Uô lơưr khoa học-công nghệ hâur huôv tsar  kinh tế thax tsav Tây Nguyên

Khoa học công nghệ muôx pưs txux jông, sik côngv cxuô pênhr jos chiê chor tỉnh Tây Nguyên huôv tsar truôx, yênhx thax tsav kinh tế zov chênhr hâur têz qơưk. Chênhr zos li heik co, cxiz nhênhz chơưv, uô lơưr khoa học công nghệ hâur uô nox uô hâuk tsênhv tâu sir jos fuô uô nhoz cxuô tỉnh Tây Nguyên. Lar heik li ntơưv huyện Đức Trọng thiêz Đơn Dương, 2 huyện chos ntâu thiêz uô đreiv têx jâuz muôs. Khov sir jos uô lơưr têx tsưr ziv yiêz tưz paz kôngz nuv  2 huyện no ziv hnuz ziv uô tâu jông thiêz huôv tsar trơưk tsưr ziv, siêz xar. Cux khov uô trơưk têx tsưr ziv heik sâuv, Đức Trọng thiêz Đơn Dương ntâu xiv huv kôngz nuv tưz uô tâu trơưk cui tinhv VietGAP, cux iz zav li tâu lo chiv suôz bê jông Đà Lạt.

Ntơưv Đơn Dương, zos huyện muôx ntâu liêx têz chos jâuz đuô hur si hâur tỉnh Lâm Đồng, xav tas nro iz shông tsêz chos 27 cxênhz ha. Uô lơưr hlôngr yiêz zuz nôngz tsoz chos, huyện Đơn Dương tưz sir jos huôv tsar têx kôngz jông. Xav txix shông 2015, txix chos 2, 3 châuv ha jâuz, txos nhiv no huyện Đơn Dương tưz muôx 10 cxênhz ntâu ha jâuz tâuv tâu uô trơưk li têx tsưr ziv yiêz. Uô ntêx shông 2015, xav kror đruôz đraz iz ha jâuz uô muôs lơưr chor lâul thâuv ntêx tsưr ziv tsêz chos mak iz shông sâu tâu nhos 180 tsov đeiv, txos shông 2019 tsôngv box uô têx jâuz muôs lơưr tsưr ziv yiêz, xav kror đruôz đraz iz shông muôx phênhv sâu tâu txix 250-300 tsov đeiv. Muôx iz cxiê trâur nuv huôv tsar chos jâuz hur thiêz truôx tuk trơưk tsưr ziv yiêz mak iz shông muôx phênhv sâu tâu txix 1,2-1,5 tyv đeiv. Zơưv Nguyễn Đình Tịnh, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Đơn Dương heik pâuz: “Hâur ntu txix 2019 txos nhiv no, xav hur si têx pênhr nhiêx têz qơưk yưx uô tas muôx 17 tyv đeiv ntâu, hâur co pêx xênhv kêr txeik uô ntêx zos 20 tyv đeiv ntâu thiêz uô ntâu trâur nuv chos jâuz, zuôv qir lơưr tsưr ziv uô nox yiêz. Đros thiêz Đơn Dương, jông iz kro zos muôx suôz bê tâu tỉnh Lâm Đồng cxiv tsa, co zos suôz bê “Đà Lạt-sik đros huôv tsar uô nox txix têx muôx jông ntơưv qơư”, viv li cux zôngx ziv hâur piêr kriê suôz bê cux iz zav li muôs Đơn Dương têx xiv huv trâu luôs 2 chas tỉnh nhoz jê iz ndis”.

Qir huôv tsar uô nox txix chiv chir lav tuôv uô têx qơư zôngx ziv chos jâuz  shông 2004. Txos kaz shông 2010, tâu tỉnh paz yưv pênhr cxiv uô têx qơư chos jâuz tâuv lơưr tsưr ziv yiêz, tưz paz kôngz nuv nhoz huyện Đức Trọng jux juk huôv tsar thiêz uô tâu trơưk cui tinhv, siêz xar. Txos nhiv no huyện Đức Trọng muôx 10 cxênhz ha liêx têz uô kôngz nuv trơưk têx tsưr ziv yiêz. Muôx phênhv sâu tâu ntâu đuô 2, 3 bâus, hâur co, uô têx jâuz hur xav kror đruôz đraz tax txix 300-400 tsov đeiv iz ha. Chos têx pax lơưr tsưr ziv yiêz xav kror đruôz đraz tax txix 500 tsov đeiv txos iz tyv đeiv iz ha, têx phênhv sâu tâu xav kror đruôz txix 30-35%. Pos Phạm Thị Thanh Thủy, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng heik pâuz: “Uô lơưr tsưr ziv yiêz hâur uô kôngz nuv cux zos iz hâur têx hâux lưv zov chênhr ntơưv qơư hâur ntu zuôr txos. Viv li, ntơưv qơư tưz tso tơưv iz cxiê tsưr ziv, tiv iz zos zuôr tror yưv pênhr uô trơưk têx tsưr ziv yiêz hâur uô iz cxiê xiv huv zov chênhr hâur thax tsav, li: Jâuz tâuv, pax, jâuz caz thiêz iz cxiê zav tsoz chos txơưr đuô chiê uô tâu têx jâuz tâuv hur thiêz truôx tuk muôs hâur ciêz đrôngs. Tiv 2, tror paz max chiê cxiv uô têx tsưr ziv sik đros huôv tsar chos, sâu zuôr têx xiv huv thôngz đhâu têx kênh zos doanh nghiệp HTX, tổ hợp tác”.

Têx tsưr ziv huôv tsar uô kôngz lơưr tsưr ziv yiêz tưz krêz hâu cêr uô bluô nux trâu yênhx cxênhz lênhx pêx xênhv 02 huyện Đức Trọng thiêz Đơn Dương. Huôv tsar kôngz nuv trơưk tsưr ziv heik sâuv, zos lok six zuôr trâul txos, paz gra siêz tsiv gri ngênhx kôngz nuv hâur ntu têz qơưk hlôngr yiêz nhiv no./.

(VOV4-Riê Lâux cxeik, nhênhv)