Rnoi Bunong moh lah Yăng, rnoi rđe moh lah Cheh, rnoi Mạ moh lah Drăp ndrel Yăng, rnoi Bahnar moh lah Ghè. Geh âk ntil ngăn ndrel ăp ntil nê geh nau moh êng êng. Nau moh bah ăp yăng ndrăng ri nsing tâm màu, kao, ntil, mô lah ăp mpa geh bu ƀư rup tâm săk yăng. Ăp yăng khlay geh rnôk moh săk tĭng rnoi deh, du nau kan geh tât păng...Yăng geh mbung vil, săk têh ndrel mbâl, geh nkra bah neh uk, n’ông tâm ntŭk duh hô ndrel geh tŏ ma men mô lah ân dơm kơt nê.

Đah rnoi nkuăl Tây Nguyên, yăng geh ân lah drăp ndơ khlay ngăn. Ndri ma ăp rnoi mpôl mro prăp tâm ngih gay ƀư drăp ndơ, lơn âk lơn ueh. Rnăk vâl geh rnoi  mpôl âk yăng ri ntoh nau têh ndrŏng ndrel geh nau dăng bah nơm, mô lah geh rnăk vâl geh tât ma rhiăng mlâm yăng.

Tiến sĩ Bùi Ngọc Quang, Groi Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, lah, yăng lah ndơ njêng yor nau ryơk ndrel nau sâm geh bah ăp rnăk tâm Tây Nguyên:

‘Kăl e nơh, yăng, ndrănh yăng khlay ngăn ndrel bu mât, bu ryơk, prăp dŭt n’hâm n’hêl ueh ngăn tâm ăp rnăk vâl. Yăng ân êp mpir ngih, kât ndrel geh chăp ma sre ân nâp đŏng”.

Ăp ntil yăng geh kônh wa ăp rnoi Tây Nguyên dŏng ăp nar mô di lah khân păng nơm nkra, ma tâm rnôk tăch rgâl ma ăp nroi mpôl êng êng tâm ăp nkuăl êng. Ndri ma, yăng ndrănh geh âk ntil ngăn, ueh ndrel geh tu tơm tă bah âk ntŭk, geh pă jêng ăp ntil yăng, kơt; Yăng tuk, yăng tang. Geh âk ntil geh ƀư dŭt ueh ndrel geh rnoh khlay, mpêt đŏng.

Yăng bah rnoi Tây Nguyên geh màu men ôch ndrel êr brâp, kao tâm yăng ueh mô lah geh nkra đah ăp ntil yăng mô lăng khlay. Đah yăng gay ma ôp brah yang ri lah ăp ntil yăng khlay, geh rup brih yŭk yăk, geh rup sĭm och, geh tơm si, n’ha tâm klơ săk mô lah rup kon yau tâm tôr yăng.

Tĭng Đinh Ply, Kruanh rmôt rnoi Bahnar, ƀon Văn hoá pâl n’aih ăp rnoi mpôl Việt Nam, bah năp nơh kônh wa ăp rnoi Tây Nguyên nkra âk ngăn yăng. Gay ƀư dơi du mlâm yăng ri bu geh ƀư âk nau ngăn, ntơ rnôk săch neh uk, jêh ri ôp brah yang. Ăp nhoat ƀư kŏ geh ƀư ueh ngăn gay njêng ndơ ueh ân nơm:

‘Kăl e nơh, bu nkra ma neh uk. Kônh wa geh moh ntil neh ri nkra ma neh nê, jêh ri bu n’ông ŭnh gay jêng yăng. Nsing tâm nau geh dơi bah rnăk vâl ma nkra yăng têh, jê̆. Rnôk aơ, kônh wa mô hôm ƀư yăng ôh, bu knŭng hăn rvăt”.

Êng nê, ăp ntil yăng geh nau têh, jê̆, rup êng êng đŏng, nsing tâm ăp rnoi mpôl bah Tây Nguyên hôm geh du ntil yăng khlay ngăn, nê lah yăng me chông kon, du ntil yăng khlay, geh nau ueh ngăn geh kônh wa ăp rnoi tâm Tây Nguyên ŭch. Yăng me chông kon geh nkra tă bah ơm kăl e, màu kơt ntô ndŭng, mô geh tŏ ma men. Tiến sĩ Bùi Ngọc Quang, Groi Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, nkoch:

‘Yăng me chông kon tĭng nau vay lah dŏng ân nau ueh lăng bah rnăk vâl. Yăng ăo knŭng dŏng ân bu ur ndrel rnăk vâl nê geh nau đăp mpăn ri yăng nê mô geh bu leo dŏng ôh, mô ân tâm ngih, ma bu prăp tâm mir, meng bri, ma knŭng bu ur dơm dơi gĭt păng”.

Kŏ kơt lah âk yăng êng tâm ƀon lan, yăng me chông kon lah ntil ndơ khlay bah ăp rnoi nkual Tây Nguyên, âk ngăn lah ăp ntil ndơ bah U che lơi an ân kon se rơh ba kơi. Ăp năm, âk rnăk ƀon lan ôp brah yăng tâm ngih nơm. Bu nchrăp ndơ gay ma ôp brah geh ndrănh, puăch, piăng prung...geh ân bah năp yăng ndrel răch ôp brah, jêh ri tŏ dak ndrănh kơt lah du nau ŭm ntu, ŭch geh nau ueh lăng ân rnăk vâl ndrel ƀon lan./.