Phênhv “Cxươz cxiz uô kôngz” hnuz 20-10-2015

Tsưr ziv phax tar moz trâu yik

 

 

1. Lok nôngz:

Cux xưk li ntâu zav tsiêx txơưr đuô, chiê xêir yil uô nôngz tsuv xêir txix fâuv uô ntêx (fâuv niêv, txir). Xêir chor yil nông tsuv sêiz shuôk đros chêr, đas jos, sưv đros qơư tu zus…Thôngx cxix, tsuv xêir yil uô nôngz txix têx qơư tu zus muôx suôz bê, taz por tsơưr lươngv. Iz cxiê kror tsuv pâuz thâuv xêir yil nôngz:

a. Xêir mâuv yil nôngz:

- Luz chêr: Xêir chor yil muôx luz chêr jông gâux, lox, siz luôs, flâuz muôs, chi. Chor mik lox, siz luôs, ntêr thiêz muôx ntâu lênhs nyar nhoz luz tâuz mik.

- Đas jos xênhz zus: Chor jiês sha mê nhuôs huv đros, chor nhuôs sha tâu chôngz, tu zus chiê chôngz.

- Hloz lox: Xêir chor yil hloz lox jông đuô hâur paz yik ntơưv six hơưv nhiv kruôr sha tâu, thâuv muôx 6 hli hnuz nhôngs, thâuv tso tơưv, sha jas xuz thơưx ciês.

b. Xêir lâus yil nôngz: Xêir chor lâus yil muôx luz chêr jông gâux, siz luôs, muôx jos, 4 cxêik têk tơư muôx jos, sêi đrơưv…

c. Xêir yil zus zuôr grêix: Xêir têx tuk muôx luz chêr siz luôs, lox, ndêx puôz lox kror, muôx grêix; chax đaz, tâuz hâu tsik lox, tsik zâu, hâur siez lox; đraz kâuv ndax, đar, tơưl muôx jos, flâuz muôx, njas muôx jos.

Zuôr yil txix chor qơư tsik muôx cxuô zav caz moz phiv liv lok zus. Yil zuôr tâu lok mak tsuv tu zus trâu iz kror qơư hâur 2-3 ciêz chiê sêiz kaz, zos yil muôx jos, nox hâuk tâu mak thiêx chiê zus đros zuk paz yil.

2. Lok zav nox:

Tiv yil nox ntâu zav, viv li zav nox trâu yil muôx lok six ntâu xưk li têx jâuz, tâux, blôngx ntông…lok sik cxuô zav kôngz xưk li (kuôr blêx, car poz cưk, njik kuôr njuok, hmaz tâuv…)cxuô zav txir, kok, zav nox hmôngr…Hâur co, zav nox njuôz tsav muôx 55 -70% yil li zav nox.

Chiê tu zus yil huôv tsar jông hâur tsar tov nhiv no nhoz pêz têz qơưk, pêz tsuv khov ntâu trâu zav nox chiv chir muôx, tiv zix zos qơư tu zus nhoz têx tox trôngz uô kôngz lôngk tsik tâu. Đros chos cxuô zav jâuz tâux trâu yil nox, đros têx zav muôx hâur uô kôngz nuv huv đros…chiê taz por muôx txâuk zav nox trâu paz yil hâur cxuô chêix sik txơưr, txo grêk tsơưs nhiêx txiêx, gra siêz chêx cur kinh tế./.

(Thanh Thủy-Ly Thox cxêik-nhênhv)