Krơi mờ bơta noat mrềt hờ bơdìh, tàm hìu pa bơh ùr bơklau bi A Hâm, Y Lược dê ơm tàm ƀòn Vi Chring, xã Hiếu, kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum gam ram mhŭ ngan bal mờ bơta chờ hờp wă rò nam pa. Bi Y Lược pà git, ùr bơklau bi pa “tơngac” hìu yau “sèt bồ đap, ha pah hờ ngkời”, sùm ờ tơl nàng gàr ram hìu bơnhă in tàm ală ngai trồ mìu mrềt nàng mut tàm hìu pa thàn wă rò sa tềp. Hìu bơnhă bi gơ wèt hìu bơnhă rƀah, git nđờ nam ờ tơl piang sàu àu soh, mờ tŭ do bơta kơp kờñ bơh ùr bơklau bi dê bè dùl nơm hìu pa dờng niam neh gơs ngan ngồn, lơh 2 nă ùr bơklau bi chờ hờp ờ git lơh: “Hìu yau ùr bơklau añ dê sèt jơh. Tŭ do geh dà lơgar dong kờl bè do añ chờ hờp ngan. Añ rơp lơh ngan nàng lơh broă sa, sơrlèt gan kal ke, tơnơ̆ do rơp bơtàu tơnguh rlau mờ lài”.

Ndrờm bè ùr bơklau bi A Hâm, Y Lược sơl, geh 6 hìu bơnhă rƀah ndai tàm xã Hiếu bal mờ 29 hìu bơnhă rƀah tàm ală xã: Đăk Ring, Đăk Nên, Ngọc Tem, Mang Cành, Măng Bút bơh kơnhoàl Kon Plông dê geh bal bơta chờ hờp wă rò sa tềp tàm ală hìu pa dờng niam, kơ̆ kơljap. Bi Y Hố, dùl tàm ală hìu bơnhă rƀah geh Dà lơgar dong kờl lơh hìu yal, tài bơklau gơtìp kòp jê, ơm kis tàm hìu sèt tai den tàng bơh uă nam do, hìu bơnhă bi sùm ờ geh bơta chờ hờppa tŭ nam pa tus, sa tềp tus. Mơya sa tềp nam do den neh krơi ngan: “Hìu yau neh sèt jơh, tŭ trồ mìu den gơtìp nhat, sùh jơh tơn. Hìu rƀah ờ hềt bơyai lơh sa tềp dùl dơ̆ lơi. Hìu pa gŏ gơ lơh ram rlau. Geh hìu pa den bơyai lơh sa tềp chờ hờp. Sa tềp nam do den klơm mbiar lơm pòng, blơi ƀañ kèu gờm chờ geh hìu pa”.

Mờ khà dong kờl bơh kes priă dà lơgar dê là 40 tơlak đông, kes priă ƀòn lơgar dê là 1 tơlak đông ai tơl nơm hìu, nàng gàr hìu geh lơh tơl khà “bơnàng hìu kơ̆, kơlik hìu kơ̆, rơkàng hìu kơ̆”, gơnoar atbồ, mpồl bal ală tiah neh geh uă broă lơh ngan ngồn dong kờl ală hìu bơnhă rƀah, bè: dong hìu bơnhă bè ngai lơh hìu; dong kờl phan lơh hìu; blơi phan ngui pà hìu bơnhă làng bol in. Geh gơnoar atbồ, mpồl bơtiàn sền gròi, jơh ală hìu bơnhă làng bol ndrờm pin dờn blơi tai 40 tơlak đông priă càn geh dong kờl priă cồng jat Nghị địñ sồ 28 bơh Cíñ phủ dê nàng hìu ơm hìu bơnhă dê geh ơnàng rlau, kơ̆ rlau. Ồng A Thảo, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân xã Hiếu, kơnhoàl Kon Plông pà git, bè hơ̆ den tàng ală hìu pa bơh hìu bơnhă rƀah dê sa tềp do kung gơ gơs ram mhŭ, chờ hờp rlau tai nùs nhơm hìu bơnhă mờ ƀòn lơgar dê: “Dà lơgar dong kờl, làng bol càn bơ tơl tai. Hìu bơnhă geh oh mi dong kờl tơn lơh hìu, hơ̆ sồng dong tai ngai lơh hìu nàng dong kờl hìu bơnhă rƀah. Tàm hơ̆ kuơmàng ngan là geh Đoàn ơruh pơnu dong pơndiang bràs, lŭ rơđeh, bal mờ gơp dong kờl hìu bơnhă in nàng geh dùl nơm hìu ram mhŭ”.

Nam 2023 pa do, càr Kon Tum neh ai geh 35 tơmàn đông dong kờl hìu bơnhă rƀah, ndrờm bè cau rƀah lơh pa mờ lơh niam wơl hìu ơm. Tàm hơ̆ 174 hìu bơnhă ờ hềt geh hìu ơm halà hìu ơm ờ kơ̆ tàm 3 kơnhoàl là Kon Plông, Ia H’Drai mờ Tu Mrông geh hìu pa thàn wă rò sa tềp mờ hìu geh lơh kơ̆ bơh 20 nam rlau hơ đang. Ồng U Minh Nam, Phó Kwang atbồ Ƀan jơi bơtiàn càr Kon Tum pà git, tàm nam do mờ nam 2025, càr Kon Tum tơlik jơnau kờñ dong kờl 350 hìu bơnhă rƀah, ndrờm bè cau rƀah lơh hìu ơm. Nàng bơta chờ hờp gờñ tus mờ ală hìu bơnhă geh rài kis kal ke kờñ geh dong kờl, bơh ală ngai sơn rờp nam pa 2024 dê, Ƀan Jơi bơtiàn càr Kon Tum neh lam lơh broă lơh do: “Ală mpồl lơh broă, ală tiah neh tơrgùm lam lơh kờp sền, git jơnau kờñ, cau kờñ dong kờl nàng pơn jat tai bơt bơtàu broă rơndap lơh lam lơh tàm nam 2024, 2025. Lơh ngan lơh gơtùi mờ sơrlèt rlau jơnau kờñ dong kờl lơh hìu ơm ai hìu bơnhă rƀah, làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau mờ hìu bơnhă rƀah cau yoan ơm kis tàm xã, thôn uă kal ke jat jơnau sồr”.

Bơh bơta sền gròi bơh Đảng, Dà lơgar, ală kâp gơnoar atbồ tàm ƀòn lơgar bal mờ bơta kờñ gơboh bơh oh mi, jơi nòi dê, sa tềp do, ală hìu bơnhă làng bol rƀah tàm càr Kon Tum geh tai uă bơta chờ hờp. Ală hìu pa dờng niam ram mhŭ bè gam tơnguh tai bơta gơn kơnờm mờ dong làng bol sơlơ pin dờn kơ̆ rlau tai lòt gan tŭ tơngai mut tàm nam pa Giáp Thìn 2024 mờ bơta khin cha, pin dờn sơrlèt gan kal ke tàm lơh broă, lơh sa nàng geh rài kis ngai sơlơ hờm ram.