Tơlơi pơhing phrâo amăng dêh ]ar ta :

1 - {rô djơ\ tal rai ]oa\ hăng mă bruă [ơi deh ]ar Việt Nam, mơgoah tôm brơi lơ 7/9, Khoa Khoa g^t gai wai lăng pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar Myanmar ơi Thura U Shwe Man mă bruă hăng Khul h’dôm ]ô m’nuih tuh pơ plai deh ]ar Việt Nam [ơi deh ]ar Myanmar, iâu klah ]un glăi le\ AVIM hăng sang prăk tuh pơ plai hăng đ^ kyar deh ]ar Việt Nam (BIDV). Khul h’dôm ]ô m’nuih tuh pơ plai deh ]ar Việt Nam [ơi deh ]ar Myanmar (AVIM) ră anai hmâo 76 ]ô m’nuih, hăng lu gru\p prong kah hăng Gru\p ia jâu hyuh, Vietnamailines, Gru\p Hoàng Anh Gia Lai, Gru\p Kơ su… Truh ră anai, AVIM pơ phun laih 200 gru\p anom bơvih [o\ng deh ]ar Việt Nam nao k’sem min pel e\p tuh pơ plai [ơi deh ]ar Myanmar. Mrô prăk pơkă hlâo tuh pơ plai [ơi deh ]ar Myanmar mơng h’dôm bôh anom bơvih [o\ng deh ]ar Việt Nam đ^ truh 600 klăk dolar Mi… Rơngiao kơ bruă tuh pơ plai, ră anai hmâo năng ai `u rơbeh kơ 330 bôh anom bơvih [o\ng deh ]ar Việt Nam hmâo bơdjơ\ nao bruă s^ mdrô hăng h’dôm bôh anom bơvih [o\ng deh ]ar Myanmar hăng mrô anai pơkă lăng hlâo amra đ^ 800 truh kơ 1000 bôh anom bơvih [o\ng./.

          2/Mơguah hrơi tơm brơi lơ 7/9, [ơi să Thanh Bình, tring glông Chợ Mới, tring ]ar Bắc Kạn, khua dêh ]ar ta, ơi Nguyễn Tấn Dũng iâo pơthưr pơ phu\n man pơdng jơlan rơdeh đuăi hơmar Thái Nguyên – Bắc kạn, laih anu\n pơkra hăng pok pro\ng jơlan mrô 3, [ơi ara\t jơlan km 75 – km 100, tui ha\ng tơlơi k^ pơkol BOT. Ring bruă man pơdơng jơlan Thái Nguyên – Bắc kạn, laih anu\n pơkra, pok pro\ng jơlan mrô 3 tui ha\ng tơlơi k^ pơkol BOT ha\ng rơnoh prăk tuh pơ alin  rơbeh 2.700 klai prăk, min hlâo gio\ng ama\ng thu\n 2016. Anai le\ sa ]răn jơlan rơdeh đuăi hmar Hà Nội – Thái Nguyên – Chợ Mới ( Bắc Kạn), ama\ng anu\n hmâo ara\t mơng Hà Nội – Thái Nguyên, hơmâo pơ phu\n brơi rơdeh nao rai laih mơng thu\n anai./.

           3 – Mơgoah lơ 7/9, Khoa h’đăp Khoa mir sir deh ]ar ta yă Trương Mỹ Hoa, Khoa Keh prăk djru ]ơđai sang hră Vừ A Dính hrom hăng Khoa pơ ala mơng m’nuih gum djru jao laih “Sang do# khăp păp” kơ 3 ]ô đah kơmơi [un rin djuai ania [ia\ [ơi tring ]ar Kon Tum. Lom sa bôh sang dưi hmâo sang bruă bơvih [o\ng hăng s^ m’drô sang prong Kim Oanh tring ]ar Bình Dương djru 35 klăk prăk, hloai tui Keh prăk djru ]ơđai sang hră Vừ A Dính, hmâo kual lon prong biă nhu 36 me\t kơ rê, bơbung rap hăng tôl pơgăn pơiă, pơnăng ge\], tur xi-măng. Hrom hăng mrô prăk yoa kơ m’nuih gum djru brơi, lom pơdo\ng, lom sa bôh sang do# dưi hmâo kơnung djuai hăng neh wa iao gah djru dơng prăk hăng hrơi bruă, anun sang pơdo\ng klă hiam, agaih h’djă. Hmâo sang phrâo, ayong A Vức, rơkơi amai Y Doay, [ơi plơi O, să Ia Xier brơi thâo:   Hlâo dih k’nong kơ dưi ngă hăng păng rưng hăng po\ng nao tôl. H’jan prong thơ [u do# ôh, do# jăng jai [ơi sang go\p djuai sang neh wa jum dar [ơi anai. Bơni kơ amai Hoa brơi laih sa bôh sang kơ kâo hiam klă tui anai kâo mơak pran joa biă. Hmâo sang tui anai kâo gir run bơvih [o\ng huă, rông ană bă yơh./.

             4/Mo\t hrơi tơm brơi, lơ 7/9 kiăng lăi le\ lơ 14/8 blan yuăn, mơak têt trung thu blan bơrơmi dik dăk [ơi tar [ar dêh ]ar ta. {ơi [ôn pro\ng Cần Thơ, khul hlăk ai Cộng sản Hồ Chí Minh, ngă hro\m hăng go\ng phu\n pơdah ru\p Việt Nam, Sang măk kơsai thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, ako\ pơjing “ Tơlơi ngui ngor blan bơrơmi - ]uh bơnga\] tơlơi ]ang rơmang ]ơ đai muai Việt Nam” thu\n 2014. {ơi mông ngă lơ phet anai, kơ iăng khua mir sir dêh ]ar ta, yă Nguyễn Thị Doan, hơmâo tơ`a bla, pơ pu\ bơni kơ phung ]ơ đai muai [rô djơ\ hrơi Trung thu blan bơrơmi, laih anu\n ]ang rơmang jơlan hdră ngui ngor Têt trung thu thu\n anai, hasa tơlơi pơsur anur, djru ba phung ]ơ đai muai hơmâo pran jua ]ang rơmang, gir ktưn hrăm hră rơgơi hloh dơng. Ama\ng jơlan hdră:“ Tơlơi ngui ngor blan bơrơmi - ]uh bơnga\] tơlơi ]ang rơmang ]ơ đai muai Việt Nam”, hơmâo 40 ]ô đai hra\m hră mơng 13 boh tring ]ar, [ôn pro\ng gah kual Ia Krông Cửu Long, sang ano\ tơnăp tăp gir run hrăm hră rơgơi, dưi hmâo pri bơni prăk hrăm. Sang maksai Vietcombank hăng công ty măy têlêphôn Mobiphone pah brơi 300 anu\n prăk hrăm, sa anu\ng prăk hrăm le\ 1 klăk prăk. Rơngiao kơ anih anâm anai, hdôm mơnuih hơmâo pran jua khăp [ơk pha 3.200 anu\ng gơnam brơi kơ phung ]ơ đai hrăm [rô djơ\ hrơi têt  trung thu blan bơrơmi 2014 anai./.

            5 - {ơi h’dôm bôh tring ]ar kual to\ng krah, lu bruă mă anăp nao ]ơđai moai [un rin, [u bưng bo#t, ]ơđai moai [ơi kual ataih, asue\k dưi ngă brơhiư\] h’dôm rơbâo ]ô ]ơđai gum hrom. Mo\t lơ 6/9, [ơi tring glông Núi Thành, Gơnong bruă wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam tring ]ar Quảng Nam gum hrom hăng Keh prăk Pơgang ba ]ơđai moai deh ]ar Việt Nam pơ phun mlăm jơnum ngui “Mơak tết Trung thu hrom hăng ]ơđai kual bul ia s^”. H’dră ngă brơhiư\] tơlơi gum hrom mơng h’dôm rơbâo ]ô ]ơđai kual ia rơs^. Tal anai, Keh prăk Pơgang ba ]ơđai moai deh ]ar Việt Nam jao 100 anung prăk djru kơ ană bă tơhan polis ia rơs^, m’nuih wai lăng ia rơs^ hăng m’nuih hyu mă akan h’dang, jao 500 anung gơnam kơ [ing ]ơđai hmâo tơlơi h’d^p tơnap./.

          6/Ba truh têt trung thu kơ phung ]ơ đai [un rin, ]ơ đai [ơi kual plơi pla mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\, hasa tơlơi phrâo phrang hloh “ Mlăm ngui ngor blan bơrơmi” thu\n anai [ơi tring [ar Kon Tum. Găn gao mơng hdôm khul gru\p mơnuih mơnam, mo\t lơ 7/9, [ơi lu boh plơi pla, ama\ng tring ]ar Kon Tum, hơmâo ako\ pơjing: “ Mlăm ngui ngor blan bơrơmi”, hơmâo lu mơta tơlơi ngui ngor, hơmâo pơhư] lu phung ]ơ đai rai ngui hro\m hơb^t. Ha\ng pran jua khăp  hơ eng, tơlơi phrâo hloh ama\ng: “  blan bơrơmi khăp hơ eng”, dưi hơmâo khul hlăk ai mơng sang hră Cao đẳng Sư phạm Kon Tum, laih anun Phân hiệu Đại học Đà Nẵng, ako\ pơjing brơi rơbeh 160 ]ô ]ơ đai dr^t druai, rơven rơvư, hlăk rông ba [ơi sang gum djru ba mơnuih mơnam tring ]ar Kon Tum./.

            7 – Thun anai, ]ơđai moai [u klă drơi jan, ]ơđai moai [ơi kual asue\k, ataih [ơi tring ]ar Dak Lak dưi ]ơkă Tết Trung thu amăng tơlơi mơak mơai, trơi pơđao. Hăng jơlan gah ngă brơi Tết Trung thun truh hăng ]ơđai moai kual ataih, asue\k, Gơnong bruă wai lăng m’nuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng m’nuih m’nam tring ]ar gum hrom hăng Khul hlăk ai tring ]ar Dak Lak pơ phun “Mlăm blan prơmi” [ơi tring glông goai deh ]ar {ôn Đôn, hmâo năng ai `u 1000 ]ô ]ơđai gum hrom. {ơi anai, Keh prăk Pơgang ba ]ơđai moai tring ]ar jao brơi 50 anung prăk djru hăng 200 anung gơnam tam kơ ]ơđai [un rin hmâo bôh than prong amăng bruă hrăm hră. H’dră anai ăt prăp lui mơn 1000 anung gơnam hăng apui k’đen dian pioh pha brơi kơ abih bang [ing ]ơđai moai gum hrom mlăm jơnum ngui. Ơi Lâm Đình Nhiên, Kơiăng Khoa Keh prăk Pơgang ba ]ơđai moai tring ]ar Dak Lak lăi tui anai:

            Mlăm blan prơmi pioh kơ ]ơđai moai [ơi goai deh ]ar hmâo tơlơi adoh soang, pơhro#p ru\p Dr^t hăng Pôm, rơngiao kơ anun ăt pơ phun mơn brơi gơnam tam hăng hmâo h’dôm anung prăk djru kơ ]ơđai [un rin yăk rơgao tơlơi tơnap hrăm hră rơgơi, lom sa anung le\ 500 rơbâo prăk, djru pran kơ [ing ]ơđai hmâo pran joa hrăm hră dơng.

            H’dôm hrơi rơgao, Keh prăk Pơgang ba ]ơđai moai Dak Lak ăt gum hrom mơn hăng Anom bruă bôh thâo tring ]ar pơ phun h’dră adoh soang ană ru\p hăng brơi 500 anung gơnam kơ ]ơđai moai dr^t droai, [u klă drơi jan, sang ano# gah h’dră bruă, ]ơđai moai djuai ania [ia\ [ơi h’dôm kual tơnap tap./.  

Tơlơi pơhing phrâo dêh ]ar ta] rơngiao :

            1 – Deh ]ar Nga lăi pơtă hlâo amra pơ ala glăi tơdah Khul pơlir h’b^t châu Âu ba tơbiă h’dôm bruă phăk tơhmal phrâo gah bruă bơvih [o\ng pơđam nao deh ]ar anai yoa bơdjơ\ nao tơlơi [ơi Ukraina. Amăng sa lăi pơto\ng, {irô ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Nga truh pơhiăp jăm laih Khul pơlir h’b^t châu Âu kơ k’]a\o bruă ba tơbiă phăk tơhmal pioh kơ deh ]ar anai. Bơ\ tơlơi [ơi Ukraina, tơdơi kơ pơtrun pơdơi pơnah [ơi kual ngo\ deh ]ar Ukraina mă yoa, h’dôm bruă ngă ]uih kơplah wah khul ling tơhan Ukraina hăng Khul k’đai glăi ăt do# mơn [ơi kual ngo\, pơhu^ truh h’dôm tơlơi gir run pơsir mơak klă phrâo hmâo. Tui hăng [irô mă tơlơi pơhing AFP, mo\t lơ 6/9, ăt hmâo mơn h’dôm joa pơđôh prong mơng bôh [ôm hăng bôh phao [ơi [ôn prong Mariupôl. Sa anom găk wai mơng khul tơhan kơnuk kơna apui [o\ng k’tang t^t. Pô hyu mă tơlơi pơhing phrâo mơng AFP mă glăi laih ru\p h’dôm rơtuh bôh rơdeh tô nao rai đuăi luk puk mơng kual. Hmâo sa dua bôh rơdeh djơ\ bôh phao hăng apui [o\ng./.

            2/Lơm kơ hasa tơlơi hling hlan hloh, lơ 7/9, khua g^t gai wai lăng tơlơi ple\ hră ruah khul khua pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang thim brơi (By-election), hơmâo pơđ^ kơ]a\u brua\ hlâo ama\ng rơnu] thu\n anai. Lăi glăi phung mă tơlơi pơhing [ơi Yang-gun, dêh ]ar Myanmar,  khua g^t gai [rô ple\ hră ruah khul khua dêh ]ar Myanmar ơi Tin Aye lăi pơthâo yua hơge\t ba truh tơlơi pơs^ kah hăng [i ngo\ anai, ama\ng anu\n bruă dêh ]ar Myanmar pioh brơi hrơi blan pre lui hlâo tơlơi ple\ hra\ ruah khua thu\n 2015 pơ\ ana\p anai. Tơlơi jơnum pro\ng hơdôm lo\n ia Đông Nam Á ( ASEAN) blan 10 pơ\ ana\p anai. Blan 3 hlâo kơ anu\n, [irô tơlơi ple\ hră ruah khul khua pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar Myanmar lăi pơthâo brơi, ruah thim 30 boh grê ngă khua, ama\ng [irô g^t gai wai lăng tơlơi ple\ hră ruah khul khua pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang  [ơi 3 gơno\ng bruă gơnong yu\ ha\ng gơnong glông [ơi djo\p kual plơi pla rơnu] thu\n anai./.

            3 - {irô ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Khe\] lơ 6/9 pơs^t tal nao ]oa\ kơnuk kơna pơ\ deh ]ar Pakistran mơng Khoa mir sir deh ]ar Khe\] ơi Tập Cập Bình pơkă hlâo pơ phun amăng rơnu\] blan 9 pơ\ anăp, pơhrư\i h^ laih. Pơhiăp amăng bruă jơnum hăng m’nuih mă tơlơi pơhing [ơi Bắc Kinh tlăm lơ 6/9, M’nuih truh pơhiăp mơng {irô ding jum pơtôm hiăp deh ]ar Khe\] ơi Tần Cương brơi thâo, h’dôm hrơi rơgao, [irô apăn bruă anai mơng dua bơnah ngă klă laih bruă prăp lui kơ tal nao ]oa\ deh ]ar Pakistan mơng Khoa mir sir deh ]ar Khe\] ơi Tập Cận Bình pơkă hlâo pơ phun amăng rơnu\] blan 9 pơ\ anăp. Khă hnun hai, yoa tơlơi [u h’đong [ơi deh ]ar Pakistan ră anai anun Kơnuk kơna dua bôh deh ]ar pơs^t pơhrư\i h^ tal nao ]oa\ anai./.

            4/Tơdơi kơnuk kơna dêh ]ar My pôr pơthâo kơ ]a\u bruă pơlir hro\m ha\ng ]ar kmar, kơdơng blah glăi khul hkru\ kơnuk kna đăo Isalam, dêh ]ar Iraq pôr pơthâo bơni bia\ ma\ kơ]a\u bruă anai, laih anun pơtru\n hdră kơtang kơt^t, tơlơi do\ng yua bruă anai jơh ha\ng lo\n ia anai. Lơ 6/9, khua ding jum pơto\m pơhiăp dêh ]ar Iraq, ơi Hoshyar Zeberi brơi thâo, kơnuk kơna dêh ]ar anai, lu wơt laih iâo pơthưr ]ar kmar gum djru tơhan dêh ]ar anai, yua dah khul hkru\ đăo Isalam, [u djo\ hơja\n pơhu^ truh mơnuih [ôn sang đô] ôh, wơt ha\ng [ơi kual, Châu Âu, châu Mỹ laih anu\n NATO. Ơi Zebari lăi tui anai, tơlơi pôr pơthâo mơng dêh ]ar My gah pơlir hro\m kơdơng blah tơhan hkru\ đăo Isalam, hasa tơlơi kơdơng glăi kơtang kơt^t mơng Oasintơn hlâo kơ tơlơi iâo pơthưr djru mơng knuk kna Batđa, dêh ]ar Iraq, kho\m rai djru, yua dah khul tơhan dêh ]ar anai tơdu đơi./.

            5 – Kơnuk kơna Somali lơ 6/9 truh pơhiăp lăi pơtă hlâo kơ tơlơi k’sung blah pơ ala glăi mơng tơhan ngă h’kru\ Al Sebap hmâo rô nao rai hăng Khul ngă pirat Alkeda, tơdơi kơ khoa mơng khul anai djai amăng sa bruă k’sung blah hăng rơdeh por mơng deh ]ar Mi. Kơnuk kơna deh ]ar Somali ăt iâu pơthưr mơn tơhan ngă h’kru\ Al Sebap lưh trun phao k’toang kiăng dưi ]ơkă mă tơlơi păp `ai, amra `u khul tơhan hăng h’dôm khul gru\p mơng Khul pơlir h’b^t châu Phi amra k’tưn h’dôm bruă k’sung blah [ơi anih anom phun mơng Khul gru\p anai./.

                        Pơblang hăng pôr : Siu H’Prăk-Rơluch Xuân-lăi pơthâo Nay Jek