Pôa Đinh Đăm – krâ pơlê, pơlê Kon Sơ Nglok, cheăm Hà Đông, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai hơ’muăn tiah kố: cheăm Hà Đông tung rôh tơplâ xâ nah kơklêa kơtiê ó khât, kuăn pơlê akố ôh tá ai hmê kâ. La drêng châ krếo thế veăng tung rôh tơplâ, bô bố xuân môi hiâm mơno vâ ăm kăch măng troh hâi ki châ ƀlêi trâng. Hâi ki mê nah, Kuăn pơlê a cheăm kố kơhnâ pêi cheăng kâ vâ ai phái kâ, ai hơ’nêh mâm kum ăm rôh tơplâ.

Rêm rơpŏng veăng kum môi mŏng phái, hngêi ki lâi ai hên mê ăm hên tâ vâ kum ăm mâu rơpŏng ki ai mố đô̆i bro lêng. Kuăn pơlê pin vâi kơklêa athế kâ pôm loăng, pôm ló la khŏm mơ-eăm pôi tá ăm mố đô̆i kơklêa.

Rơpŏng Đinh Đăm chôu vế:

“Kuăn pơlê pin châ ‘nâi tơdroăng ki kăn ƀô̆ lăm troh kum mê po rôh hôp, rơtế vâ tơpui tơno túa ki tơleăng, tơnêi têa vâ pro ai pơxúa ăm tơdroăng rêh ối tơniăn krê phâi tơtô, mê kuăn pơlê tăng troh. Kuăn pơlê ôh tá vâ rêh ối ƀă tơdroăng ki tro vâi ‘nêk mơ’nêa, xiĕn pâm kuăn pơlê, rơhêng vâ châ rêh ối tung tơdroăng ki hơniâp lĕm phâi tơtôu mê kuăn pơlê tiô kăch măng, rơtế tơrŭm, tŏng kum dêi rơpó, ôh tá pơrah pro tơklâ dêi rơpó.

Tung pơla hdrối nah, khu xâ đi đo tăng túa vâ ‘nêk mơ’nêa, xiăn pâm kuăn pơlê, tong hơ’vĕng chu í mê vâi krâ nhŏng o ôh tá vâ, ngăn hêng hôu khât”.

Ối tung dế thông ki trâu ƀă mâu tơdroăng ki xơpá, Hà Đông bu hơ’lêh drêng ai mâu tơdroăng ki pơ’lêh khât drêng châ tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi Đảng ƀă Tơnêi têa kum ăm kơpong hdroâng kuăn ngo. Kơnôm mê, troăng prôk tơdjêp sap ing cheăm Đak Sơ Mei troh cheăm Hà Đông a hơnăm 2015 cho môi tung mâu ivá ki kum ăm Hà Đông mơeăm tơná. Bu kơtăn ing kố lối 2 hơnăm, sap ing mâu kơxô̆ liăn tŏng kum ‘mâi rơnêu  hngêi, mâu kông vế ki bro pơtân tung pơlê hiăng châ pơ’lêh ƀă kông ki bro ƀă ƀê tong xŏn 100m, rơdâ 3 met, tơdjêp ƀă 5 to pơlê ƀă dêi rơpó.

Ngoh Đinh Nhưc, a pơlê Ma Har, cheăm Hà Đông phiu, tối:

“Hdrối nah, troăng, kông ôh tá ai vâ prôk lăm mê gá xơpá khât. Nôkố hiăng ai kông prôk ki nếo, tơdroăng ki prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dêi kuăn pơlê hiăng tơ’lêi hlâu, tơdroăng ki lăm prôk ngi chiâk deăng xuân tơ’lêi hlâu há.

Mâu vâi kuăn muăn cháu chái tung pơlê lăm hriâm hiăng tơ’lêi hlâu, troăng prôk krúa lĕm, mơnê Đảng ƀă Tơnêi têa hiăng tơmâng ngăn troh mâu tíu ki ối trâm hên xơpá”.

Hdrối nah, kuăn pơlê a cheăm Hà Đông bu chói to báu a chiâk, mê ôh tá dâi lĕm. Nôkố, vâi krâ nhŏng o hiăng ‘nâi pêt báu klâng 2 rơnó. Rơtế ƀă mê, kuăn pơlê tung cheăm hiăng châ xúa mâu hdrê loăng pêt ki nếo môi tiah loăng ‘mô, kơphế, xúa ki rơkê plĕng dêi khoa hok kih thuât tung pêt, păn kế tơmeăm vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ rơpŏng hngêi.

Nôkố, tối troh “kro” ngế Bơhnéa Đinh Hùng a pơlê Kon Sơ Nglok, vâi krâ nhŏng o tung pơlê pơrá hâk tơngăm xua ngoh ối nếo la pei cheăng kâ rơkê ƀă hmâ kum mâu ngế ki ê. Nôkố, Đinh Hùng dế ai 4 ha kơphế dế krí plâi, 5 ha loăng keo, 3 ha loăng hlá bầu pêi châ liăn lối 300 rơtuh rêm hơnăm. Sap ing rơpŏng ki kơtiê xơpá, troh hơnăm 2019, Đinh Hùng chiâng ngế ki pêi cheăng kâ rơkê dêi cheăm.

Ngoh Đinh Hùng tối:

“Hdrối nah á bu pêi to chiâk deăng la kơ’nâi kố châ hriâm ƀối túa ki pêt loăng keo, pêt kơphế xúa khoa hok. Krê loăng hlá bầu á châ Khu pơkuâ ngăn Đảng cheăm ƀă khu pơkuâ cheăm tơmâng ngăn pơtroh ăm hriâm ki rơkê plĕng a cheăm Đak Sơ Mei. Klêi kơ’nâi pêt túa loăng ki kố hlo gá tơniăn mê á xuân hnê ăm vâi krâ nhŏng o tung pơlê pêt tiô túa pơkâ kố”.

Châ hlo mâu tơdroăng ki hơ’lêh dêi cheăm Hà Đông ing mâu hơnăm, pôa Hoàng Cam, kăn pơkuâ ngăn Đảng cheăm Gà Đông tối: Tơdroăng rêh ối dêi kuăn Bơhnéa a cheăm Hà Đông troh nôkố maluâ ối trâm hên xơpá la hiăng ai hên mâu tơdroăng ki hơ’lêh tâng pơchông ƀă chal hdrối nah. Châ tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi rêm râ, khu kăn pơkuâ, troăng prôk, hngêi pơkeăng cheăm hiăng châ bro tŭm tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi vâi krâ nhŏng o.

Cho pơxiâm sap ing cheăm ki malối xơpá mê pêi pro tơdroăng pơkâ dêi Tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, cheăm Hà Đông nôkố bu châ 9/19 tơdroăng pơkâ. Pêi lo liăn rêm ngế tung hơnăm 2022 châ lối 11 rơtuh liăn. Tung la ngiâ ah, vâ kum Hà Đông mơnhông tâ nếo, khu râ Đảng, khu kăn pơkuâ cheăm ƀă tơring Đak Đoa xuân hiăng pơkâ mơ’no hên tơdroăng, túa tơmiât vâ ăm Hà Đông mơnhông tơtêk.

“Cheăm dế tơkŭm chêh inâi vâ tơbleăng tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo xuân môi tiah tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na kơdroh kơtiê. Nôkố dế ai tơdroăng tơkêa xing xoăng tơniăn kuăn pơlê rêh ối, klâ kơtăn kuăn pơlê ăm 5 thôn, pơlê, xing xoăng kơpong kuăn pơlê rêh ối nếo. Amê, mê ai on tơhrik, ai troăng, ai têa vâ kuăn pơlê ối kơtăn ƀă mâu rơxông xo ah hmôi xuân ối a mê. Bro chiâng môi ivá mơnhông ăm cheăm gá hên, tơdroăng rêh ối kuăn pơlê châ mơdêk, xut tah hrrâ mơnguâ kơtiê xơpá, kum vâi krâ nhŏng o mơnhông mơdêk cheăng kâ”.

Troh Hà Đông hâi kố, kô hlo tơdroăng ki hơ’lêh a kơpong bro kăch măng kố ƀă mâu toăng hngêi nếo, ƀăng klâng ki drêh ngiât lĕm, kân rơdâ, mâu deăng kơphế ki lĕm ngiât. Rơtế ƀă tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi Đảng ƀă Tơnêi ing mâu tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na kơdroh kơtiê, vâi krâ nhŏng o a kơpong tơnêi khên tơnôu kố pơtối rak vế khôi hmâ, mơ-eăm tơná tung chal nếo ƀă rế hía rế mơnhông.