Ồng Nguyễn Thành Vinh, ơm tàm xã Bàn Long, kơnhoàl Châu Thành, càr Tiền Giang kung bè uă làng bol lơh broă sa ndai tàm xã do neh kơl sang suơn lơ u gam tơt plai nàng tam tờm sầu riêng ala. Ồng đơs là, tờm lơ u ờ geh cồng nha lơh sa, tàm tŭ hơ̆ tờm sầu riêng den lơh geh priă jền uă: “Plai lơ ù tac mìng geh 18 rbô đông 12 nơm den bè nàng tơl kis, ờ lơh geh cồng nha. Tờm sầu riêng tŭ do ală suơn tam rềp bal tac geh priă uă ngan, tàm nam kung geh ală nhai giă gơguh jơnhua ngan. Tàm tŭ hơ̆, jơnau kờñ blơi bơh đah lơgar Lo den uă ngan, làng bol ờ git tam tờm chi lơi, rơ wah tờm chi lơi den tàng tam tờm sầu riêng, bơtuah halà ờ den ờ git”.

Tàm ală xã Bình Trưng, Vĩnh Kim, Đông Hòa, Bàn Long, kơnhoàl Châu Thành, tŭ do geh uă suơn lơ u, plai dà toh, hồng xiêm, plai bung… geh cau tam kơl sang, lơh niam wơl ù, tờ àr nàng tam tờm sầu riêng. Jat làng bol lơh broă sa đơs, suơn chi sầu riêng tă priă tam pa di mờ jơnau pơlam, di mờ bơta chài roh mờr 200 tơlak đông dùl lồ mờ tơnơ̆ 5 nam den hơ̆ sồng geh pik tơnhàu. Bàr, pe suơn tam chi tam ờ huan geh cồng nha den làng bol neh tam bơrlŭ bal tờm sầu riêng nàng ala. Broă tam bơdìh mờ tiah rơndap lài ù tiah halà kơl sang ală bơta chi sa plai ndai nàng tam tờm sầu riêng là tài cau tam lơh is, tam jat srơh, gơnoar atbồ mờ gah lơh sa suơn sre càr Tiền Giang mìng mblàng yal, tơngkah, ờ hềt geh broă lơh bơsong kràñ cê. Ồng Trần Thanh Hải, Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân xã Vĩnh Kim, kơnhoàl Châu Thành đơs: “Tờm sầu riêng tàm xã mìng geh 2, 3 jơt lồ, gam lì bơkàu uă ngan. Tŭ do, suơn lơ u neh kơl sang dùl êt, tŭ do geh 2, 3 nă cau kơl, bol hi geh mut đơs mơya làng bol gam pơndang wơl. Làng bol đơs là plai lơ u tŭ do geh giă tac lơyah ngan, plai ờ huan uă den tàng ờ geh priă jền dùl êt lơi”.

Jat ồng Nguyễn Văn Bườn, kwang atbồ Cơldŭ lơh broă sa – bơtàu tơnguh ƀòn lơgar kơnhoàl Tân Phước đơs, tờm sầu riêng tam tàm tiah Đồng Tháp Mười bulah gơs niam, geh cồng nha tơnhàu, mơya plai ờ niam bè ală tiah ndai. Kơnhoàl ờ geh broă rơndap lơh tam uă bơta chi sa plai do: “Tam tờm sầu riêng den geh mờr 5 lồ, tờm chi tơnhàu kung geh uă mơya plai ờ huan niam tài bơta ù tiah… Đơs bal là làng bol tam is tàm bơtơt kìng dà, he ờ di là ờ ai, mơya ờ sồr tam tờm sầu riêng tàm ù tiah do”.

Càr Tiền Giang geh suơn chi sầu riêng lơh gơs phan tac bro neh tam uă nam mờ bă ù tam uă ngan rlau jơh tàm tiah ring dà dờng Cửu Long. Lài do, tờm sầu riêng tam uă ngan tàm ală xã kềng gah dà dờng Tiền gơ wèt kơnhoàl Cai Lậy. Tài cồng nha lơh sa uă den tàn broă lơh do neh lam lơh uă tus rlau 22 rbô lồ, uă ngan rlau jơh tàm kơnhoàl Cai Lậy, Cái Bè, thị xã Cai Lậy, kơnhoàl Châu Thành. Nam lài, plai sầu riêng tac uă tus drà kă bro lơgar Lo, tơngai giă gơguh jơnhua, cau tam geh priă jền rlau 1 tơmàn đông dùl lồ.

Tơngai lài, gơnoar atbồ mờ ală gah lơh broă geh gơnoar càr Tiền Giang neh geh uă broă lơh dong kờl cau tam, mpồl lơh sa kă bro tam mờ tac hờ lơgar ndai sầu riêng bè: rơndap ù tiah tiah tam, tàm jàu bơta chài sơngka sền gàr suơn chi, lơh rbòng dà kơryan dà hang mut aniai, lơh mã sồ tiah tam, lơh anih ơn tàm kơldung. Bulah cồng nha lơh sa uă, mơya broă rơndap lơh bơh càr Tiền Giang dê là sồr làng bol lơh broă sa tam tàm tiah rơndap ù tiah, sền gròi tus broă tơnguh bơta niam phan lơh gơs, ờ lơh jat srơh, ngan là kơl sang tờm chi ndai gam gơtùi pik tơnhàu nàng tam tờm sầu riêng. Ồng Võ Văn Men, kwang atbồ Ci kụk tam phan – sền gàr phan tam càr Tiền Giang pà git tai: “Tŭ do, jơnau kờñ blơi plai sầu riêng tàm lơgar Lo là uă ngan. Jat rơndap broă lơh tam sầu riêng den neh sơrlèt rlau bă ù geh ai. Bol hi tŭ do neh geh sră nggal pơyua tus ală tiah lùp kờp wơl bă ù tam là kàr lơi mờ gam gơguh uă kàr lơi tai, tam tàm tiah lơi, gam ai jơnau đơs bơh càr dê. Broă rơndap lơh he dê là dilah gơguh uă bă ù tam den sồr Ủy ƀan Ñân zân càr tam gơl broă rơndap lơh tam tờm sầu riêng tus nam 2030 mờ kung tam tàm tiah geh tam gơl gời. Bol hi kung neh ai ù bơh tiah đah tô gùng dờng 1, tiah lơi geh tam gơl, tiah lơi ờ gơ dờp den sồr làng bol bañ tam, tờm chi lơi ờ geh cồng nha lơh sa den geh tam gơl”.

Tờm sầu riêng tŭ do ai cồng nha lơh sa uă, mơya kung gam gơ wèt tàm drà kă bro bơdìh lơgar mờ sồr geh bơta chài sơngka sền gàr uă ngan pơn drờm mờ ală bơta chi tam ndai, ngan là ờ huan gơ dờp ờ ù hang. Den tàng, làng bol lơh broă sa càr Tiền Giang pal sền sơ wì, kơrhia tŭ tam chi tam do dồ bă ur ar, ờ jat rơndap ù tiah mờ jơnau pơlam bơh gah lơh broă geh gơnoar dê.