Tsôngv pox nhuôs hmor yuô. Tu zus nhux đas muôs grêix tsuv muôx tsưr ziv tu zus li chak? Zus ntêr li chak thiêx tax tâu chêx cur siêz tiv zix? Zâuv sơưr đơưk đros nriêr pâuz hâur phênhv nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz hnuz no.

Tu zus nhux đas muôs grêix tsuv tsov cưv txos đaz tsi?

         Tu zus nhux đas zuôr grêix mak nôngz zos iz hâur têx kror zov chênhr tiv zix. Fênhx six mak mâuv nhux têx grêix tsơưs đuô hênhr nhux, thiêz mâuv nhux tu zus tros sêi đuô hênhr nhux. Hênhr nhux mak muôx grêix ntâu đuô mâuv nhux đros hnuz nhôngs viv mâuv nhux muôx qơư mok huôv tsar đuô hênhr nhux. Hâur tsưr ziv tu zus cov tros mak muôz hênhr nhux sav thâuv muôx 7-12 hli hnuz nhôngs chiê zus cov tros, zos muôz nhux sav nzor đuô chiê zus mak grêix zuôr muôs đuô thiêz tros sêi đuô.

Pox nhuôs tsuv xêir chor mê nhuôs nhux muôx jos zos chor nhux muôx ntâu grêix chor lok tu zus chiê muôx tâu grêix ntâu tiv zix thâuv nhux hloz lox đros siêz tiv zix zos (tsik tâu muôx 24 hli hnuz nhôngs). Xêir têx tuk jông, luz chêr lox, ntus, poz njas lox thiêz oz saz njor huôv tsar lox luôx iz zav.

           Chiê nhux đas hloz lox sêi tiv zix mak chor zav nox tã por tsơưr lươngv siêz tâu muôz nox yênhx hnuz zos bâuv 2,5% luz đros chêr hnhar. Iz zav li, nhux hnhar 200 cir, tsuv nox 5 cir zav nox kruôr hâur iz hnuz, hok têx zav nox txơưr mak muôx nhos 15-20 cir. Xuz thơưx mak tsuv muôz trâu nhux nox ntâu zav nox zos jâuz tâux, muôz tsơưs têx zav nox hmôngr chiê nhux sưv đros zav nox tsơưr lươngv siêz. Zos ciês xuz thơưx muôz trâu nhux nox ntâu zav nox hmôngr mak têx jâuv zuôr trâus tuôs tiv trâus tsơưr tưx axít. Zav nox jâuz tâux njuôz mak tsuv tâu muôz nox shơư đros zav nox hmôngr chiê paz muôx tâu têx zav nox huv đros.

          Zus nhux đas zuôr grêix mak tsuv zos txos muôx 20 hli hnuz nhôngs chêk muôz tuô zuôr grêix. Viv nhux đas hloz lox lơưr yênhx ntu. Ntu nhũ đas hloz lox sêi tiv zix zos txix thâuv sha tâu txos muôx 18-20 hli hnuz nhôngs. Đhâu ntu no nhux đas hloz lox kênhz thiêz zos zus txos muôx 5 shông hnuz nhôngs mak nhux zuôr tsik hloz nzir. Viv li tsuv zus nhux đas txos muôx 20 hli hnuz nhôngs mak muôz tuô zuôr grêix. Thâuv no mak nhux tax tâu muôx 70-80% chor nhus lâul.

         Nhoz nhux đas tsênhv muôx iz kror zos hloz lox nzir. Hâur ntu tu zus, tsuv muôx iz ntu tưs muôz tsik txâuk zav nox, nhux hloz lox kênhz, sik đhâu co muôz nzir zav nox mak nhux đas zuôr hloz lox sêi thiêz châuv chuôs chor uô ntêx. Pox nhuôs tsuv pâuz tâu kror no chiê cxaz nzir zav nox thâuv đhâu ntu muôx tsik txâuk zav nox trâu nhux.

         Nhiv no muôx ntâu zav nôngz nhux đas zuôr grêix tâu tu zus nhoz Việt Nam. Ntâu tiv zix zux zos chor nhux đas. Nhux đas Việt Nam zos zav nôngz nhux tiv phaz, hnhar txix 150-200 cir iz tuk. Chor nhux no mak zôngx ziv zus thiêz sưv đros ntâu qơư, tir tar moz jông. Taz sik, tiv nhux zâu thiêz hlêik tâu grêix tsơưs viv li pêz tsênhv sir jos muôz chor nhux co tso txuôv đros chor nôngz nhux txơưr đuô li (nhux Sind, nhux Brahmau, nhux Sahiwal…) chiê muôx tâu chor nhux txuôv hnhar txix 400-450 cir iz tuk./.

        Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” ciêz no tsuok xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN sik côngv đros tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

(Lik Thox cxêik nhênhv)