnga` hăng m’nuih [ôn sang h’đăp [ơi kual. {ơi anăp tơlơi anai, h’dôm [irô ding jum, gơnong bruă, tring ]ar khom e\p [uh bôh than ba truh tơlơi anun hăng bruă pơsir phun kiăng h’kru\ pơsir./.

****Mơguah to\m brơi, lơ 13/8, khul khua mua ano\m bruă Bơvih [o\ng huă Gơnong dlông dêh ]ar ta, yua kơ ơi Đinh Văn Cương, Kơ-iăng khua ano\m bruă bơvih [o\ng huă Gơnong dlông dêh ]ar ta ba jơlan hlâo nao mă bruă hăng ano\m bruă ping gah hăng Jơnum min mơnuih [ôn sang tring ]ar Dak Lak. Pơhiăp [ơi mông jơnum, ơi Đinh Văn Cương bơni biă mă tơlơi gir run mơ\ng ping gah hăng Gong gai kơnuk kơna tring ]ar Dak Lak amăng bruă pơ hơđong tơlơi bơvih [o\ng huă, hơdip mơda mơnuih [ôn sang, pơđ^ tui hơdră mă bruă bơvih [o\ng huă tơlơi mơak pran jua ană plơi, gum hro\m wai pơgang lo\n ia laih anun amăng kuăl mơ\ng thun 2001-2010 tui hăng tơlơi pơtrun mơ\ng Ding jum kơđi ]ar hơtal 9. Tơlơi rơkâo mơ\ng tring ]ar, Gơnong dlông lăng yom hăng ]ih pioh, sem lăng hăng pơkra hơdră pơsir djơ\./.

           ****Tôm brơi lơ 13/8, Gru\p lăng tui mơng Gru\p g^t gai kual }ư\ Siăng mă bruă hăng tring ]ar Lâm Đồng, pel e\p, lăng tui bruă ngă tui h’dră pơtrun wai lăng, pơgang, pơlar dlai klô [ơi tring ]ar. Amăng h’dôm thun rơgao, bruă pơlar dlai klô dưi hmâo Lâm Đồng gleng nao dơng, mơng thun 2009 – 2013 đơ đam tring ]ar Lâm Đồng pla laih hăng pơplih pơkra glăi dlai klô hơhuai hmâo 26.500 e\ktar. Đ^ pơhiăp amăng mông mă bruă, ơi Phạm S – Kơiăng Khoa Jơnum min m’nuih [ôn sang tring ]ar Lâm Đồng lăi le\: Lâm Đồng ăt glăk bư\p mơn h’dôm tơlơi tơnap, tơlơi gun amăng bruă ngă tui, wai lăng, pơgang dlai klô. Tơlơi hyu mă kyâu, du\ pơgiang kyâu [u djơ\ phiăn, [ơi h’dôm tring glông Dă Huoai, Dă Teh, Cát Tiên hăng h’dôm kual giam hăng tring ]ar Bình Thuận ăt  do# ngă dleh tơnap mơn. Khă h’dôm gơnong bruă wai lăng tơlơi anai k’tưn lu bruă pơgăn, pơsir, samơ\ tơlơi ngă soh ăt akă dưi pơsir đu\t tơhnal mơn./.

****Mơguah to\m brơi, lơ 13/8, Khua mua g^t gai kuăl Dơnung yu\ ngă hro\m Sang hră hrăm bruă kơđi ]ar dêh ]ar djă anăn Hồ Chí Minh hăng ano\m bruă ping gah tring ]ar Sóc Trăng pơphun jơnum bưp 150 ]ô mơnuih ba gru hlâo amăng djuai [iă, [ing đăo, [ing yă phơt ơi yơng amăng tring ]ar Sóc Trăng. Mông bưp anai, kiăng lăi pơthâo tơlơi pơhing tơlơi đăo, boh tơhnal ngă tui jơlan hơdră ping  gah hăng kơnuk kơna pioh kơ tơlơi đăo, djuai [iă, mơ\ng anun kiăng pơđung hmư\ mơn tơlơi rơkâo mơ\ng [ing nao jơnum pơthâo brơi kơ ping gah, Kơnuk kơna, kiăng pơtrun mă bruă tu\ yua hloh pơ anăp anai./.

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

****Klăm to\m brơi, lơ 13/8, Jơnum rim thun hơtal 40 hăng jơnum  prong 13 kơ bruă pơđ^ kyar bruă pơtui jua pơhiăp hăng pơdah rip châu Á-Thái Bình Dương  AIBD pơphun [ơi plơi prong jưh jom Phnôm Pênh dêh ]ar Kur. Amăng tơlơi đ^ pơhiăp, pok jơnum, Kơiăng Khua dêh ]ar Kur, ơi Sok An bơni biă mă tơlơi jơnum anai pơphun amăng klâo hrơi mơ\ng lơ 13-15/8, amăng bruă djru tơlơi gum pơgôp pran jua, tơlơi ngă giăng mah gum hro\m bruă pơdah rup pơtui jua pơhiăp amăng kuăl. Kơ-iăng Khua dêh ]ar Kur đăo kơnang  tơlơi jơnum anai amra pơđ^ tui tơlơi mă bruă pơtui jua pơhiăp, pơdah rup kuăl châu Á-Thái Bình Dương, ngă tui djơ\ boh yom tơlơi tơpă ba tơlơi pơhing phrâo hăng hmar mơ\ng bruă mă tơlơi pơhing phrâo./.

****Hră pơhing Saechsische Zeitung deh ]ar Đức tôm brơi lơ 13/8 por pơhing, Khoa deh ]ar Đức yă Angela Merkel phrâo iâu pơthưr to\ tui dơng h’dôm bruă bơk’toai hăng Khoa mir sir deh ]ar Nga ơi Vladimir Putin khă hmâo h’dôm tơlơi pơtrun phăk tơhmal mơng kual yu\ rong lon tơnah pơđam nao deh ]ar Nga kiăng pơsir tơlơi rung răng [ơi Ukraina. Pơhiăp [ơi anăp m’nuih mă tơlơi pơhing, Khoa deh ]ar Đức yă Angela Merkel lăi rơđah: “{ing gơmơi glăk gir run lu biă kiăng huăi prai h^ h’dôm bruă bơk’toai hăng Khoa mir sir deh ]ar Nga khă hmâo h’dôm tơlơi phăk tơhmal hai”, laih anun pơs^t le\ Khoa deh ]ar anai pơtru\t na nao h’dôm bruă bơk’toai hmâo tơhnal h’kru\ pơsir mơ-ak klă hăng Nga./.

****Hră pơhing phrâo RT dêh ]ar Nga to\m brơi, lơ 13/8 pôr pơthâo tơlơi pơhing mơ\ng Sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar lăi, mrô mơnuih djai [ơi kuăl gah ngo\ dêh ]ar Ukraina truh kơ 2000 ]ô hăng rơbêh 5000 ]ô mơnuih rơka. Khua pơtruh hiăp ano\m bruă pơgang tơlơi dưi mơnuih mơnam sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar yă Cecile Pouilly brơi thâo, rim hrơi hơmâo 60 ]ô mơnuih djai hăng rơka yua tơlơi blah ngă pơ kuăl gah ngo\ dêh ]ar Ukraina. Tui hăng yă Cecile Pouilly le\, mrô anai hơmâo to\m ling tơhan dêh ]ar Ukraina, ling tơhan pơkdo\ng glăi hăng mơnuih [ôn sang djai yua. Anai le\, mrô ju\ yap mă blung a đô]./.

            ****Deh ]ar Êj^p tôm brơi lơ 13/8, k’tưn tơlơi rơnuk rơnoa gah rơngiao Anom k’sem min bruă Tơhan polis [ơi plơi prong jư\h jom Cairo, deh ]ar Êj^p, anih pơ phun bruă phăt k’đi Khoa mir sir h’đăp deh ]ar anai ơi Hosni Mubarak. Ơi Mubarak thun 2012 hmâo ara\ng pơs^t do# amăng sang m’nă truh kơ djai yoa kơ tơlơi soh pơdjai m’nuih ngă lơgreo yoa kơ tơlơi mơ-ak klă amăng bruă tơlơi rung răng lom ako# thun 2011. ~u hmâo ara\ng pơs^t lu tơlơi soh pơkon, dưi lăi rơđah amăng mông phăt k’đi tôm brơi lơ 13/8. Ơi Mubarak k’do\ng glăi tơlơi [om truh kih k’đi tơlơi thun 2012 hăng bruă pơsir glăi k’đi tơlơi dưi pơ phun tôm brơi tơdơi kơ lu vo\t pơhrư\i h^./.

            ****Khua ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Mi John Kerry phrâo anai brơi thâo, dêh ]ar anai glăk sem lăng bruă pơđuăi mơnuih je\\ ame], mơnuih [ôn sang do\ đôm pơ anih kuăl ]ư\ siăng đuăi yua kơ tơlơi blah ngă [ơi dêh ]ar Iraq. Tui hăng Khua ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Mi ơi John Kerry lăi, dêh ]ar anai glăk gum hro\m lu tơhan dêh ]ar kuăl yu\ kiăng djru kơ dêh ]ar Iraq  ep hơdră pơđuăi mơnuih [ôn sang. {ơi anăp kơ tơlơi rung răng anun, dêh ]ar Mi kho\m hơmâo bruă mă hmar hăng yom biă./.

****Deh ]ar Nigeria pơs^t m’nuih tal 3 djai yoa kơ k’man Ebola. {irô mă tơlơi pơhing Reuters tôm brơi lơ 13/8 por pơhing, pô ruă anun 36 thun, mă bruă kơ sa [irô gah Khul m’nuih m’nam bơvih [o\ng h’dôm bôh deh ]ar kual Tây Phi. Nigeria le\ deh ]ar tal 4 hmâo klin Ebola, tơdơi kơ Guinea, Liberia, Sierra Leone. Khul ia jrao jar k’mar lăi pơtă laih “Tơlơi [u h’đong” [ơi anăp tơlơi lar hyu tanh mơng klin ruă, ngă djai laih rơbeh kơ 1 rơbâo ]ô m’nuih [ơi Tây Phi./.

                        Pơblang hăng pôr : Siu H’Prăk-Nay Jek