Sơn La: Lênhx hluôl tuz mênhx cxưx Hmôngz hlôngr yiêz luz nênhx khov chos suôz câur đuz

          Chox lul: Phiêng Ban, jos nhoz siêz tiv zix xã Mường Giàng (huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La) nhoz iz nta trôngz, phênhv ntâu zos tsôngv box Hmôngz nhoz uô nênhx. Nhoz no muôx iz lênhx hluôl tuz car xar car uô, txơưx chox iz zav tsoz chos tsiv gri lok chos hâur xuz jôngr ntông chiê uô bluô nux. Co zos suôz câur đuz- zav tsoz chos txi txir hâur hâur pâus tsoz chos. Co zos tix lâuk Dia Xênhv Thox, iz lênhx nôngx mênhx txơưx uô kinh têr.

          Thâuv ntêx, ar têz Phiêng Ban lok six jông, chos blêx, chos poz cưl chuôz zis tưs cux muôx nox muôx hnhar. Taz sik viv uô kôngz ntâu shông, ar tsuôk lơưv ntâu, tsuôk yuôr têx poz jêz....Nhiv no poz cưk muôs cux tsi tâu gri, sâu tsi tâu liv thâuv yưv pênhr chos. Đrês njiêz têx liêx têz tix lâuk Dia lok six qiv siêz.

          Muôx iz jiês muk seiz cưr tix nênhx tsa nhoz xã Tỏa Tình (huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên) tix lâuk Dia pov pox nhuôs nhoz no tsi chos poz cưk, chos blêx li nhoz ntơưv tix lâuk jos, mak chuôz zis tưs cux chos suôz câur đuz cxuô qơư. Lơưr heik tiêk tsoz suôz câur no muôx chêx cuk kinh têr siêz đuô ntâu jiês chos poz cưk, chos blêx...Tror lok tsêr tix lâuk Dia cux xar tsưr ziv chiê chos suôz câur.

Nhạc cắt

Xar tâu tsưr ziv mak txơưv uô, shông 2013 tix lâuk tror mul xã Tỏa Tình ( Tuần Giáo) zuôr nôngz lol chos siv sâuv 1 hecta ar têz, uô lơưr têx lênhx nênhs chos uô ntêx li tsưr ziv chos, suôz câur huôv tsar jông, tsơưs trâus caz hmoz uô hiêv. Đhâu 2 shôngk tsoz suôz câur tưz txi txir, tix lâuk Dia chuôz zis sâu txir muk muôs đros grê muôs zos iz cir cxôngx 60 txos 100 cxênhz, lơưr yênhx ntu, muôx têx jiês grê muôs tsênhv siêz đuô thiêz.

          Pov tâu chêx cuk co, shông 2015, tix lâuk Dia truôx siêz hlôngr tas nro 5 hecta ar têz chiê chos suôz câur đuz. Txos nhiv no, tưz muôx 3 hecta txos six hơưv sâu txir. Chiv tsêz no tix lâuk chuôz zis sâu tâu 2 tênhr ntâu txir nhôngs, grê muôs zos 60 cxênhz iz cir, tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv mak cux sâu liv tâu 250 tsov đeiv ntâu. Khov chos suôz câur đuz tix lâuk chuôz zis tsi nyei yeiz pluôl li ntu đrav ntêx lơưv thiêz. Lơưr tix lâuk Dia, pir đros têx tsoz chos txơưr, tsoz suôz câur yưv pênhr tsơưs taz sik chêx cuk kinh têr mak siêz. Chungz fênhx iz hecta poz cưk sâu tâu 20-30 tsov đeiv, suôz câur mak sâu cxôngx 80-100 tsov đeiv. Tiv zix suôz câur mak tsi zuôr pôngz mê njik đas jos tsoz phưz ntu qir thơưx, thâuv tưz huôv hlox mak tsuôk tos txos six hơưv mul âu txir xưz. Cxôngx tix lâuk Dia li trâur nuv chos suôz câur đuz muôx chêx cuk, 100% têx ziv chuôz zis hâur jos Phiêng Ban tưz uô lơưr thiêz txos nhiv no tsuôk yuôr 2 ziv chuôz zis pluôl hâur jos, luz nênhx ziv hnuz ziv jông đuô, muôx nox muôx tsês.

          Tsôngv cưr...hmor yuô! Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz, phênhv no zos Đeix nta suôz Vn nhoz iz suôv faz Bắc côngv đros tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

(Tsu Vưx- Txâur Vax cxeik nhênhv)