Nôngx mênhx Sơn La muôs txir ntông sâuv mạng xã hội

            Ntơưv vax txir khơưz siêr liêz jông, đar 2 hecta ntâu, niêv lâuk Tòng Thị Sơ, mênhx cxưx Thái, nhoz jos Dầu, xã Chiềng Cọ, TP Sơn La krêz xor tôngx chuô, qir cxeik đuôz trâu sâuv zuk li trang Facebook thiêz Tik tok, heik kriê chuôz zis li chor txir khơưz txos tsôngv kruô sđ pâuz txos. Đhâu muôx nhos 40 phênhz six hơưv, niêv lâuk tưz jênhv tâu zuôr xar 30 lênhx nênhs zuôr hax huv, co zos têx mak thâuv ntêx tsuôk uô tâu thâuv muk muôs tov têx ciêz đrôngs.

          Niêv lâuk Sơn puz pâuz, thâuv ntêx viv cêr lax muk lok, txơưv txir khơưz txi jông, kaz taz sik tâu tsi ntâu lênhx nênhs pâuz txos, grê muôs mak tas nro khov txos tuz luôv. 3 shông tror lok no, txix têx jiês hu xor tôngx cxeik đuôz, heik kriê txir khơưz trâu fôngx zưs, niêv lâuk truôx siêz đuô thâuv heik kriê chuôz zis li chor txir khơưz trâu tsôngv kruô pâuz txos. “Uô ntêx thâuv cxeik đuôz muôs huv mak cur chuôz zis li xiv huv muôs tâu tsơưs, grê muôs tsi siêz. 2,3 shông no cur cxeik đuôz muôs hax huv, xiv huv muôs tâu grê đuô, li tsêz no xav tas têx nhiêx txiêx tưz yưv mak cux muôs tâu 200 tsov đeiv ntâu”.

          Jênhv pov liv zix txix muôs hax huv sâuv têx nền tảng xã hội, sàn muôv muôs điện tử, tix lâuk Quàng Văn Doãn, nhoz xã Chiềng Cọ tưz cơưv shâuv tsưr ziv cxeik đuôz muôs chuôz zis li chor txir khơưz. Đros iz lênhx nôngx mênhx li tsưr ziv thav, hnuz tưs tix lâuk cxeik đuôz cux muôx chôngz lênhx nênhs seiz, txix co chuôz zis li 1 hecta ntâu txir khơưz, shông no njuôs xav sâu tâu 5 tênhr tưz tâu chôngz lênhx nênhs tênhv zuôr tas đros grê txix 20-30 cxênhz đeiv iz cir, tsi zuôr khov txos tuz luôv li thâuv ntêx lơưv thiêz: “ Cur pov txir khơưz jông viv li heik kriê sâuv mạng xã hội chiê muôs tâu grê, huôv tsar kinh têr, muôx lênhx nênhs zuôr, heik cxuô mak grê tsi zuôr khov txos tuz luôv lơưv thiêz”.

          Muôs hax huv sâuv tas sàn muôv muôs điện tử, mạng xã hội tâu uô đêz đar, paz tsôngv box nôngx mênhx sik côngv tâu đros nênhs sir zôngv nhoz tas nro têz qơưk, tsi trâus tuz luôv zuôv grê. Hâux lưv chuv tôngv muôs hax huv tsênhv paz pox nhuôk muôz siêz jênhv pâuz lok tsiv grê xiv huv kôngz nuv thiêz shâuv tâu tsưr ziv heik kriê, muôv muôs hax huv trâu tsôngv kruô. Taz sik đros nênhs nôngx mênhx nhoz tox siêz Chiềng Cọ, têx lênhx nênhs tsuôk pâuz uô liêx têz thiêz têx tsưr ziv tsêz chos, muôv muôs thâuv ntêx, hâux lưv chox xiv huv kôngz nuv muôs sâuv têx sàn điện tử cux njiz ntâu phêv liv; tsi zos lênhx tưs cux txơưx zôngv xor tôngx chuô thiêz pâuz cxeik đuôz. Iz cxiê lênhx pox nhuôk tâu car thav sâuv xor tôngx chuô uô trâu nênhs zuôr hax huv pâuz tsi tas têx xor mông zuôr trâus.

          Chiê paz têx ziv chuôz zis nôngx mênhx, xã Chiềng Cọ tưz tsưr tsix têx lớp kriê cxaz, thôngx cxix pheiz côngz tsưr tsix đoanx thêv heik kriê txix têx hâux lưv uô tsênhv tsênhz, huv đros qênhx shênhx tsênhv tsênhz nhoz tiv phaz, paz nôngx mênhx pâuz sir zôngv xor tôngx chuô chiê uô tài khoản muôv muôs online. Niêv lâuk Tòng Thị Thanh, công chức vênhx huôv xã Chiềng Cọ puz pâuz: “ Thâuv cxeik đuôz heik kriê têx xiv huv kôngz nuv, cur pov lok six jông, tiv iz zos paz muôz hâux lưv uô trâu têx đoàn viên hluôk nênhs, tiv oz zos paz muox phênhv sâu trâu têx chuôz zis, tiv pêz zos tsi trâus tuz luôv zuôv grê đros tsôngv box nôngx mênhx li têx xiv huv”.

          Xã Chiềng Cọ muôx 1 cxênhz ntâu ziv chuôz zis, mak muôx 90% ntâu ziv chos txir khơưz, đros zuôr xar 500 hecta, sâu tâu 3 cxênhz 600 tênhr txir nhôngs. Zơưv Cà Trung Hòa, Phưv Chủ tịch UB xã Chiềng Cọ, TP Sơn La puz pâuz, chiê paz pox nhuôk krêz uô muôx chêx cuk kênh muôv muôs online, xã tsênhv sir jos cik côngv đros têx taz viv muôx txơưx jênhv paz tsôngv box lok thox cxov số, sik côngv đros têx taz viv thâux hax huv thiêz cxiv tsa bê xiv huv tiv phaz. “Hâur ntu zuôr txos, xã zuôr tror yax mông chiê pox nhuôk muôx ntâu tsưr ziv muôs muôs hax huv sâuv têx sàn muôv muôs điện tử, txix co chox lok liv zix siêz txix têx hax huv zuk chiv chir uô tâu”

          Trấn Long-Txâur Vax cxeik nhênhv

Iz chuôz zis Hmôngz nhoz tox siêz sâu tâu ntâu nhiêx txiêx txix tu zus njêl tầm

             Xênhz thiêz hloz lox nhoz xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, zơưv Châu Xênhv Zax thâuv tưs cux xar njôngr: Viv li chas tsôngv cưr tix nênhx tsa nhoz thax tsav qơư no muôx ar, muôx jôngr ntông, muôx đêx hur thiêz muôx jông qơư hâur xuz jôngr Nà Hẩu lok cux txov nhêv, yeiz pluôs? Chos tsoz chos đaz tsi, tu zus zav tsiêx tưs chiê muôx hâu cêr huôv tsar uô nox, gra lok phênhv sâu tâu truôx tuk? Zok nriêr tsưr ziv uô nox, seiz đhâu ntơưr pov tsir, tivi....txos trâu muk ndis seiz, cơưv shâuv ntâu qơư tu zus njêl đêx txiêk nhoz Sa Pa (Lào Cai) tsưr ziv, shông 2017, zơưv Châu tưz quyết định muôz tas nro chuôz zis têx nhiêx txuôs tâu chiê huôv tsar uô qơư tu zus njêl tầm siv fâuv xuz thơưx, muôx 3 cxênhz tus. Đros thiêz qơư nhoz lax nziês, muôx đêx huv đros viv li huôv tsar tu zus njêl tầm tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Taz sik, tu zus njêl tầm tsuv uô trơưk cui tinhv tsoz phưz. Zơưv Châu Xênhv Zax heik: “Zus njêl tầm mak tsuv gruôs tu hâur niêx hnuz, taz sik tsi yuô khưr li uô liêx têz, yênhx hnuz tsuv seiz shuôs njôngr thiêz qêz suô qơư tu zus. Tsi chiê đêx trâus tu, trâus kiêk nênhs, muôx txo. Zos njêl nox tsi tas têx jâuz krâur cux tsuv tso đêx zâus hur si, tsi li mak zuôr trâus kâuz, uô njêl tuôs, zos njêl nox tsi tas têx krâur mak iz hnuz tsuv tso đêx zâus iz jiês”.

              Cê tu zus cê cơưv shâuv tsưr ziv, txos nhiv no zơưv Châu tưz muôx qơư huôv tsar tu zus njêl tầm lox đuô hur si hâur huyện Văn Yên đros thiêz 16 qơư lox mê đar muôx 1.500 xưv phaz, 3 vạn tus iz fâuv, xav kror đruôz đraz tax zuôr xar 25 tênhr iz shông. Gri muôs nhiv no zos 260 cxênhz đeiv iz cir njêl greix, xav kror đruôz đraz iz shông yưx tas têx nhiêx txiêx zuôr krâur uz no puz, zơưv chuôz zis tâu liv muôx iz tyv đeiv. Ciêz đrôngs sâu zuôr chênhr zos Hà Nội thiêz iz cxiê tỉnh thành txơưr đuô. Tsi tiêk paz chuôz zis muôx phênhv sâu truôx tuk, tsênhv muôz hâux lưv uô tsi so trâu tsôngv pêx xênhv hâur thax tsav, iz lênhs 10 tsov đeiv iz hlik.

            Fuô uô luôs hâux lưv huôv tsar tu zus njêl tầm tâu yênhx côngz, zơưv Châu tsênhv tsês six hơưv, hnuz nhôngs kriê tsưr ziv uô nox trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa hâur thax tsav, paz sơưr đơưk nhoz suôv qơư no zok nriêr tâu hâu cêr huôv tsar uô nox uô hnar, cxuz cêr yeiz pluôs. Txos nhiv no tưz muôx yênhx châuv chuôz zis hâur xã thiêz iz cxiê chuôz zis nhoz jê iz ndis thax tsav cơưv shâuv, uô trơưk zơưv Châu Xênhv Zax hâux lưv tu zus njêl tầm, xuz thơưx cux uô tâu trơưk tsưr ziv, hâur co muôx tix lâus Tôngx Xênhv Shôngx nhoz jok Bản Tát, xã Nà Hẩu: “Pov zơưv Châu nhoz jok Trung tâm tu zus tâu chor njêl no, ntâu lênhx nênhs tuôx nus zuôr, gri cux civ. Cur 2 niêv txir tưz muk cơưv zơưv Châu tsưr ziv huôv tsar tu zus thiêz cux tâu zơưv Châu moz siêz kriê iz kro jux juk txix xeir nôngz njêl txos trâu tu zus, phax tir thêir moz ơưk thiêz bax đêx zus..... Li ntơư, cur 2 niêv txir tưz sir jos yưv pênhr cxiv uô qơư, huôv tsar zus njêl. Fâuv xuz thơưx tưz muôx phênhv sâu tâu, muôx hâux lưv uô truôx tuk. Cur 2 niêv txir zuôr tror tu zus chor njêl no, vav chiê siêz zuôr cxơưz paz luz nênhx vav mênhx, hlôngr yiêz”.

            Trơưk li zơưv Yax Xênhv Shôngx, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái: Zơưv Châuv Xênhv Zax luôs hâux lưv tu zus njêl tầm zos zus njêl đêx txiêk xuz thơưx hâur thax tsav xã  thiêz tso pov co zos tsưr ziv huôv tsar uô nox huv đros. Iz chas nthuôr đar trâu luôs lưv tus cơưv shâuv, uô trơưk, xã cxơưz cxiz tsôngv pêx xênhv tror hlôngr yiêz tsưr ziv, zuz nôngz tsoz chos, tsiêx tu zus huv đros chiê huôv tsar uô tâu trơưk têk, cxuz cêr yeiz pluôs. “Zơưv Châu Xênhv Zax chuôz zis zos iz ziv chuôz zis nênhs Hmôngz xuz thơưx hâur xã Nà Hẩu huôv tsar tu zus njêl tầm thiêz uô tâu yênhx côngz. Zơưv Châu hâux lưv uô co tâu ntâu lênhx pêx xênhv tuôx cơưv shâuv, uô trơưk, đhâu ntơư paz sơưr đơưk hlôngr yiêz tsưr ziv, siêz xar lok hlôngr zuz nôngz, tsoz chos, tsiêx tu zus chiê huôv tsar kinh tế chuôz zis”.

              Lok sâuv têx tsưr ziv hâur ntu zuôr txos, zơưv Châu Xênhv Zax tsênhv xar krêz đar qơư tu zus thiêz uô nôngz njêl ntơưv qơư, cê chiê muôs trâu luôs lưv tus zuôr zus, cê muôz hâux lưv uô trâu têx tuz nhuôs thâuv shênhx, tsi yuô muôx hâux lưv uô ntơư: “Hâur ntu zuôr txos, cur tror krêz, uô nzir 3-4 qơư thiêz, iz qơư đar 40-50 xưv phaz chiê muôx qơư lox đar tu zus ntâu, uô nôngz njêl phưx vưv tsôngv niêv txir cưr tix nênhs zuôr zus. Cur cux jông siêz kriê tsưr ziv trâu sơưr đơưk, zos lênhx cưr tix nênhx tsa tưs xar zus zav njêl no, chiê sik đros huôv tsar uô nox hâur thax tsav qơư, cxuz cêr yeiz pluôs”./.

Thiều Nghiệp-Riê Lâux cxeik, nhênhv