Côn Pu Péo tứn nặm, tứn phay

Côn Pu Péo lỏ chựa côn nưng kìn dú hầng pì nẳng phổng bưởng Bắc mương hau. Dần số dáo 600 côn, kìn dù phân lài pâng xắư dệt hay, dệt na căn hon. Pi nọng lâng ngắm, dệt dượn đảy mák đảy mua va báu lỏ đảy mi luông cụm cuồm khòng chảu nặm chảu đìn, khòng pảu pú lạn căm. Pưa xương nặn hịt lông tông lâng đảy pi nọng tổ chức khặc khọ. Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu, phó Giám đốc Bảo tàng dần tộc học Việt Nàm hẳư hụ:

 “ Cọ xương dần Tay-Ka đai, pi nọng cọ dệt na. Pưa xương nặn hịt lông tông mi ý nghịa xương tẳng cốc hẳư mua dệt dượn mắư. Cón chơ dệt dệt na căn hon pi nọng mi hịt cống xơ pưng pùa nặm pùa đìn, hôm mi cá pảu pú lạn căm. Cánh hịt cống xơ khòng pi nọng cọ mi ý ngiạ dọn ờn pưng pùa nặm pùa đìn, dọn ờn pảu pú lạn căm cuồng pì nưng cài ma cụm cuồm hẳư pi nọng phạ chang đét chang phồn, đảy khảu mạk mák pôi cánh lụk tảu hảo hanh”.

Hịt lông tông lỏ hịt ho cằn tênh cá bản. Pi nọng dệt men mự phay khòng bườn 1. Mi pì mự phay men mự 5 căm, 7 căm ầm lịch; mi pì lỏ mự 8 căm, 10 căm, 12 căm. Lung TRáng Mìn Hồ, côn Pu Peó nẳng thôn Chúng Chảu, xã Phố Là, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang va, đảy lựa men mự phay chắng dệt hịt đảy.

 “ Lựa mự phay hư chắng tứn nặm tứn phay vạy dệt na. Tứn nặm, tứn phay lẹo hư chắng đảy pày thày na, chắng đảy pày chọk hay, chọk na”.

Vạy chấp năm hịt lông tông, bản khuống côn Pu Péo chi lựa chọn ók đội nưng tánh choi dệt hịt. Mự dệt hịt, pi nọng tọp hôm ma nẳng hươn trưởng bản. Hịt khong nị chi đảy dệt nẳng hươn trưởng bản cốc khọe.

 “ Hịt lông tông hư cốc khoẹ chảu khặn khang 3 khẳng pan xàn. Àu đồi cáy nưng mi tồ po tồ me. Nẳng hươn phẻo té cuồng hươn ók ma. Xò pảu pú lạn căm phẻo phắt xắp xìa ằn hại quải xìa ằn uối khòng hươn giảo ók pày tang nọk xìa”.

Dệt mộm lẹo, cắp luông uồn pa khòng trưởng bản, pi nọng tội pan tam dệt hịt pày toi lằng ỏm tua bản, pày họt tựng hươn dần vạy dệt hịt tam.

 “ Cá bản nặn đảy lựa tục côn. Côn nưng háp nặm, côn nưng hư pể ép khảu pày, côn nưng hư àu mỏ àu lảu, àu khiêng cánh lài chương khòng ứn pày cá na vạy tổm khảu kìn. Đảy tục po côn, 5 côn, 6 côn, 7 côn pày hư chắng tục. Pày hư đảy pày tựng hươn. Tam cánh khék chư tựng côn cuồng chua hươn. Pày ỏm bản, tam hẳư tựng hươn, xò pảu pú lạn căm xắp phì xàng bệnh nạo ók pày khói hươn xìa. Đồi cáy nưng tồ po nưng tồ me nưng. Cứ pày họt hươn đằư lỏ àu mák buồi tắc nặm. Mák buồi khồ, mỏi hươn 3 cà nặm vạy khék lỏ tứn nặm, tứn phay lông tông. Tựng hươn ók pày cá tông na. Pày họt na, cọ áo lắc nọi nưng, đảy tam. Chơ dệt hịt lông tông lẹo lỏ chảu tẳng cốc pày dệt vịa, báu hiềm căm khù xằng”.

Hịt lông tông lỏ hịt khong cận hà khòng côn Pu Péo. Cắp pi nọng, va báu hê tứn nặm, tứn phay hư báu hê tẳng cốc khảu mua dệt dượn pì mắư đảy. Pưa xương nặn hịt lông tông té chạu té lài ma lâng đảy côn Pu Péo hiềm chự./.

                                                                                                                    Lâm Thanh VOV4-Tòng Anh dịch