NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Lênhx hluôk nênhs Hmôngz li siêz truôx đrênhk uô bluô nux

          Cxôngx thâuv tsênhv zâu, tix lâuk Kruô tưz yax six tâu pos zơưs, niêv txir chox đros lơưr mul thiêz đros têx cưr tix nuk muôs hâur chuôz zis uô si hâur têx hâur pâus txir đuôx. Viv li, tix lâuk tưz nzor jênhv pâuz tâu têx tsoz txir đuôx li pưs txux coaz tsôngv hâur tsôngv box Hmôngz li luz nênhx. Chênhr cxôngx co thiêx cxơưz cxiz tix lâuk truôx siêz krêz phaz, uô ar, zôngv khoa học kỹ thuật lol chos txir đuôx thiêz txir khơưz. Qir thơưx, tix lâuk zuôr 10 tsoz txir đuôx nhoz huyện Mộc châu (Sơn La) lol chos. Lơưr tix lâuk Kruô li lul heik kriê, pir đros thiêz txir đuôx ntơưv thax tsav mak txir đuôx nhoz Sơn La txi ntâu txir đuô, nox kaz đuô. Cxôngx têx yênhx tưv cơưv shâuv tâu cxôngx lênhx nênhs muôx chênhz zênhv nhoz tỉnh Sơn La, tix lâuk tưz chos chês yênhx côngz txir đuôx Mộc Châu sâuv txir đuôx tiv phaz. Lơưr tix lâuk Kruô, nôngz txir đuôx txuôv no huv đros ar têz, qiv hơưv nhoz Mường Lát. Txir lox, kaz jiz, iz shôngk sâu tâu 2 chiv. Shông 2010, tix lâuk chos 1 cxênhz tsoz txir đuôx txuôv sâuv mênhv chêx zos 1 hecta ar nxaz. Shông 2012, chiv xuz thơưx tso lol trâu tix lâuk chuôz zis phênhv sâu zos 80 tsov đeiv. Đhâu zuôr xar 10 shông, cxôngx 10 tsoz txir đuôx xuz thơưx đriv no tưz muôx 3 cxênhz tsoz txir đuôx thiêz 700 tsoz txir khơưz, sâuv mênhv chêx 2 hecta ntâu. Shông 2018-2019, vax txir đuôx, txir khơưz tưz paz tix lâuk Kruô sâu lol 300 tsov đeiv. Đros hâux lưv chos txir khơưz, txir đuôx tix lâuk Kruô tsênhv tu zus cxaz 40 xuz mur zuôr jiz. Tas nro chuôz zis li phênhv sâu niêx shông zos 350 tsov đeiv, tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv mak sâu liv tâu muôx nhos 200 tsov đeiv. Tâu pâuz, tix lâuk Kruô tsênhv chos zuôr xar 1 cxênhz tsoz zuz txir đuôx chiê tror chos thiêz muôs. Tiv zix, tix lâuk tsênhv nhênhz chơưv chos cxaz tsoz txir thênhx caz Vinh, tsoz txir lưk jôngr thiêz tu zus cxaz 20-30 xuz mur zuôr jiz.

Nhạc cắt

          Tix lâuk Kruô heik: “Tsôngv box Hmôngz nhoz Nhi Sơn nhiv no muôx ntâu hlôngr yiêz, xar chiv chir uô tsưr zuk luz nênhx mak tsi khov txos ntux têz thiêz. Taz sik kror lax tiv zix zos pênhr thiêz chênhz zênhv. Nhiv no pênhz mak tưz muôx zênhx hangx chính sách xã hội lok sik têx tsưr tsix xã hội puz txeik, chênhz zênhv mak uô lơưv txơưv muôx xưz, coaz tsôngv tiv zix zos tsuv cơưv shâuv, truôx siêz uô thiêx li yênhx côngz”. Đrâuv uô kinh têr chuôz zis, tix lâuk Kruô tsênhv muk txos yênhx chuôz zis hâur jos chiê yax mông, vênhv tôngv tsôngv box uô kôngz nuv, por vêv jôngr; kriê pox nhuôs tsưr ziv chos txir đuôx, txir khơưz; chênhz zênhv tu zus mur. Nhiv no, đrâuv tix lâuk Kruô chuôz zis, xã Nhi Sơn tưz muôx 20 ntâu ziv chuôz zis chos txir đuôx, txir khơưz đros mênhv chêx zos 10 hecta ntâu. Đrâuv co, pox nhuôs tsênhv chos yuôx njuôz thiêz tu zus nhux tưv, nhux đas, yik chiê hlôngr yiêz luz nênhx. Đros sir jos uô nox uô hâuk, nriêr tsưr ziv yiêz hâur huôv tsar kinh têr, tix lâuk Kruô yênhx đeiv iêr chi cax lul chiê pox nhuôs hâur xã, hâur jos cơưv shâuv thiêz uô lơưr./.

          Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv âpuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Chiz coaz Đeix nta suôz VN thax tsav Tây Bắc côngv đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

(Thào Ly-Txâur Vax cxeik nhênhv)