VOV4.Jarai - Bâo glăi tơlơi tlaih rơngai Buôn Ma Thuột, sa ]ô khoa tơhan tha ơi Phan Khắc Hy giam truh kơ 90 thun laih hlơ hle\] kơ m’ta mơak hăng ư-ang. Lom anun, `u le\ Kơiăng Khoa pơtrun bruă tơhan Bình Đoàn 556 – Ling tơhan Trường Sơn [ơi anăp gum hrom bruă blah [ơi Buôn Ma Thuột. ~u lăi akă [u [uh ôh ling tơhan ta pơ phun bruă blah hur har hăng bă tơlơi đăo gơnang kah hăng tal pơ phun bruă blah mu\t amăng Buôn Ma Thuột amăng bơyan bơnga thun 1975. Mông anai, bruă blah mơng djuai ania ta yak truh tơlơi pơs^t laih, tơhnal truh laih. Ping gah dêh ]ar hăng {irô pơtrun bruă pơs^t roah mông pơs^t bruă blah. Roah anih anom h’pă yôm phăn hloh? Hăng glông jơlan phun le\ Buôn Ma Thuột – anih anom phun bruă mơ\, [ơi anih anom anun ayăt tơdu kiăng po\k phun kơ bruă tơgu\ h’kru\ abih bang thun 1975. H’dôm gru\p tơhan phun dưi hmâo Ling tơhan Trường Sơn yoa 2 gru\p m’nuih djă rơdeh tơhan hăng soa mă h’dôm anih anom gal hlâo kơ mông pơkă. Bruă prăp lui to\ng ten biă, akă [u hmâo ôh mơng hlâo khul tơhan lu tui anun, ling tơhan glăk amăng tơlơi prăp lui blah prong. Thiếu tướng Phan Khắc Hy h’dor glăi: “Lơ 9/3 ta blah [ơi Đức Lâp bah amăng mu\t nao Buôn Ma Thuột, lơ 10/3 pơ phun blah mu\t [ơi anih anom phun mơng ayăt [ơi Buôn Ma Thuột. Lơ 11/3 ta ngă pô abih bang. Ayăt pơ phun khul blah [ơi Phước An, samơ\ ta prăp lui khul tơhan pioh krăp blah glăi ayăt hăng lom ayăt blah, ta pơdjai laih, ngă kơ ayăt hual k’dual hăng [ing gơ`u hmâo sa tơlơi pơs^t soh glăi hăng ăt yoa kơ [u dưi [ơi Buôn Ma Thuột mơ\ [ing ayăt pơs^t pơ pe\ đuăi mơng kual }ư\ Siăng nao gơgrong k’do\ng glăi [ơi kual lon dăo. Lơ 17/3 ayăt pơtrun iâu đuăi ling tơhan nao gah kual lon dăo. Ta thâo k’jăp gru tơhnal anun, khul ling tơhan h’dôm gru\p dar đ^ jơlan mrô 7 pơgăn jơlan pe\ đuăi mơng ayăt, ling tơhan hual k’dual ]un k’dun. Abih bang khul tơhan mrô 2 mơng ayăt prai h^ hăng mă h’d^p abih bang”.

            Bruă k’sung blah hăng tơgu\ h’kru\ bơyan bơnga thun 1975 po\k pơ phun bruă blah pơđam nao anih anom phun Buôn Ma Thuột dưi laih. Tơlơi dưi mơng bruă blah [ơi kual }ư\ Siăng ngă tơtar hyu laih, ngă luk puk bruă blah mơng ayăt hăng ngă brơi kơ ta gal biă, pơplih tơlơi gal jing  tơlơi truh kih bruă blah, pơjing rai bôh than phrâo mơng bruă blah amăng k’]a\o bruă tlaih rơngai kual dơnung dêh ]ar hlâo kơ bơyan h’jan thun 1975.

            Nai prin tha, Tiến sĩ, Thiếu tướng Huỳnh Nghĩ, lom anun hăng bruă mă pô pơ ala khul tơhan mrô 3 [ơi anăp blah mu\t Buôn Ma Thuột, hăng jing khul tơhan anăp nao mơng kual Tây Bắc truh kơ Sài Gòn hmâo mă tu\ laih tơlơi hrăm prong mơng bruă tlaih rơngai Buôn Ma Thuột: “Tơdah lăi bruă prăp lui k’sung blah po\k phun bruă k’sung blah hăng tơgu\ h’kru\ roah kual }ư\ Siăng hăng Buôn Ma Thuột tui [ing pơblang mơng kual yu\ rong lon tơnah lăi le\, Buôn Ma Thuột jing phun than yôm phăn. Kiăng dưi hmâo tơlơi anai [ing ta prăp lui laih 2 thun. Roah Buôn Ma Thuột le\ bôh thâo ia rơgơi mơng bruă ling tơhan deh ]ar Việt Nam, tơlơi tum pơ-[u\t mơng bôh thâo, h’dră phrâo ling tơhan Việt Nam mơng roah Buôn Ma Thuột kiăng po\k pơ phun. Buôn Ma Thuột jing anih anom djơ\ phun. Tơdơi kơ rơngiă Buôn Ma Thuột, Nguyễn Văn Thiệu ru\k đuăi mơng kual }ư\ Siăng, tlaih đuăi, pơjing yăk pơs^t mơng bruă blah”.

            Kiăng hmâo tơlơi rơngai anai, [ing ta hrăm laih bôh thâo blah ayăt mơng [ing nao hlâo. Nguyễn Trãi hmâo lăi mơn: “Lui [ơi anih k’tang, blah [ơi anih tơdu, be\ [ơi anih k’jăp blah [ơi anih hroaih, yoa djơ\ pran ha bơnah truh kih prong”. Kiăng Buôn Ma Thuột dưi ta`, khom le\] nao bruă blah [ơi Plei Ku kiăng Buôn Ma Thuột tơdu kah hăng h’đăp mơn. Hăng ta ngă mă pơ phun laih bruă tơhan kơ Plei Ku, ayăt le# luh bruă ba tơbiă mơng ta. Nao djơ\ jơlan, blah djơ\ anih, tlaih rơngai Buôn Ma Thuột dưi hmâo h’dôm ]ô m’nuih k’sem min gru grua pơblang, pơs^t yôm bôh thâo mơng ling tơhan dêh ]ar Việt Nam. Nai prin tha, Tiến sĩ, Đại tá Hồ Sơn Đài, Khoa h’đăp anom bruă k’sem min khul ling tơhan kual mrô 7 lăi tui anai: “Tơlơi truh kih mơng bruă tlaih rơngai Buôn Ma Thuột pioh glăi lu tơlơi hrăm găn gao, amăng anun hmâo tơlơi hrăm gah jơlan roah mă djơ\ hăng tơhnal pơkă mơng bruă blah, yoa anun [ing ta ngă brơi kơ ayăt hual k’dual. Tơlơi anai k’đai glăi hăng tơlơi pơkă hlâo mơng ling tơhan Việt Nam cộng hòa le\, ta k’sung blah pioh tlaih rơngai Kon Tum hăng Plei Ku. Yoa anun ling tơhan ayăt [ơi kual }ư\ Siăng biă `u tum pơ-[u\t [ơi kual dưr }ư\ Siăng hăng ngă brơi ayăt [u thâo gơgrong hlâo, lu\k pu\k, [u hmao thâo hăng tơdơi kơ anun khom ru\k đuăi, ngă gal kơ [ing ta tlaih rơngai Buôn Ma Thuột, tlaih rơngai đơ đam kual }ư\ Siăng hăng h’dôm tring ]ar kual lon dăo k’toai hang ia rơs^ Dơnung hăng To\ng krăh dêh ]ar ta”.

            Tơdơi kơ tlaih rơngai kual }ư\ Siăng, pran k’tang mơng ta đ^ [u hmao thâo, pran k’tang đ^ tui, gơnam tam mă yoa đ^ tui mơn. Bruă mă hmao tlôn, ta`, pơs^t dưi pơtru\t laih abih bang ling tơhan [ơi jơlan nao blah. Sa pran joa blah amăng bơyan bơnga hăng pran đăo gơnang dưi jing laih pran k’tang kơ ling tơhan anăp nao Sài Gòn, tlaih rơngai đơ đam kual dơnung, ngă giong h’dră blah mơng Hồ Chí Minh truh kih prong amăng lơ 30/4/1975./.

                                                                   Siu H'Prăk : Pô ]ih hăng Pôr