Lài do, hìu bơnhă bi Đinh Thị Trạm ơm tàm ƀòn Groi, xã Ya Hội, kơnhoàl Đăk Pơ là hìu bơnhă rƀah. Nam 2018, hìu bơnhă bi Trạm geh dong kờl ai càn priă gơ wèt mờ hìu bơnhă rƀah mờ khà priă càn 47 tơlak đông bơh Ngân hàng Cíñ sác xã hội kơnhoàl Đăk Pơ nàng tam 2 lồ tờm keo. Bơh khà priă tềm pềr geh mờ bơh bơta lơh ngan să tờm dê, tus tŭ do, hìu bơnhă bi neh geh 4 lồ tờm keo, 5 sàu bùm blàng mờ ròng tai sur, kơnrồ. Bồ nam 2023, tơnơ̆ uă nam tryăng tryồng lơh broă, lơh sa, ùr bơklau bi Trạm neh lơh geh hìu pa mờ neh ờ gam tai mat tàm sră cih mat hìu bơnhă rƀah bơh ƀòn Groi dê: “Bơklau añ dê lòt lơh broă ngài, añ ơm tàm hìu tềm pềr geh dùl êt priă jền, git mai àu mpha, mai phan kòn cau bal mờ ală oh mi cau ùr nàng gơtùi lik klàs rƀah”.

Kơnhoàl Đăk Pơ tŭ do gam mờr 2 rbô hìu bơnhă rƀah mờ ndrờm bè cau rƀah, geh mờr 15% khà hìu bơnhă. Nàng kờñ lơh gơlik bơta niam ai hìu bơnhă rƀah, ndrờm bè cau rƀah in tơnguh priă jền lơh geh, kơnhoàl Đăk Pơ neh lam lơh uă broă lơh dong kờl jat gùng dà “jàu pà brơm đàr ka rlau mờ sring ka” nàng làng bol in geh phan bơna lơh sa, brồ guh lik klàs rƀah jŏ jòng sùm. Tus tŭ do, 7 tàm 8 xã, thị trấn bơh kơnhoàl dê neh pờ ơdŭ bơto broă lơh tàm ƀòn lơgar ai mờr 1 rbô 500 nă cau in, pà rlau 21 rbô thẻ ƀảo hiểm y tế ai ală cau gơ wèt hìu bơnhă rƀah, ndrờm bè cau rƀah, hìu bơnhă geh rài kis di mơ, cau jơi bơtiàn dồ êt nă cau tàm tiah 2, tiah 3 mờ cau yoan ơm kis tàm ală tiah uă kal ke. Ồng Huỳnh Văn Hơn – Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân kơnhoàl Đăk Pơ pà git, bal mờ bơta pràn bè tờm tàu, tờm bùm blàng den tŭ do, kơnhoàl gam geh tai bơta ƀuơn tam biap pơgồp bal mờ phan lơh gơs, lơh ală phan OCOP nàng tơnguh priă jền lơh geh ai làng bol in, tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah jŏ jòng sùm: “Broă lơh jơnau kờñ dà lơgar tơrmù rƀah jŏ jòng sùm tàm kơnhoàl bơh broă hòi jà tă pơgồp ală bơnah priă jền nàng lơh gơlik phan bơna nàng tơnguh niam rài kis làng bol dê in. Mờ kung bơh ală broă lơh gàr lơngăp lơngai rài kis nàng dong kờl làng bol in tàm gah tam phan, ròng phan, pơlam làng bol bañ kơp gơn, git lam lơh sa nàng bơtàu tơnguh rài kis”.

Chư Păh kung là kơnhoàl geh uă xã kal ke bal mờ khà hìu bơnhă rƀah gam uă. Mờ uă broă lơh, bơh mblàng yal, bơto pơlam tus sơlơ tơnguh tai ală rơndap broă lơh bơcri priă, nam 2023, kờp jơh khà hìu bơnhă rƀah gùt kơnhoàl gơmù 3,82% pơn drờm mờ nam 2021. Ồng Nay Kiên – Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân kơnhoàl Chư Păh pà git: “Bơh ală bơnah priă bơcri bơh ală broă lơh jơnau kờñ dà lơgar, bơh ală broă lơh geh cồng nha dê nàng ngui tàm tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau den broă tơrmù rƀah geh ai tơnggŏ loh làng ngan bè là lài do, ală broă lơh tam pa wơl tờm kơphe, cồng nha lơh geh bơh sơntìl pa dê, bơta chài măi mok, broă tam gơl gùng dà di tàm rơndap tap sèng chi tam kơnhoàl dê, tơrgùm tàm ală chi tam jŏ nam, tờm chi sa plai geh cồng nha lơh sa uă neh gơ rềng tơn tus broă tơrmù rƀah”.

Tàm tơngai bơh nam 2021 tus nam 2023, càr Gia Lai neh tam pà rlau 400 tơmàn đông nàng lam lơh ală broă lơh jơnau kờñ dà lơgar. Bơdìh mờ priă dong kờl tơn bơh kes priă dà lơgar dê, càr Gia Lai kung lam lơh pơgồp bal bơcri priă bơh ală broă lơh, rơndap broă; uă tiah neh geh broă lơh niam, broă lơh ngan ngồn di mờ bơta geh ngan, lơh gơlik bơta niam nàng cau rƀah sơlơ bơtàu tơnguh lơh sa, ròng phan, tơnguh priă lơh geh, jơh rƀah jŏ jòng sùm. Khà hìu bơnhă rƀah bơh càr dê bơh 12,09% tàm nam 2021 neh gơmù gam 8,11% tàm lồi nam 2023. Tàm hơ̆, khà hìu bơnhă rƀah là làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau gơmù bơh 25,58% tàm nam 2021 gam 17,05% tàm lồi nam 2023, lơh gơtùi broă jàu tơrmù khà hìu bơnhă rƀah tàm làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau kờp bal rlau 3% pah nam jat tơl khà rƀah uă bơta tơngai bơh nam 2022 tus nam 2025.

Ồng Trường Trung Tuyến – Phó Kwang atbồ Ƀan Jơi bơtiàn càr Gia Lai pà git, tàm nam 2024, càr Gia Lai pơn jat tai lơh ngan khà hìu bơnhă rƀah gơmù tàm khà 2%, khà hìu bơnhă rƀah jơi bơtiàn dồ êt nă cau gơmù 3%, rơhời tam gơl mờ tơnguh niam rài kis làng bol dê: “Hội đồng Ñân zân càr neh pơrjum mờ ring bal nghị quyết mờ jàu broă ai ală kơnhoàl, ală sở, gah broă lơh in lam lơh broă lơh jơnau kờñ dà lơgar tơrmù rƀah jŏ jòng sùm den broă lam lơh niam mờ geh cồng nha broă lơh do rơp pơgồp bơnah uă ngan ai broă tơrmù rƀah tàm tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau. Tŭ do, bol hi gam lơh ngan tă pơgồp jơnau đơs ai Ủy ƀan Ñân zân càr in ai tơlik broă rơndap lơh mùl màl lam lơh broă lơh. Tàm hơ̆, tơrgùm priă jền lài ngan lam lơh jat tơngume tàm nam pa do lam lơh niam ngan, ală priă jền do rơp dong tiah jơi bơtiàn dồ êt nă cau in tam gơl, dong khà hìu bơnhă rƀah tàm tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau tàm tơngai tus rơp gơmù.”