Hơnăm nếo kố, ngiâ méa thôn pơlê a thôn 2, cheăm Ea H’Mlay, tơring kơpong hngế MDrak hiăng hơ’lêh khât. Mâu troăng prôk ki xiâm mot tung mâu thôn hiăng châ ok ƀê tong vâ chê tâi. Troăng ki xiâm mot tung mâu thôn hiăng krâ pul on bâ eăng. Tơ’lêi ăm kuăn pơlê prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng lăm troh a lâp lu.

Jâ Nguyễn Thị Bích, ngế ki pơkuâ chi ƀô̆ thôn 2, cheăm H’Mlay, tơring MDrak, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, cho cheăm ki ối trâm hên xơpá, kuăn pơlê iâ êt mê ki hên mâu kơxô̆ liăn mơjiâng bro kế tơmeăm thôn pơlê nếo xuân athế mơhnhôk ing pơlê pơla sap ing pa kong xuân môi tiah sap ing tơdroăng tŏng kum dêi tơnêi têa.

Môi tiah tơdroăng krâ pul on ăm troăng bâ eăng xŏn lối 1km a thôn pơlê lo troh a tíu xiâm cheăm, jâ Bích tối, mê cho kế tơmeăm xua đoân viên, droh rơtăm tơbleăng krâ vâ tŏng kum vâi krâ nhŏng o.

“Kơnôm ai pul on krâ ‘măn a troăng prôk ăm bâ eăng kố dêi Khu pơkuâ ngăn Đoân kong pơlê, Khu pơkuâ ngăn Đoân tơring tŏng kum. Sap ing mê troh nôkố vâi krâ nhŏng o phiu ro khât, tơdroăng gak kring hlo tơniăn. Nôkố kuăn pơlê prôk lăm a kong măng tơ’lêi hlâu, tá vâi hdrêng prôk lăm, pêi mâu tơdroăng cheăng xah hêi xuân phiu ro”.

Cheăm tơkăng kong Ia Lốp cho cheăm xơpá dêi tơring Ea Súp, kong pơlê Dak Lak, ƀă tơdế pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo ƀă lối tơdế kuăn pơlê cho rơpŏng kơtiê. Tung hên hơnăm hdrối nah, hmâ ai mâu khu droh rơtăm ki pleăng dêi hnoăng ing mâu kong pơlê troh tŏng kum kuăn pơlê.

Môi tiah hơnăm 2022, mâu khu ki pleăng dêi hnoăng cheăng a rơnó pơtê hriâm kong pơlê Bình Dương, khu ki pleăng dêi hnoăng cheăng Khu cho mâu ƀok thái pơkeăng hơnăm ối nếo kong pơlê Bình Dương, khu pơkuâ ngăn Đoân kong pơlê Lâm Đồng ƀă khu pơkuâ ngăn Đoân kong pơlê Dak Lak hiăng tơbleăng hên tơdroăng ki pleăng hnoăng cheăng, diâp mâu kế tơmeăm ki droh rơtăm mơjiâng bro, hngêi hơ-ui a mâu thôn.

Tiô pôa Lang Văn Sơn, kăn phŏ pơkuâ hnê ngăn Đảng, kăn hnê ngăn Hô̆i đong cheăm Ia Lốp, tơdroăng tŏng kum sap ing mâu kơxô̆ liăn kố hiăng kum cheăm rak tơniăn tơdroăng tŏng kum rêh ối, mơ-eăm mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă troh nôkố hiăng châ 12/19 tơdroăng pơkâ.

“Mâu khu ki pleăng dêi hnoăng cheăng vâi troh mê xuân hiăng kum hên ăm vâi krâ nhŏng o tung cheăm, malối cho mâu tơdroăng cheăng ‘na pơlê pơla, khu tơrŭm mâu tơdroăng cheăng khăm, pơlât, hbru tơmeăm, krâ ‘măn pul on a troăng ăm bâ eăng, kum mâu rơpŏng xơpá, kum hâi pêi cheăng gá pơxúa khât. Má môi cho mơhno hnoăng cheăng tơrŭm xuân môi tiah djâ troăng ahdrối dêi Đoân. Má péa nếo, cho kum vâi krâ nhŏng o ai môi troăng prôk ai on bâ eăng, ngiât, krúa, kơdroh hên troh tơdroăng ki ôh tá tơniăn tung pơlê cheăm”.

Pêi pro hnoăng cheăng Đoân ƀă tơdroăng dêi droh rơtăm, tung hơnăm kố nah, kong pơlê Dak Lak hiăng tơbleăng vâ chê bro 2.500 to kế tơmeăm, xoăng cheăng a hên cheăm pơlê tíu kuăn pơlê rêh ối, tơmiât troh tơdroăng ki kal troh kơpong ki malối xơpá, kơpong hngế hngo, kơpong xơpá. Malối, cho ƀă tơdroăng pơkâ cho hơnăm po hneăng hôp Đoân rêm râ, hơnăm ối nếo Dak Lak hiăng bro lối chât km troăng krâ pul on bâ eăng a troăng pơlê, bâ eăng a troăng tơkăng kong; bro nếo lối km troăng mot tung thôn pơlê, lối chât toăng hngêi tuăn hơ-ui a mâu thôn, pơlê ƀă tâi tâng kơnâ lối rơtal liăn.

Nâ H’Giang Niê, ngế ki pơkuâ ngăn Đoân droh rơtăm kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

“Ngin kô veăng tơrŭm ƀă khu râ pơkuâ hnê ngăn Đảng, khu kăn pơkuâ ƀă vâi krâ nhŏng o vâ tơdjuôm ivá mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă tơdroăng ki mơjiâng bro kế tơmeăm, xoăng tơdroăng cheăng ăm droh rơtăm ƀă ivá hơnăm ối nếo, ivá dêi tơná tung tơdroăng ki xo veăng mâu tơdroăng xơpá, tơdroăng cheăng ki nếo. Mâu tơdroăng cheăng gâk kring kô châ mơdêk rơdêi ƀă mâu kơxô̆ liăn ‘no tŏng ăm vâi krâ nhŏng o vâ pro tiah lâi rơtế ƀă vâi krâ nhŏng o rĕng pêi klêi thôn pơlê nếo”.

Rơtế ƀă tơdroăng cheăng tŏng kum tung rêh ối, hơnăm ối nếo hdroâng kuăn ngo kơpong Tây Nguyên tối tơdjuôm pơtối ai hên mâu tơdroăng cheăng tơmiât troh mâu pơlê cheăm cho kơpong xơpá, kơpong tơkăng kong. A Lâm Đồng, maluâ ôh tá ai kơpong tơdjêp ƀă tíu tơkăng kong la hên hơnăm hdrối nah, tơdroăng cheăng hnê tối, mơdêk hnoăng cheăng pôu râng dêi mâu hơnăm ối nếo tung rak vế troăng tơkăng kong tơneăn tâp hdró xuân châ tơbleăng vâ hnê hriâm tơdroăng khôi hmâ ăm đoân viên droh rơtăm.

Ngoh Ndu Ha Biên, kăn phŏ pơkuâ ngăn Đoân Lâm Đồng ăm ‘nâi, tung hên hơnăm hdrối, hơnăm ối nếo Lâm Đồng hmâ tơrŭm ƀă khu pơkuâ ngăn Đoân Dak Lak tơkŭm po tơdroăng “Khế Pái tơkăng kong” tơmiât troh kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, lêng dế rêh ối ƀă pêi dêi hnoăng cheăng a tíu tơkăng kong Tơnêi têa.

“Khu pơkuâ ngăn Đoân kong pơlê Lâm Đồng tơrŭm ƀă Khu pơkuâ ngăn Đoàn Dak Lak tơbleăng pêi pro mâu kế tơmeăm ‘nâi nhên tơdroăng ki pơxúa ăm kong pơlê a cheăm kơpong tơkăng kong dêi Dak Lak môi tiah krâ pul on bâ eăng a troăng tơkăng kong, diâp liăn hriâm rơkê mê nếo hbru mâu kế tơmeăm ăm kuăn pơlê kơpong tơkăng kong. Tơdrêng amê hlối mơhnhôk mâu đoân viên, droh rơtăm kơpong tơkăng kong kơhnâ hnê tối, mơhnhôk mâu hơnăm ối nếo dêi kong pơlê Dak Lak, kong pơlê Lâm Đồng xuân môi tiah tá kơpong Tây Nguyên ‘na khôi hmâ dêi mâu rơxông hơnăm ối nếo ƀă pơtối mơdêk hnoăng cheăng dei hơnăm ối nếo tung tơdroăng rak vế hnoăng pơkuâ tíu tơkăng kong dêi Tơnêi têa”.

Môi tiah rơnó hơngui dêi tơnêi plêng, hơnăm ối nếo kơpong Tây Nguyên pơtối pêi pro pleăng dêi hnoăng hơnăm ối nếo, hiâm mơno, kơhnâ dêi tơná, ai mâu tơdroăng cheăng pêi pro pơxúa, tơmiât troh tŏng kum kuăn pơlê. Ing mê tơmâng xo mau tơdroăng ki lĕm tro tung hiâm mơno khu kăn pơkuâ ƀă kuăn pơlê a mâu cheăm, tơring, veăng kum ivá mơjiâng pơlê cheăm rế hía rế kro mơdrŏng.