Pôa A An Toàn, hdroâng kuăn ngo Jêh - Triêng (thôn Đăk Wâk, cheăm Đăk Kroong, tơring Đăk Glei, kong pơlê Kon Tum) cho ngế ki hiăng mơ-eăm hluăn ing kơtiê sap ing kơpeăng kŏng ki ôh tá ai ki klâi. 15 hdrối nah, rơpŏng pôa A An Toàn ối tung rơpŏng kơtiê. Tơnêi tơníu kân rơdâ, la bu pêt to pôm loăng ƀă chối báu mê hơnăm ki lâi báu tá hâi tum hiăng kơklêa athế xo báu tŏng kum dêi tơnêi têa.

Hơnăm 2013, on veăng pôa mung 120 rơtuh liăn vâ pêt kơphế ƀă roê ro kăn vâ păn. Kơnôm ing tơdroăng ki ‘nâi kơdĭng, ‘no hrê liăn mê tơdroăng rêh ối dêi rơpŏng hiăng châng ngế ki kro mơdrŏng dêi thôn Đăk Wâk. Kơtăn kố ai 2 hơnăm, on veăng pôa A An Toàn hiăng châ bro hngêi ki lĕm kơnâ 1 rơtal 400 rơtuh liăn. A An Toàn ai ƀăng tơnêi lối 3 ha pêt kơphế, 2 to klôh păn ká. Tíu ki păn 8 to chu kăn, môi hơnăm ai kuăn vâ chê 200 to chu kuăn. Tâi tâng pôa păn chiâng chu tê xo hơ’nêh, ƀă rêm hơnăm ai 15 tâ̆n hơ’nêh.

Hơnăm 2022 kố, pôa khên tơnôu mung tơ’nôm 800 rơtuh liăn vâ roê môi to kâng điê̆n tưh vâ roê xo kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ƀă po tíu ki tê kế kâ ăm mơnăn mơnoâ. ‘Nâi túa ki pêi cheăng kâ, mê kơhnâ hnê ăm vâi krâ nhŏng o tung pơlê rơtế hluăn ing kơtiê mê pôa châ vâi krâ nhŏng o pôk pro kăn Hô̆i đong hnê ngăn cheăm Đăk Kroong.

Pôa A An Toàn tối:

“Kơxô̆ liăn ing Agribank hiăng kum troh tơdroăng cheăng kâ dêi rơpŏng á hên khât. Á rơhêng vâ mơnhông cheăng kâ vâ ai tơ’nôm liăn pêi lo. Klêi mê, á rơhêng vâ pêi môi tơdroăng ki ăm vâi krâ nhŏng o hlo vâ vâi ngăn pêi tiô ƀối túa pơkâ ki á pêi, vâ rơtế ƀă dêi rơpó mơnhông cheăng kâ. Tung pơla á ai tơmiât môi tiah mê, á châ mung liăn ing hngêi rak liăn Agribank. Kơxô̆ liăn mê hiăng kum á ai túa tơmiât ƀă tơdroăng tê mơdró á xuân tơ’lêi hlâu, tơƀrê, ai tơ’nôm liăn pêi lo ăm rơpŏng hngêi xuân kum hên ăm vâi krâ nhŏng o tung pơlê”.

Pôa A Lê Chúc, kăn phŏ pơkuâ hngêi rak liăn Agribank tíu pêi cheăng a tơring Đăk Glei ăm ‘nâi: Nôkố kuăn pơlê ki pêi chiâk deăng a tâi tâng 12 to cheăm tung tơring hiăng châ mung xo liăn vâ xúa tro pơkâ mê mơnhông hlo tơƀrê khât. 5 hơnăm vêh ngi kố, kơxô̆ liăn chĕn dêi kuăn pơlê cho hdroâng kuăn ngo hiăng tâk péa hdroh. Kơnôm ing kơxô̆ liăn kố mê hên rơpŏng hiăng hluăn ing kơtiê.

“Pêi pro hnoăng cheăng dêi Agribank mê cho tơdroăng ki pêi chiak deăng: pêi chiâk deăng, kuăn pơlê pêi chiâk deăng ƀă thôn pơlê. Riân troh nôkố, kơxô̆ liăn ngin mơdêk ƀă ‘no cheăng ăm vâi krâ nhŏng o a tơring, malối cho kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Nôkố, ngin hiăng mơdêk 856 rơtal liăn, 90% kơxô̆ liăn kố ngin ‘no cheăng ăm kuăn pơlê pêi chiâk deăng, pêi chiâk deăng ƀă thôn pơlê.

Kuăn pơlê hiăng hbrâ rơnáu ƀă châ mung xo kơxô̆ liăn liăn ing hngêi rak liăn, tơkŭm pêt, rak ngăn kơphế, kơxu. Păn mơnăn mơnoâ, păn ro. Mê kuăn pơlê xuân hiăng tơniăn ‘na cheăng kâ”.

Pôa A Klok, hdroâng kuăn ngo Rơteăng a pơlê Đăk Tang, cheăm Đăk Sú, tơring Ngọc Hồi tối ăm ngin rơnó kố tiô tối hdrối châ xo 120 tâ̆n kơphế ối drêh. Nôkố rêm âi rơpŏng mung 20 ngế pêi cheăng krí kơphế. Pôa A Klok cho môi ngế ki djâ troăng ahdrối ‘na pêi cheăng rơkê dêi tơring Ngọc Hồi. Kơtăn kố ai 15 hơnăm, ƀă kơxô̆ liăn mung 500 rơtuh, pôa A Klok hiăng pêt 3 ha kơphế. Pêi cheăng kâ rế hía rế hlo mơnhông, pôa mung tơ’nôm liăn vâ po rơdâ kơdrum pêt kơphế tâk troh 8 ha.

Nôkố tơdroăng cheăng kâ rơpŏng hngêi hiăng chía tơniăn, hngêi trăng hiăng ai, hiăng châ roê rơxế ô tô túa ki nếo. Hơnăm nah, pôa A Klok mung liăn vâ bro môi to plông têng kơphế kơnâ 2 rơtal liăn. A Klok tối tiah kố: rơhêng vâ tê kơphế ƀă yă kơnâ mê athế ai plông têng, tro pơkâ sap ing pêt, rak ngăn, krí ƀă uâ pơliê.

Pro kro mơdrŏng ăm rơpŏng, tơdrêng a mê A Klok hiăng tăng cheăng pêi đi đo ăm lối 20 ngế pêi cheăng ƀă pêi lo liăn tơniăn. A Klok tŏng kum mâu tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, kum mâu ngế ki xơpá tung thôn ai liăn vâ pêi cheăng kâ, kơdroh tah hrâ mơnguâ kơtiê.

“Kơnôm ai troăng hơlâ pơkâ dêi Đảng, Tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ kơpong hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên tối tơdjuôm, tối krê cho hdroâng kuăn ngo Rơteăng a cheăm Đăk Sú kố. Hdrối nah, á kơnôm ing liăn mung dêi hngêi rak liăn pêi chiâk deăng, mung 500 rơtuh liăn. Kơxô̆ liăn kố á pêt kơxu, pro troăng, pêt kơphế. 3 hơnăm kơ’nâi á châ krí dêi kơphế, ing mê rơpŏng á hiăng tơniăn”.

Jâ Hà Thị Thanh Hòa, kăn phŏ pơkuâ hngêi rak liăn Agribank Kon Tum ăm ‘nâi: Nôkố a lối 80% kơxô̆ liăn chĕn dêi mâu ngế mung ối tung kơvâ pêi chiâk deăng thôn pơlê. Ki têi mơdêk tung 5 hơnăm a chê kố châ lối 15% ƀă đi đo châ lối 40% kơxô̆ liăn chĕn kơvâ hngêi rak liăn tung lâp kong pơlê. Drêng kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ‘nâi xúa, mơnhông kơxô̆ liăn, vâi kô hluăn ing kơtiê tiô túa ki krá tơniăn ton.

Jâ Hòa tối:

“Tung mâu hơnăm hdrối nah Agribank Kon Tum hnê mơhno kơhnâ khât mâu tíu pêi cheăng mâu tơring tơbleăng tơƀrê mâu troăng hơlâ tŏng kum dêi Tơnêi têa ‘na kuăn pơlê pêi chiâk deăng, thôn pơlê a cheăm tơring. Malối cho mâu tơring kơpong hngế hngo, ngin tơbleăng kơhnâ tơdroăng kum liăn ôh tá xo liăn mâ a kơpong thôn pơlê. Mơdêk tơdroăng ki mung liăn hngêi rak liăn rơkê plĕng nôkố mâu kơpong thôn pơlê; tơbleăng theh ki gá tơtro ƀă kơpong thôn pơlê vâ kuăn pơlê tơ’lêi xúa châ mâu kế tơmeăm ki rĕng châ xo liăn. Ing mê, kum pro kơdroh tơdroăng ki mung xo liăn laih hên a cheăm tơring”.