Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

           ****Mơguah lơ 23/8 [ơi Hà Nội,  Sang bruă hrăm kơđi ]ar dêh  ]ar ta djă anăn Hồ Chí Minh ngă hro\m Ding jum Gru grua boh thâo Pơ rơgoăt drơi jăn hăng ]ơkă tuai, Ding jum tơlơi pơhing pôr pơthâo hăng ano\m bruă wai lăng tơlơi s^ mơdrô hăng tuh tia pơkra pơjing dêh ]ar laih anun khul gum hơb^t djo\p ano\m bruă mơdrô anet pơpu\ bơni kơ gơnam mơdrô, pơkra pơjing hiam klă mơ\ng Việt Nam ngă pô  hơtal 2 thun 2014. Khua ding kơna kơđi ]ar, Kơ-iăng Khua dêh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc nao jơnum hro\m hăng đ^ pơhiăp. Kơ-iăng Khua dêh ]ar ta lăi, tơlơi jak iâu mơnuih dêh ]ar Việt Nam blơi gơnam s^ mơdrô Việt Nam ngă pô dưi hơmâo djo\p gưl bruă amăng dêh ]ar hăng mơnuih [ôn sang ngă tui ba glăi boh tơhnal tu\ yua klă, blơi  gơnam s^ mơdrô djă anăn Việt Nam pô pơkra, kiăng pơgăn tơlơi s^ mơdrô do\p, gơnam s^ mơdrô hla tui ngă mă [u klă hiam, kho\m tu\ ư ha pran jua le\ tơlơi jak iâu anai kho\m pơphun na nao re se, sui thun hăng lu hơdră pơtô lăi kiăng pơthâo gơnam s^ mơdrô Việt Nam, dưi pơkra pơjing, s^ mơdrô tu\ yua, hơđong kjăp kơ djo\p ano\m bruă mơdrô amăng dêh ]ar ./.

              ****Mơgoah tôm brơi lơ 24/8, [ơi Hà Nội, Kơiăng Khoa mir sir deh ]ar ta yă Nguyễn Thị Doan tu\ jum Pô hmâo mă poang glông hloh tal pơplông tơbiă đại học, Anom k’sem min [ơi [ôn prong Hà Nội thun 2014. Amăng mông tu\ jum, pơ ala kơ Khoa g^t gai Ping gah, Kơnuk kơna, Kơiăng Khoa mir sir deh ]ar ta yă Nguyễn Thị Doan bơni hăng hơ-ơ] hơmưi bôh tơhnal mơng [ing hmâo mă poang glông hloh amăng h’dôm thun hrăm. Laih anun pơdah pran joa ]ang rơmang, [ing m’nuih hmâo mă poang glông anai tơdơi kơ tơbiă mơng sang hră khom gir run hloh dơng amăng bruă pơhra\m hăng tuh rơyuh pran joa, bôh thâo mơng pô kơ tơlơi đ^ kyar lon ia. Bơni tơlơi pơ]eh phrâo mơng Khul hlăk ai [ôn prong, Jơnum min m’nuih [ôn sang [ôn prong Hà Nội amăng bruă pơphun ngă lơphe\t bơni pơ pu\ [ing hmâo mă poang glông hloh mơng h’dôm sang hră Đại học, Anom k’sem min [ơi [ôn prong Hà Nội, Kơiăng Khoa mir sir deh ]ar ta lăi le\: Tơlơi pơ]eh phrâo anai [u djơ\ kơnong kơ pơtru\t rơnuk hlăk ai hrăm klă, tơlơi ư-ang h’dôm ]ô m’nuih găn rơgao hrưn đ^ pơhra\m mơng 4 truh kơ 5 thun tơnap biă, laih anun djru prăp lui kơ m’nuih hmâo mă poang glông hloh h’dôm bôh thâo yôm phăn hlâo pơ phun bruă mă tơlơi h’d^p m’da./.

          ****Hơdor glăi hơtal 60 thun hrơi gru groa [ơi Vĩnh Linh, lơ 25/8/1954 lơ 25/8/2014, to\m brơi, lơ 24/8, [ơi mông pok jơnum  ngă anih pơdo\ng rơnuh anăn “ư –ang kuăo tui yak rơbat gru grua [ing sông kơtang” ano\m bruă wai lăng tơdăm dra mut phung tring glông Vĩnh Linh, tring ]ar Quảng Trị hơmâo pơphun bruă mă djru “ hro\m mơnuih [ôn sang mă akan hơdang tring glông Vĩnh Linh nao pơgang kuăl ia rơs^” hăng lu bruă mă tu\ yua yom. Amăng klâo hrơi pơphun tơlơi jơnum pơdo\ng rơnuh ngui ngor anai, ano\m bruă hlăk ai tring glông Vĩnh Linh, khul tơhan hơđăp, sang bruă ia jrao kyâo bơ rơkal mriah tring glông Vĩnh Linh, tring ]ar Quảng Trị ngă hro\m  jak iâu k^ hră mơ\ng 5000 ]ô mơnuih djru hro\m bruă anai: Hro\m hăng mơnuih [ôn sang mă akan hơdang Vĩnh Linh nao pơgang kuăl ia rơs^, iâu pơthưr djo\p mơnuih k^ hră [ơi hla gru kiăng pơdah thâo pran jua khăp kơ kuăl ia rơs^ dêh ]ar, plơi pla pô, djru hro\m do\ng yua bruă mă pơgang ia rơs^ Vĩnh Linh. {rô djơ\ hơtal anai, ano\m bruă hlăk ai tring glông Vĩnh Linh, Quảng Trị ăt [ơk brơi 10 anung  gơnam, lơm sa anung 20 klăk prăk kơ 10 boh sang ano\ mơnuih [ôn sang mă akan hơdang [un rin pơ kuăl ia rơs^, kơtoai hang ia rơs^  tring glông Vĩnh Linh./.

               ****{ơi anăp tơlơi klin Ebola glăk ngă tơnap [ơi lu deh ]ar, gơnong bruă ia jrao tring ]ar Dak Lak pơdo\ng laih k’]a\o bruă pơgang k’do\ng, amăng anun ba tơbiă 3 m’ta tơlơi amra truh: akă hmâo m’nuih h’pă ruă, hmâo m’nuih ruă blung a hăng lom klin ngă lar hyu prong. Ră anai gơnong bruă glăk pơ phun pơhra\m bruă lăng tui, bruă pơjrao kơ m’nuih apăn bruă ia jrao [ơi abih bang h’dôm anih anom, laih anun ngă tui h’dôm bruă hyu lăi pơthâo kiăng pơđ^ tui bôh thâo pơgang k’do\ng klin ruă kơ m’nuih [ôn sang. Ơi Phạm Văn Lào, Khoa Anom bruă ia jrao pơhlôm hlâo tring ]ar Dak Lak brơi thâo:

            {ing gơmơi pơdo\ng k’]a\o bruă blơi prăp h’dôm m’ta gơnam tam mă yoa hyu pel e\p klin ruă hăng pioh lui kual kah đuăi. Ră anai [ing gơmơi prăp lui laih mrô ia jrao pơdjai k’man, kiăng kơ lom hmâo tơlơi pơsir `u tanh. {ing gơmơi glăk ba tơbiă k’]a\o bruă amra gleng nao 3 anih kah đuăi hăng m’nuih ruă: blung hlâo le\ Anom pơjrao tơlơi ruă tư\p mơng sang ia jrao tring ]ar, gah ngo\ dưr le\ pơkă hlâo sang ia jrao 333 hăng gah dưr le\ sang ia jrao prong Buôn Hồ. Tơdah hmâo m’nuih ruă le\ [ing gơmơi amra pơgiang nao pơ\ kual kah đuăi. {ơi anăp ră anai [ing gơmơi glăk gleng nao bruă hyu lăi pơthâo hăng prăp lui gơnam tam anih anom kiăng tơdah hmâo tơlơi klin ruă ngă thơ huăi hual k’dual./.

          ****Tơdơi kơ dua hrơi do\ pơjrao, truh klăm lơ 23/8, ơi Võ Văn Quang, Khua ano\m bruă ia jrao tring glông Sa Thầy, Kon Tum brơi thâo, 48 ]ô ]ơđai sang hră do\ glăi anih apah [o\ng huă pơ sang hră Phan Đìng Phùng, să Hơ Mong măt gơnam [o\ng huă huăi hu\i rơhyưt do\ng tah. Hlâo kơ anun, tơdơi kơ huă asơi klăm lơ 21/8, gơnam [o\ng huă hơmâo asơi, a`ăm hơbơi mơsăm, mơno\ng akan (chả cá), 48 amăng mrô 76 ]ô ]ơđai sang hră sang hră do\ glăi Phan Đình Phùng, să Hơ Mong hơmâo mơnuih ruă ako\, ruă kian, [le\ pơtah na nao. Amăng anun 35 ]ô adơi đeh ruă kơtang. Tơdơi kơ anun, arăng ba nao [ing gơ`u pơ sang ia jrao să Hơ Mong hăng sang bruă ia jrao tring glông Sa Thầy pơjrao. Truh klăm lơ 23/8, 30 ]ô ]ơđai măt gơnam [o\ng huă anun dưi [iă laih, samơ\ sang ia jrao pơko\ng glăi hơdôm ]ô dơ\ng pioh sem lăng hăng pơjrao./.

          ****Sa ]ô ]ơđai 18 blan [ơi tring ]ar Tây Ninh tơdơi kơ tla#u ia jrao pơgang hlôm hlâo 3 amăng 1 DPT ruă kông đok, pơtuk hăng ruă k’`ăk amăng H’dră bruă tla#u ia jrao pơgang hlôm hlâo pơhư prong đơ đam deh ]ar ba nao pơ\ sang ia jrao pơjrao tanh yoa kơ k’`ăk, bro\p abih bhiao [o# m’ta. Amai Huỳnh Thị Phượng, [ơi tring glông Dương Minh Châu, tring ]ar Tây Ninh brơi thâo lơ 20/8, tơdơi kơ ba ană đah kơmơi 18 blan nao tla#u ia jrao pơgang hlôm tal 4 ia jrao lăi [ơi ngo\ anun [ơi sang ia jrao tring kual Dương Minh Châu le\ h’dôm mông tơdơi kơ anun, `u k’`ăk, bro\p abih drơi jan. Pô ]ơđai anun dưi ba nao pơ\ sang ia jrao tring ]ar Tây Ninh hăng ]ơtlăm hrơi anun mơn [ing ơi ia jrao pơkă le\ ]ơđai anun ruă bơbrah glô [u dah ruă huyng k’`ăk. Tui hăng ơi ia jrao Trương Hữu Khanh, Khoa anom pơjrao tơlơi ruă ara\ areo glô ako#, Sang ia jrao pơjrao tơlơi ruă ]ơđai moai mrô 1 năng ai `u ]ơđai anun ruă huyng k’`ăk mơ\ sang ano# [u thâo [u djơ\ yoa kơ tla#u pơgang hlôm hlâo ôh. Tơdah yoa kơ tla#u jrao pơgang hlôm hlâo thơ mông `u k’`ăk mơng 24 truh kơ 48 mông đo#ch, tơdah k’tang thơ djai tơdơi kơ anun m’tam. Bơ\ hăng ]ơđai anai, tơdơi kơ 4 hrơi pơjrao [ơi sang ia jrao, sui sui [ia\ k’`ăk, sui sui [ia\ k’`ăk. Lom anun, m’nuih mơng sang ano# ]ơđai brơi thâo [u hmâo hne dih ôh mơng hlâo hăng hlâo kơ anun tla#u ia jrao pơgang hlôm hlâo, [u hmâo tơlơi ruă hne dih ôh. Ră anai, ]ơđai anun ăt do# k’`ăk mơn, khom mă yoa măi pioh soă joa./.

            ****Khul nao sem lăng mơ\ng lu ano\m bruă tring ]ar Khánh Hòa phrâo pơtrun hiăp kơ ano\m bruă ]ơkă tuai Nhân Tâm, să Diên Xuân, tring glông Diên Khánh, pơdơi mơtam bruă yua tơdrông tung tai găn ia krông Chò, pơtruh nao rai pơ dua b^t anih hyu ngui gah ano\m bruă Nhân Tâm wai lăng. Tơdrông anai dlông 100 met, bơvih brơi kơ tuai găn nao rai hyu lăng anih glai klô, ]uă ngui, yua kơ ano\m bruă mơdrô anai pơkra tơdrông [u hơmâo ngă hră rơkâo mơ\ng ano\m bruă Kơnuk kơna. Khul sem lăng mơ\ng lu ano\m bruă kơnuk kơna tring ]ar Khánh Hòa sem lăng [uh bruă ming pơkra tơdrông, po\ng tơmeh, man tơmeh găo, tơdrông, găn, hăng hroa [u djơ\ hơnong pơkă amăng hră pơar ôh./.

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

****Lơ 23/8, Gong phun pơdah rup RT dêh ]ar Nga ba hiăp pôr pơthâo mơ\ng Ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Nga lăi, gơnam djru tơlơi khăp pap kơ mơnuih [ôn sang pơ kuăl gah ngo\ dêh ]ar Ukraina, hơmâo kơnuk kơna Nga jao kơ khul rơdêh pơgiăng nao mơ\ng dêh ]ar Nga ră anai glăk pơ wo\t glăi pơ dêh ]ar pô,  hăng rơdêh hong soh. Ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Nga ăt brơi thâo, dêh ]ar anai hơmâo tu\ mă tơlơi bơni mơ\ng mơnuih [ôn sang [ơi [ôn prong Lugansk kơ bruă mă tơlơi khăp pap anai. Tơlơi pôr pơthâo mơ\ng dêh ]ar Nga kiăng ngă pơ rơđah h^ hlâo kơ anun dêh ]ar Ukraina jăm lăi hơdôm boh rơdêh anai, pơ wo\t glăi pơgiăng gơnam mơ\ng sa boh sang măi pơkra pơjing gơnam ling tơhan gah dêh ]ar Ukraina./.

****Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Iran hăng Iraq lom lơ 23/8 gum hrom iâu pơthưr jar k’mar mă bruă hrom kiăng pơgăn tơlơi ru\ đ^ mơng Gru\p Kơnuk kơna Khul đăo Islam (IS) glăk jai k’tang tui [ơi ngo\ deh ]ar Syri hăng kual dưr deh ]ar Iraq. Pơhiăp tơdơi kơ bruă bơk’toai [ơi Baghdad hăng Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Iraq ơi Hoshyar Zebari, Khoa ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Iran ơi Mohamamad Javad Zarif pơs^t, Iran glăk gum hrom hăng Kơnuk kơna Iraq hăng go\ng gai m’nuih Kurd [ơi anai kiăng kơdo\ng glăi hăng khul ngă h’kru\ hu^ rơhiư\t anai. Tui hăng ơi Zarf, Gru\p Kơnuk kơna Khul đăo Islam le\ tơlơi pơhu^ [u djơ\ kơnong kơ hăng m’nuih Kurd, m’nuih Shia, [u dah m’nuih Sunni [ơi Iraq ôh mơ\ do# pơhu^ truh đơ đam kual hăng [ơi đơ đam rong lon tơnah dơng./.

****To\m brơi, lơ 24/8, Khua mir sir dêh ]ar Ukraina, ơi Petro Poroshenko brơi thâo, amra mă yua 40 klai  hryvnas, dưm dưm hăng 3 klai prăk đô lar Mi pioh pơplai kơ bruă ming pơkra phao kơtoang kơ dêh ]ar anai amăng hơdôm thun pơ anăp. Ako\ bruă anai, amra ngă tui mơtam dơ\ng mơ\ng rơnu] thun anai. Pơhiăp đ^ [rô djơ\ hrơi hơdor glăi pơklaih rơngai dêh ]ar Ukraina, Khua mir sir ơi Petro Poroshenko lăi le\, ako\ bruă ming pơkra phao kơtoang gơnam yua kơ ling tơhan hơmâo hro\m bruă blơi rơdêh por blah ngă, rơdêh por bek, [at tô blah ngă laih anun amra pok pơhai lu hloh tơhan pơ kuăl blah ngă. Bruă ngă anai, kiăng bo\ng glăi tơlơi hu\i rơhyưt pơ kuăl gah ngo\ kiăng pơgang hlôm bôm kơ dêh ]ar Ukraina./.

****{irô ding jum wai lăng bruă ia jrao deh ]ar Conggo tôm brơi lơ 24/8 lăi pơto\ng klin Ebola gluh đ^ laih [ơi kual Djera, gah kual yu\ dưr Equateur tơdơi kơ 2 ]ô m’nuih djai yoa kơ k’man anai. Khă hnun hai, [ing khoa moa apăn bruă ia jrao mơng deh ]ar Conggo lăi le\, klin Ebola [ơi anai amra [u bơdjơ\ nao truh klin glăk ngă [ơi h’dôm deh ]ar kual Tây Phi ngă rơbeh kơ 1400 ]ô m’nuih djai anun ôh. Khoa {irô ding jum wai lăng bruă ia jrao deh ]ar Conggo brơi thâo, 2 amăng mrô 8 ]ô m’nuih đing đăo djơ\ Ebola [ơi tring ]ar Equateur hmâo bôh tơhnal pel e\p djơ\ k’man Ebola. K’man Ebola [ơi sa amăng 2 ]ô m’nuih anai le\ k’man Ebola [ơi deh ]ar Sudang hăng m’nuih do# glăi le\ djơ\ k’man Ebola luk dua m’ta k’man mơng Sudang hăng mơng Zaire, jing k’man hmâo tơhnal ngă djai m’nuih prong biă. Lom anun, k’man Ebola glăk ngă [ơi Tây Phi le\ djuai Zaire./.

****To\m brơi, lơ 24/8, sa ]ô mơnuih mă tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar Mi arăng mă pơko\ng pơ dêh ]ar Syria rơgao mơ\ng anai dua thun, dưi pok pơhai laih, jao glăi kơ tơhan pơgang tơlơi rơnuk rơnua mơ\ng sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar do\ pơ kuăl ]ư\ siăng Golan, yua hơmâo tơlơi djru bơkơtoai mơ\ng dêh ]ar Quatar. Sang gum hơb^t djo\p dêh ]ar brơi thâo, tơdơi kơ sem lăng tơlơi suaih pral pô mă tơlơi pơhing phrâo anăn, Peter Theo Curtis hơmâo bưp laih [ing pơ ala kơ Kơnuk kơna Mi pơ anun. Tui hăng tơlơi lăi pơthâo mơ\ng sang ano\ Peter Theo Curtis, yua kơ ding jum pơtôm hiăp dêh ]ar Mi lăi pơthâo,  pô mă tơlơi pơhing phrâo anai, yua tơhan anăn Al Nusra mă  pơko\ng tơdơi kơ `u nao pơ goai dêh ]ar Syria, lơm blan 10 thun 2012./.