Tât Lang Biang djăt chĭng bah nuĭh K’Ho
Chủ nhật, 00:00, 28/04/2024 VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja
VOV4.M’nông - Nkuăl Lạc Dương, n’gor Lâm Đồng geh bơi 70% nuĭh ƀon lan lah nuĭh K’ho. Lơn lah, nuĭh K’ho rêh bah dâng jâng yôk Lang Biang hôm e mât nâm ơm du nău uĕh văn hóa bah chĭng gông. Bah nău uĕh văn hóa êng nuĭh rnoi mpôl đêt ta ntŭk, âk năm dăch aơ, văn hóa chĭng gông lĕ jêng ngoăy tâm âk nkô̆ nău khlay wăch rgum năch pâl nđaih tât đah Lạc Dương.

 Nkuăl Lạc Dương, n’gor Lâm Đồng geh bơi 70% nuĭh ƀon lan lah nuĭh K’ho. Lơn lah, nuĭh K’ho rêh bah dâng jâng yôk Lang Biang hôm e mât nâm ơm du nău uĕh văn hóa bah chĭng gông. Bah nău uĕh văn hóa êng nuĭh rnoi mpôl đêt ta ntŭk, âk năm dăch aơ, văn hóa chĭng gông lĕ jêng ngoăy tâm âk nkô̆ nău khlay wăch rgum năch pâl nđaih tât đah Lạc Dương.

Ndrel đah hun hao lŏ mir tĭng trong công nghệ mhe, nuĭh K’ho ta nkuăl têh Lạc Dương lĕ n’hao nău geh đah trong ƀư ăp ntŭk tâm nđŭr văn hóa chĭng gông, n’gôn ndrănh, ndơ sông sa gay rhŏ an nău ŭch bah năch pâl nđaih. Nghệ nhân Kră Jan K’Mơ, ta Tổ dân phố Đăng Ja Rít, nkuăl têh Lạc Dương an gĭt: rlău ma nău geh prăk bah ăp mir biăp, nkao, cà phê... ntŭk tâm nđŭr văn hóa chĭng gông ta rnăk wâl bah wa lĕ rhŏ hang rbăn năch, nsĭt tay nău geh prăk hao tay rlău 100 rkeh prăk:

Bôk năp gâp mô hŏ gĭt ƀư pâl nđaih, mô mĭn tât nău mât ndrăy n’hanh mât uĕh văn hóa rnoi nuĭh nơm, yơn bah rnôk neh dak nar hun hao ri mpôl hên lĕ mĭn tât nău mât uĕh n’hanh rƀăy chĭng gông, jay nhih.. n’hanh ăp mboăt n’hôm rnoi mpôl đêt gay wơt ăp mpôl năch ăp ntŭk tât khâl ƀon lan ta bah dâng jâng yôk Langbiang aơ, gay rhŏ an năch pâl nđaih mpôl hên mbra su ŭnh pôi n’hanh tŭr chĭng, gŏ gông, njroh, mprơ tâm pât gay rhŏ an năch pâl nđaih, nta an mông nar răm m’ak, n’hanh dăch dêh. Nău geh prăk bah nău kan aơ gâp tâm pă đah ăp rmôt chĭng, rmôt njroh, hôm rmeh gâp ntuh kơl tay an pâl nđaih rnăk wâl... hôm ăp rnăk êng geh prăk bah ƀư pâl nđaih chĭng gông âk lơn rnăk gâp.

Mô knŭng rnăk wâl nghệ nhân Kră Jan K’Mơ, âk kônh wa K’ho ntŭk aơ lĕ gĭt mât uĕh nău way ơm văn hóa bah rnoi nuĭh nơm gay wăch rgum năch. Rlău ma ƀư tâm nđŭr chĭng gông, kônh wa hôm cheh tanh, n’gôr ndrănh yăng, gâm ăp ndơ sa way ơm gay rgâl âk ndơ rhŏ uĕh nău ŭch bah năch pâl nđaih. Yuh Dòagout Groel, ta nkuăl têh Lạc Dương an gĭt, tât nar geh mpôl năch tât khâl ri rnăk wâl yuh geh prăk rlău 2 rkeh bah nău tăch ndrănh yăng. Yuh Dàgout Groel, rhơn lah:

Rnôk geh nar ru mpôl hên n’gôn ndrănh yăng n’hanh prung piăng dĭng gay rhŏ an năch pâl nđaih, yor aơ lah nău kan way ơm jêng mô dơi ntlơi... ma an mât ndrăy n’hanh ƀư uĕh. Moh nar geh âk năch pâl nđaih ri mpôl hên geh bah 2 tât 2,3 rkeh prăk, lah ăp nar mô geh năch ri mpôl hên tăch an ăp nkual pâl nđaih kiău ma mô lah ăp rnăk khân pơng geh nău ŭch nsĭt tay nău geh bah 1,5 tât rlău 2 rkeh prăk du nar.

Ăp nău khlay văn hóa way ơm uĕh bah rnoi nuĭh nơm, nsum mpôl nuĭh K’ho ta nkuăl têh Lạc Dương lĕ hun hao nău kan pâl nđaih, nău rhŏ, rgop rgâl nău rêh. Wa Lơ Mu Ha Pier, Groi kruanh Ủy ban MTTQ Việt Nam nkuăl têh Lạc Dương mĭn lah: nău ndơ̆ văn hóa chĭng gông an rhŏ năch pâl nđaih mô knŭng n’hao nău geh prăk ma hôm rgop mât rƀăy, mât drăp ndơ ntŭk ntô văn hóa chĭng gông Tây Nguyên:

Lah du hê nsing nơm ta nkual rnoi mpôl đêt nkual yôk, gâp dŭt răm rnôk saơ âk kônh wa Tây Nguyên he lĕ gĭt mât n’hanh ƀư uĕh văn hóa way ơm u che kơt: chĭng gông, cheh tanh, n’gôn ndrănh yăng... gay rhŏ nău ŭch bah năch pâl nđaih tâm dak n’hanh âk dak ta lam ntŭr neh rnôk tât khâl nkual yôk Lang Biang aơ dơi uănh ăp nău rhŏ pâl nđaih way ơm tă bah nĕ mbra nkoch nău uĕh êng rnoi mpôl đêt ntŭk aơ đah năch ăp ntŭk, nău gâp dŭt mpŏng kônh wa rnoi mpôl đêt ta n’gor Lâm Đồng lah nsum n’hanh kônh wa rnoi mpôl đêt bah dâng yôk Lang Biang aơ lah êng mât uĕh tay n’hanh ndrăy nău nĕ.

Aƀaơ, nkuăl têh Lạc Dương, nkuăl Lạc Dương, n’gor Lâm Đồng geh 11 ntŭk rgum rƀŭn văn hóa chĭng gông bah ăp rnăk wâl n’hanh 4 nkual pâl nđaih. Ăp năm, n’gâng kan ƀon lan n’hanh nău kan dơi kan lĕ ƀư ăp jrô ntĭm tŭr chĭng gay mât ndrăy n’hanh mât uĕh tay ăp nău khlay văn hóa way ơm. Tă bah nĕ, kơl kônh wa  hun hao wăng sa đah nău kan pâl nđaih, nău rhŏ ngêt sa. Năm e, lam nkuăl Lạc Dương lĕ wơt rlău 2,5 rkeh năch pâl nđaih. Đah trong hăn aơ, mbra tâm rgŏ năp, nău rêh bah nuĭh K’ho ta jâng yôk Lang Biang, nkuăl têh Lạc Dương, nkuăl Lạc Dương mbra hun hao tay tĭng nar.

 

 

VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC