Điện Biên sir jos phax tar moz HIV/AIDS

Tix lâus H thiêz niêv tix L oz niêv txir nhoz xar Quài Tở, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên trâus moz HIV/AIDS txix ntâu shông đhâu. Tâu canr bôv Y têr ntơưv thax tsav qơư hêik kriê, 2 niêv txir tưz cxaz chuôz chơưv kho moz txix yuôx ARV chiê phax tar caz moz cik trâu têx nênhs txơưr. Pâuz tsênhz txơưx jênhv trâu zuk thiêz côngv thôngx viv li ntu đhâu, niêv tix oz niêv txir nox huv zos têx yuôx, cux xưk li uô jông têx tsưr ziv chiê phax tar caz moz siz cik hâur côngv thôngx. Cux khov co, niêv tix oz niêv txir lênhx tưs cux muôx đas jos truôx tuk, tso siêz huôv tsar kinh têr thiêz tso siêz uô nênhx jông đros côngv thôngx. Niêv tix L hêik: “Tâu hêik kriê mak zuk cux sir jos nox yuôx cov jông thiêz uô truôx jông lơưr têx tsưr ziv chiê chơưv kho moz, nox huv têx yuôx, huv six hơưv thiêz uô jông têx tsưr ziv phax tar tsik chiê caz moz cik trâu côngv thôngx”.

Lơưr cơ quan muôx vax huôv li thôngz sâu, xav txos tas hli 9/2022, tas nro tỉnh Điện Biên muôx 8.700 ntâu lênhx nênhs muôx zênhk zax zênhz thiêz xar muôx 3.400 lênhx nênhs trâus moz HIV/AIDS tsênhv uô nênhx nhoz muôx ntâuz ntơưr sêiz car, tas nro chor nênhs trâus moz HIV/AIDS sâuv thax tsav txos nhiv no zos 7.600 ntâu lênhx nênhs. Hâur chor nênhs trâus moz HIV/AIDS muôx txos 67% lênhx nênhs zos txir nênhx thiêz phênhv ntâu zos cik txos sir zôngv zax zênhz.

Tsênhv qơư zoz zux, lox tôngv xar hôiv tỉnh Điện Biên nhiv no muôx 350 ntâu lênhx nênhs tsênhv cxaz chuôz chơưv kho moz thiêz cơưv shâuv; hâur co muôx 37 lênhx học viên trâus moz HIV. N.V.T – học viên tsênhv chơưv kho, cơưv shâuv ntơưv Tsênhv qơư puz pâuz: Đhâu iz ntu chơưv kho, paz khưx phưx đas jos, chor học viên tâu cxaz chuôz chor huôx tôngv chơưv kho, cơưv hâux lưv uô li: chos jâuz njuôz, uô cơ khí, uô zuz tsoz chos, uô ntông… Hâur ntu chơưv kho moz, cơưv shâuv, chor học viên tsik so tâu chor cưk kriê ntơưr tsov cưv txos, kruôz kriê, tuôr têk kriê hâux lưv uô, paz muôx nzir txux chi uô hâux lưv chiê tov kaz no lok uô nênhx nhoz đros côngv thôngx mak zuôr paz tâu trâu zuk luz nênhx, chuôz zis thiêz uô bluô nux huv đros. “Thâuv tuôx ntơưv no mak pêz tâu chơưv kho moz, phax tar tưx, đhâu iz ntu mak tâu lox tôngv paz đas jos. Tsênhv qơư cux txuôk đros cxuô thax tsav qơư, doanh nghiệp, hêik kriê hâux lưv uô thiêz kriê uô hâux lưv trâu pêz”.

Đrâuv huôx tôngv sêiz kaz, sêiz car nênhs moz ntơưv thax tsav qơư, hêik kriê hâux lưv uô paz muôx tâu hâux lưv uô nox trâu nênhs trâus moz HIV/AIDS, tỉnh Điện Biên cux tsênhv sir jos paz muôx hâux lưv uô trâu nênhs trâus moz HIV/AIDS thâuv uô nênhx đros côngv thôngx. Bác sỹ Vũ Hải Hùng, Trưởng khoa phax tar moz HIV/AIDS, Tsênhv qơư qênhz yuôx caz moz tỉnh Điện Biên puz pâuz: nhiv no iz hnuz, taz viv tsênhv tsưr tsix cungz muôz yuôx Methadol chơưv kho trâu 2.900 lênhx nênhs moz, hâur co muôx chôngz lênhx nênhs moz trâus moz HIV/AIDS. Đhâu qênhz yuôx, phênhv ntâu chor nênhs moz puôr lênhx muôx đas jos jông thiêz uô truôx jông lơưr têx cui tênhv, chor nhân viên li kruôz kriê lok phax tar moz HIV/AIDS. “Chor nênhs muôx zênhk zax zênhz, hâur ntu sir zôngv zax zênhz mak lơưr zuôr zôngx ziv trâus cik tâu moz HIV thiêz lơưr muôx cêr sik đênhr gâux đrâus tsik ngaz tuk đros zuk pox niêv, hluôk gâux thiêz lơưr zuôr uô cik tâu têx zav caz moz đhâu qơư mok trâu chor nênhs co, hâur co muôx moz HIV…”.

Hâur 9 luz hli hâur shôngk shông 2021, tas nro tỉnh pov muôx zuôr xar 80 lênhx nênhs trâus moz yiêz thiêz muôx nzir 70 lênhx nênhs tưz trâus tuôs tiv moz AIDS; 10 luz hli shông no, tas nro tỉnh pov muôx zuôr xar 60 lênhx nênhs trâus moz HIV yiêz, grêk tsơưs xar muôx 20 lênhx nênhs pir li six chênhz shông uô ntêx. Chor nênhs no txơưv tiêk tsik chôngz, taz sik tưz puz pov tiêk muôx tâu têx tsưr ziv uô jông thiêz tas nro cxiv luôs chinhr triv tỉnh Điện Biên li têx sir jos zuôr paz trâu hâux lưv sik côngv têk đros tas nro têz qơưk kriz uô tâu tsưr ziv phax tir tar caz moz AIDS trâu shông 2030./.

(Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv)