Phax thiêz chơưv kho moz tsik so njiz nhoz tsiêx cxu hâur chêix ntux no

A. Moz tơưv ndâux hlê trâu (FMD): Zos iz zav moz phiv liv thiêz siz cik sêi.

Qir tiv: Moz zos caz moz hov Picorna Viridae uô moz, caz moz muôx ntâu kror sik txơưr, caz moz tuýp O,A Asia 1 nhoz tas nro nhux tưv thiêz buô.

Moz muôx yưv.

- Nhux tưv trâus moz txix 2-7 hnuz thiêx pov moz yưv, têx thâuv truz ntêr 14 hnuz. Tsiêx cuz siêz txix 40-41 tưv, nox tsơưs, hâuk ntâu đêx, kâuz ndâus đros lok ntâu txix kror ndâux. Đhâu thâuv tuk tsiêx trâus cuz 2-3 hnuz piz muôx chor poz đêx nhoz kror ndâux, mflêis, kror njưs. Poz nhoz co tơư, trâu tơưl uô trâu tsiêx cxu muk lok njiz phiv liv.

- Chor poz đêx co lox jux juk thiêz tơưs pêiv cuô đêx. Chor qơư trâus to moz nhoz têk tơư co tsik so buôs ti tênhv qơư tsik hu uô trâu tsiêx cxu muk lok phiv liv lok sik pư iz kror qơư. Têx thâuv chor poz đêx co tsênhv moz nhoz têx mik, kror tso, plaz uô muôx yưv têx kror moz to phiv liv.

Phax moz.

- Uô jông vêv xênhz thú y, tuôr chiê tsêr guôx hur si thiêz sor. Phax tar caz moz, vâuv qir tsik so.

- Chuôz cxaz tsoz phưz tu zus nhux tưv, tiv zix zos hâur chêix ntux nas, ntux no.  Cxaz nzir zav nox trâu tsiêx cxu.

- Cxax yuôx vắc xin phax moz tơưv ndâux hlê trâu 6 luz hli iz jiês. Thâuv xav tiêk tsiêx cxu trâus moz mak hêik ciês trâu cơ quan thú y jê tiv zix pâuz chiê tâu kruôz kriê tsưr ziv xưv lik.

- Qênhz shuôk truôx jông thâuv muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk nhux tưv chiê pov tâu têx tuk muôx moz.

Chơưv kho

Tsik tâu muôx yuôx chơưv kho. Kho têx kror moz muôx yưv li đrav kaz:

- Zôngv chor yuôx plênhr kror moz li (xanh metylen, yuôx xiêr 1%), cuô txir lưk kâuz, cuôz txir khế…chiê nzuôr, kho tsiêx cxu têx kror moz;

- Zôngv têx cuô đêx li: cuô blôngx txir chuôz thox, yuôx zêx njuôz.. chiê nzuôr têx kror to co;

- Zôngv yuôx paz đas jos: Cxaz nzir vitamin, khoáng tsơưr;

- Zôngv yuôx kháng sinh chiê kho têx zav moz cik txơưr đuô huôv xênhz.

Tsôngv fôngx zưs sơưr đơưk hmor yuô! Hâur phênhv no tsaz yênhx tov kaz, pêz zuôr xa trâu tsôngv fôngx zưs sơưr đơưk lok tsưr ziv phax tar moz đôngs nyar./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)