“Rài kis pa” bơh ồi kòn cau Tây Nguyên dê
Chủ nhật, 06:00, 08/06/2025 Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên) Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên)
VOV4.K'Ho - Ờ mìng là rùp bơka tàm phan soh ờs mờng soh tàm ală dơ̆ lơh chờ, lơh yàng tai, ồi kòn cau Tây Nguyên tŭ do neh geh mat uă rlau tàm ală anih lơh ràng tơlik phan soh, gơ gơs là phan tờm ngan tàm ală jơnau bơceh ồi àu, ală phan soh niam chài pa ngan halà phan soh pah ngai. Bơh tŭ do, ồi kòn cau neh geh gùng lòt pa, tam gơl bơta chài bơyai lơh nàng gơtùi kis bal mờ tŭ tơngai.

Tàm dùl mpồl bơceh phan soh pa ngan rlau jơh geh sơnđan “Li la bơta niam Tây Nguyên”, cau bơceh phan soh ồng Nguyễn Việt Hùng neh pơgồp bal bơta chài tàñ len mờ tê nàng lơh wơl ală bơta niam krơi is bơh ồi kòn cau dê bè màu mờ rùp bơka. Tơl jơnau bơceh ndrờm là bơta chài krơi is mìng dùl lơm mờ bơta pơgồp bal bơh dà pơrhê, jù, bò krơi is, cèng tus bơta gơ tàm bơrlŭ bal đah niam chài cau Yoan mờ kòn cau Rơđê. Ồng pà git, rlau 20 nam đềt mềr mờ ồi kòn cau, să tờm ồng neh geh git nđờ rhiang jơnau bơceh lơh, git nđờ rbô bơta phan soh ngui ồi kòn cau, mơya mpồl phan soh Li la bơta niam Tây Nguyên mờ ală jơnau bơceh geh lơh pa jơh lơm là “dùl êt huềng nùs” mờ ồng kờñ pơyua tus làng bol kòn cau Rơđê tàm càr Dăk Lăk: “Niam chài kòn cau Rơđê geh uă rlau tàm ală bơta phan soh kòn cau añ dê. Tàm jơnau kah kir añ dê, jơi bơtiàn dồ êt nă cau sơn rờp mờ añ git hơ̆ là cau Rơđê. Mờ dà bò bơkàu kơphe dê tàm ală ngai lồi nam, bồ nam gơ lơh niam ngan gơ wèt mờ añ, tài tàm jơnau kah kir tŭ gam dềt dê, tŭ rơndeh par mù tàm dăk Lăk, ù tiah bò bè piar dùh, dà bò gơ glòm jơh dòr bơnơm Tây Nguyên, añ gŏ gơ lơh bè dùljơnau mpau oh dềt dê tàm hơ̆”.

Ală nam rềp ndo, uă cau bơceh phan soh tàm lơgar Việt Nam neh mờ gam ngui ồi kòn cau tàm ală jơnau bơceh phan soh he dê, pơgồp bơnah au ồi kòn cau mut tàm ală anih ràng tơlik phan soh tàm lơgar mờ ală lơgar. Ồi kòn cau geh ngui nàng lơh ală jơnau bơceh bơh ƀuơn, gơtùi soh pah ngai tus ală ală jơnau bơceh kas màng, phan bơka gơ jat bal mờ phan soh halà àu kap. Cau bơceh phan soh mò Ngọc Bích, lam bồ mat sơnđan kă bro phan soh kòn cau Bigally đơs là, pơndrờm mờ phan kòn cau bơh ală kòn cau tàm tiah ndai, phan ồi kòn cau Tây Nguyên dê geh ngui uă rlau tài bơta ƀuơn mờ soh gơlơh hàng să jan tai: “Phan soh ală kòn cau Tây Nguyên dê den añ gŏ gơtùi ngui uă ngan. Lài do den bol he mìng sền gŏ ală blah phan soh do tàm ală dơ̆ lơh chờ, lơh yàng, tàm ală dơ̆ bơyai lơh bơh ală càr dê lơm gời. Mơya tŭ do den añ gŏ bơta ngui ngan ngồn ồi kòn cau Tây Nguyên dê ƀuơn ngan tàm ồi àu, tŭ mờ bol añ bơceh lơh bơh ồi kòn cau Tây Nguyên den bol hi neh bơceh uă ngan ală bơta phan soh, bơh ờs mờng tus tam gơl pa mờ ngui tàm rài kis pah ngai uă ngan”.

Tàm tŭ bơceh lơh bơh ală cau bơceh ồi àu dê geh bơta lòt bal, dong kờl bơh cau chài tàñ ồi kòn cau tàm ală ƀòn dê. Là phan geh mòn gơs bơh mpàng tê chài rơgơi bơh ală cau chài dê, ồi kòn cau geh ngui tàm ală bơta bơceh phan soh mờ bồ tơngoh bơceh lơh pa, sền gàr bơta niam chài is bơh tơl jơi bơtiàn dê. Mò H’Yam Bkrông ơm tàm ƀòn Tơng Jú, sàh Ea Kao, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk pà git, broă phan ồi kòn cau ngui tàm rài kis pa rơp lơh gơlik gùng lòt kơ̆ kơljap tàm broă sền gàr mờ bơtàu tơnguh phan lời wơl niam chài do: “He lơh ồi kòn cau den tàng să tờm añ kơp kờñ ngan ồi kòn cau bơh làng bol kòn cau Rơđê dê tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột đơs is mờ gùt càr Dăk Lăk đơs bal, geh tŭ là jơh bal ồi kòn cau Tây Nguyên geh bơtàu tơnguh pràn rlau, lòt jat broă rơndap lơh tam gơl pa, mơya bơta niam chài bơh yau den he ờ gơtùi sang tĕ. Bơh rùp bơka niam chài ờs mờng he rơp lơh gơlik bơta tam gơl pa nàng ồi kòn cau Tây Nguyên lơh geh bơta li la mờ geh bơta bơtàu tơnguh pràn, ai geh broă lơh làng bol lơh ồi kòn cau in”.

Tàm càr Dăk Lăk tŭ do, ồi kòn cau gam rơhời gơ gơs dùl phan bơna kă bro niam chài tàm ală broă lơh bơtàu tơnguh ƀòn lơgar. Uă mpồl tàñ ồi kòn cau neh lơh bal mờ mpồl lơh sa kă bro, mpồl lơh broă bal halà ală cau kơnòm să sơn đờm mut lơh broă nàng ai phan ồi kòn cau tac tàm drà kă bro: bơh phan kir sơnrai lòt nhơl, phan bơka gơ jat bal mờ phan soh, phan ngui tàm hìu bơnhă tus phan soh nàng bơyai lơh niam chài. Ală broă lơh ai kơnòm bơsram, cau bơsram dờng tus ƀòn lơgar sền git broă tàñ ồi kòn cau kung pơgồp bơnah lơh pa broă lơh bơh cau kơnòm să.

Pa do ngan rlau jơh, broă lơh ồi àu kòn cau geh bơyai lơh tàm càr neh tơrgùm mpồl ală ùr hàng, cau soh phan bơceh lơh mờ ală cau bơceh lơh ồi àu tiơng pơn rơ tàm lơgar neh lơh gơlik tai broă rơndap lơh pa tàm broă yal tơnggit mờ lơh gơ rề bơta kuơ niam chài bơh phan lời wơl do dê, pơgồp bơnah jờng rơ broă tàñ ồi kòn cau bơh yau tàm càr. Jat mò Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Kwang lam bồ Sờh Niam chài, Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl càr Dăk Lăk pà git, dilah gơtùi bơyai lơh jat tơngai pơrgon den broă lơh rơp lơh gơlik tŭ niam niam rlau tàm broă tơrbŏ bal mờ tac bro ală phan lơh bơh ồi kòn cau: “Sờh mờ mpồl bơyai lơh broă lơh kơp kờñ gơtùi bơyai lơh jat tơngai pơrgon broă lơh do pah nam. Pah dơ̆ bơyai lơh den rơp geh ală tơngume, bơta tờm krơi rlau, nàng pơgồp bơnah jờng rơ ală ƀòn tàñ ồi kòn cau, dong kờl jòi anih blơi ală cau chài in, nàng ală cau bơceh ồi àu pah ngai rơp geh ală jơnau bơceh pa rlau mờ geh uă bơta ngui ồi kòn cau, ờ mìng tàm blah phan soh mờ gam uă phan ndai tai nàng tơnguh anih blơi phan lơh gơs làng bol in mờ jờng rơ ală cau chài”.

Broă ngui ồi kòn cau tàm ală jơnau bơceh ồi àu rơp pơgồp bơnah dong ồi kòn cau tus rềp rlau mờ làng bol, lơh gơlik anih dờng rlau nàng sền gàr mờ bơtàu tơnguh bơta kuơ niam chài ồi kòn cau dê, jờng rơ broă tàñ ồi kòn cau mờ ală cau chài tàñ ồi kòn cau. Bơdìh hơ̆ tai, nàng ồi kòn cau ngan ngồn geh bơta bơtàu tơnguh jŏ jòng sùm, pal geh bơta bơcri ndrờm bal, bơt bơtàu broă rơndap lơh nền nòn bơh broă bơto wơl tàñ ồi, bơceh ồi àu, lơh mat kă bro tus sền gàr ù tiah lơh gơlik ai phan kòn cau tàm càr in.

Cau mblàng K’Duẩn/ Cau cih H’Xíu (VOV Tây Nguyên)

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC