Sơn La phiv liv hâur sâu tsês têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs

  Txix shông 2016, tỉnh Sơn la tưz cxiv uô siv têx bể trâu têx hnaz, hưx trâu yux por vêv đrox tsuôs. Khov côngz xưv yax kriê muôx chêx cur, têx jêx jok muôx qơư tsês chiê, pêx xênhv tưz cor cav sâu tsês têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs. Niêv tix Tòng Thị Hiên nhoz xar chiềng Đen, thành phó Sơn La puz pâuz:

“Zuk muk tsuôs yuôx pêv têz lok mak tsuv muôz têx hnaz hưx trâu yuôx trâu qơư tsês chiê viv lok six muôx tưx thiêz uô phiv liv trâu tênhv qơư”.

Taz sik, txix thâuv tâu cxiv tsa tiv muôx tsơưs viv li têx qơư sâu tsês chiê nhiv no puôr lênhx tưz pur tas uô trâu pêx xênhv nhiv no muôz por tsês chuôs tsi. Zoz qơưx lok qơư tsês chiê têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs sâuv thax tsav tỉnh Sơn La njuôk xav tsuv muôx txix 10 txos 15  cxênhz luz kror. Taz sik nhiv no tỉnh nhiv kruôr muôx zuôr xar 300 luz kror. Têx kror tsês chiê no tau cxiv uô iz phênhv zos phênhv pênhr cxiv tsa jê jok yiêz, iz phênhv zos pêx xênhv gôngr côngv. No zos têx vuôz tsuôz tsik tsuv tso shơư đros têx zav vuôz tsuôz hâur xênhz huôx thiêz tsik tâu chiv chir muôz hlơưr por tsês lok sik muôz phâuk por tsês. Tas nro tỉnh cux tsik tâu muôx taz viv tưs txâuk tsar tov chiê xưv lik. Uô ntêx tỉnh Sơn La tsênhv cxiv tsa Đề án sâu tsês têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs. Zơưv Hà Quyết Nghị Giám đốc Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar jêx jok tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Hâur tsưr ziv shông 2018 tỉnh zuôr cxiv tsa nzir 500 luz kror. Txos shông 2020 zuôr sir jos cov muôx 2.000 luz kror tsês chiê. Nhiv no đros têx hnaz hưx trâu yuôx muôx ntâu li co mak tsuv muôx iz tsưr tsix txâuk đas jos chiê thâux xa thiêz xưv lik. Nhiv no nganhx Kôngz nuv thâuv kriz uô đêx án no zuôr zok nriêr taz viv chiê sâu tsês thiêz xưv lik têx hnaz, hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs no”.

Kruôz kriê sâu tsês têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs đhâu sir zôngv tas:

- Hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs đhâu sir zôngv tas tsuv tâu sâu lok chiê hâur têx kror tsês chiê.

- Kror sâu tsês chiê tsuv taz por zoz qơưx li đrav kaz:

+ Cxiv uô ntơưv têx qơư huv đros zôngx ziv pov pâuz tâu ntơưv têx ntus cêr, chor cêr muk lok hâur đrak liêx ntus têx liêx têz lox đar; tsik trâus đêx ngaz jê têx qơư tor yuôx uô ntêx thâuv zuôr muk tsuôs chiê zôngx ziv trâu sâu tsês têx hnaz hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs đhâu sir zôngv tas; tsik uô phiv liv txos phênhv đêx xênhz huôx qơư pêx xênhv nhoz zoz thôngz thiêz tênhv qơư jêx jok;

+ Uô txix têx zav truôx khor, tsik xêz, tsik muôx yưv hóa học đros têx zav trâu saz hâur; tsik cxênhv têx zav tsik hur co trâu saz đrâuv; taz por tsik trâus chuô, đêx uô uô txar qơư;

+ Jông xưk luz kror zênhx lok sik pluôr xưv phaz xưv mênhv cov huv đros, zôngx ziv trâu hâux lưv njêis yêv. Luz kror lox txâuk ntiv txix 0,5 txó 1 yiv thôngx, muôx hâu vor ntov. Hâu khor kho, tsik trâus chuô, ntux nas uô txar qơư thiêz đar đuô luz kror muôx 5 cm chiê nas yiê tsik tâu muk hâur kror; ntơưv iz saz luz hâu vor muôx iz luz kror zâu muôx hâu vor chiê kriz tâu zôngx ziv; kror tsuv siêz cov huv đros chiê đêx huôv ntưk tsik tâu trâu hâur kror;

+ Saz đrâuv luz kror sâu jax luk hêik pâuz “Kror tsês chiê têx zav hnaz, hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs đhâu sir zôngv tas” thiêz têx tsưr ziv hêik pâuz phiv liv lơưr ploz tsênhr Việt Nam TCVN 6707:2009 lok têx zav vuôz tsuôz phiv liv;

+ Khov lơưr tsoz chos thiêz tsưr ziv sir zôngv yuôx por vêv đros tsuôs, chor kror tsês chiê tsuv taz por tsês chiê tas têx hnaz, hưx trâu yuôx por vêv đrox tsuôs đhâu sir zôngv tas hâur thax tsav uô kôngz lôngk. Taz sik tsơưs tiv zix mak tsuv muôx iz luz kror tsês chiê sâuv thax tsav đar muôx 3 ha uô chos kôngz lôngk yênhx shông lok sik 10 ha ar chor têx tsoz chos ntêr shông muôx sir zôngv yuôx por vêv đrox tsuôs./.

(Bích Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)