Bơh tŭ tus bal broă lơh tam kơphe jat gùng dà hữu kơ geh jòi git anih lơh gơlik mờ lơh bal jat ròt bơta kuơ lơh geh bơh gah lơh sa suơn sre tàm ƀòn lơgar lam lơh, ồng K’Long Ha Prăng, kòn cau K’Ho ơm tàm xã Lát, kơnhoàl Lạc Dương, càr Lâm Đồng neh ờ gam kơlôi rơcang bè anih tac phan lơh gơs tềng đap bơta tam gơl bơh drà kă bro dê. Ồng pà git, mìng kờñ tam mờ sơngka sền gàr di mờ jơnau sồr bè bơta chài, gàr niam ală broă rơndap lơh tam phan bơh Hợp ták xã sồr lơh den kơphe he dê hơ̆ sồng tac geh giă, priă lơh geh gơguh uă rlau tàm dồ bă ù tam phan pơndrờm mờ lài do: “Kơnờm geh bơto pơlam den làng bol hơ̆ sồng geh bơta tam gơl pa tàm broă pik tơnhàu kơphe. Mùl màl, mìng geh pik kơphe neh dum, pik ală plai gàr tơl khà sơdàng jat jơnau sồr. Lài do, kơphe he lơh tac ờ huan geh giă, tŭ do tac geh giă jơnhua ngan, bè hơ̆ den tàng pal lơh jat di jơnau sồr bơh Hợp ták xã dê sồr lơh. He pal lơh tơl khà bơta niam. Lài do, ờ geh cau lơi pơlam he lơh kơphe pal lơh bè do, bè ne, tŭ do geh pơlam bè do den añ kờñ ngan”.

Git nền kơphe là dùl tàm ală chi tam tờm ngan, mat kă bro kơphe Arabica Lạc Dương geh uă bơta pràn, bơta ƀuơn nàng bơtàu tơnguh, bơdìh mờ hòi jà làng bol tam kơphe jat gùng dà hữu kơ geh jòi git anih lơh gơlik mờ lơh bal jat ròt bơta kuơ lơh geh, gơnoar atbồ tàm do gam sồr tam kơphe jat ròt phan lơh gơs bơh suơn sre gùt plai ù. Ồng Y Cường, dùl hìu bơnhă tam kơphe jŏ nam tàm xã Lát, kơnhoàl Lạc Dương pà git, geh tus bal ală ơdŭ bơto pơlam hơ̆ sồng gơtùi git sơngka sền gàr bè lơi den gar kơphe hơ̆ sồng tac geh giă jơnhua: “Bơta kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm bơh sơn rờp he iat kung ờ hềt git loh làng sơl. Tơnơ̆ tŭ geh gơnoar atbồ yal tơnggit loh làng den làng bol kung neh wă. Hơ̆ sồng git wă broă roh brê rơp gơbàn ờ niam bè lơi, hơ̆ sồng gơ lơh gơ rềng tus giă kơphe tai. Tàm ală nam pa do, geh bơto pơlam, klo yal là câu Âu rơp ờ blơi kơphe tàm tiah lơi lời gơtìp roh brê, bè hơ̆ den tàng làng bol kung rơngòt, neh git mờ tam gơl. Làng bol tơrgùm tàm tơnguh cồng nha tơnhàu kung bè khà lơh geh mờ bơta niam kơphê dê”.

Lâm Đồng  geh rlau 170 rbô lồ kơphe, ơm dơ̆ 2 gùt lơgar tơnơ̆ càr Dăk Lăk, mờ khà lơh geh kờp bal 600 rbô tấn pah nam. Bal mờ Lạc Dương, càr Lâm Đồng gam lơh uă tiah mìng tam kơphe bơkah dờng ngan tàm ală kơnhoàl Di Linh, Lâm Hà, Bảo Lâm, Đức Trọng mờ ƀòn dờng Dà Làc. Bơta kuơ lơh geh bơh gah lơh kơphe dê gam geh 60% gah lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng mờ ai geh broă lơh git nđờ rhiang rbô nă cau lơh broă in.

Ồng Phạm S, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân càr Lâm Đồng pà git, ală jơnau sồr nền nòn ngan rlau jơh jat jơnau sồr bơh EU dê tàm lơh sa suơn sre là ờ lơh roh brê, pal gơtùi jòi git anih lơh gơlik, đềt mềr mờ tiah ơm kis mờ geh kơnòl mờ mpồl bơtiàn. Do là gùng dà ai tơlik lài tàm lơh sa suơn sre kơ̆ kơljap đơs bal, tam kơphe đơs is mờ càr Lâm Đồng gam wèt tus: “Dà ƀồm geh sùm, sơngka sền gàr chi tam ờ ngui sơnơm sền gàr phan tam, sơnơm hoá họk, tam sơngka sền gàr kŏ kơljap jŏ jòng sùm mờ tam phan geh kơnòl mờ brê bơnơm. Mìng kờñ lơh 4 bơta do là neh lơh niam ngan bơta lơh sa suơn sre ờ loh roh brê. Càr Lâm Đồng neh rơcang lài bơta lam lơh niam mờ làng bol neh git wă niam bè lơh sa suơn sre ờ lơh roh brê. Nàng lơh bơta do den càr Lâm Đồng sùm pơgồp bal ròt bơta kuơ lơh geh gùt plai ù, ai gŏ phan lơh gơs bơh suơn sre ờ lơh roh brê nàng tơnguh bơta tàm pơrlòng bè ròt bơta kuơ lơh geh gùt plai ù”.

Nam 2023, càr Lâm Đồng neh tac hờ lơgar ndai geh 80 rbô 600 tấn kơphe gar, lơh geh rlau 180 tơlak dolar Mỹ, gơguh 9,1% bè priă lơh geh pơn drờm dùl tŭ bal nam lài hơ̆. Nàng pơn jat tai tơnguh bơta kuơ lơh geh ai chi tam do in, bal mờ broă pơn jat tai rề ơnàng bă kơphe geh lơh sră cơng tàng kơ̆ kơljap jat ală tơl khà dunia UTZ, 4C, càr Lâm Đồng gam tơrgùm sồr tam kơphe jat ròt phan lơh gơs bơh suơn sre gùt plai ù.

Priă lơh geh bơh gah lơh kơphe càr Lâm Đồng dê gam geh 60% gah lơh sa suơn sre càr dê mờ ai geh broă lơh git nđờ rhiang rbô nă cau lơh broă in. Tŭ do, càr Lâm Đồng neh lơh geh 6 tiah mìng tam kơphe bơkah dờng ngan drơng broă lơh gơlik mờ tac hờ lơgar ndai tàm ală kơnhoàl Di Linh, Lâm Hà, Bảo Lâm, Đức Trọng, ƀòn dờng Dà Làc mờ kơnhoàl Lạc Dương, mờ kờp jơh bă ù rlau 100 rbô lồ. Bal mờ broă tơrgùm ală broă lơh bơta chài sơngka sền gàr, càr Lâm Đồng gam sền gròi tus broă ngui măi mok tơnơ̆ tŭ pik, ngui măi tềm pềr năng lượng tàm broă ìs, pơr kơphe.