Nếo a chê kố Khu xiâm ngăn Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê hiăng tơkŭm po Rôh hôp ‘no tơdrêng ing troăng hyôh Internet lâp tơnêi têa mơgêi 3 hơnăm pêi pro tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơjiâng thôn pơlê nếo (pơla hơnăm 2021 – 2025). Tiô tối tơbleăng, troh nôkố lâp tơnêi têa ai 6.022 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo 263 to tíu pêi cheăng râ tơring pêi klêi thôn pơlê nếo. Lâp tơnêi ai 19 to kong pơlê, pơlê kong kân ối tung tơnêi têa ai tâi tâng cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo.

Jâ Đinh Thị Ngoại (hdroâng kuăn ngo Bơhnéa) a pơlê Lơk, cheăm Nghĩa An, tơring KɃang, kong pơlê Gia Lai ăm ‘nâi:

“Vâi krâ nhŏng o tung pơlê Lơk hiăng kơhnâ veăng, pêi pro tơdroăng, tơrŭm ƀă dêi rơpó, mơjiâng bro troăng ƀê tong, troăng thôn pơlê. Klêi kơ’nâi xúa khoa hok kih thuât tung pêt tơmeăm mê pêi lo liăn hiăng chía hên tâ, pơlê krúa lĕm tâ, cheăng kâ mơnhông mơdêk tâ tâng pơchông ƀă hdrối”.

Pêi pro tơdroăng pơkâ dêi Khu pơkuâ ngăn Đảng kong pơlê Gia Lai ‘na mơdêk tơdroăng ki pơkuâ dêi rêm râ Đảng ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo tung hdroâng kuăn ngo, 5 hơnăm hdrối nah, kơxô̆ liăn tơnêi têa ƀă pơlê pơla hiăng tơlo châ vâ chê 1.500 rơtal liăn vâ mơjiâng thôn pơlê nếo tung hdroâng kuăn ngo kong pơlê Gia Lai.

Pơla hơnăm sap ing 2021 troh 2023, tâi tâng kơxô̆ liăn mơhnhôk tơlo pêi Tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo tung lâp tơnêi têa dâng 1.752 rơtal liăn. Hdrối mê, maluâ lâp tơnêi têa nếo mơ-eăm tơnáu hbrâ mơdât COVID-19, la Tơdroăng kố xuân ối châ pêi klêi pơkâ ki châ Chin phuh pơcháu. Maluâ tiah mê, tiô pôa Ngô Trường Sơn, Ngế pơkuâ Ƀơrô cheăng xing xoăng thôn pơlê nếo Tơnêi têa tung pơla pêi xuân ối trâm hên xơpá:

“Ki dâi lĕm châ tiô pơkâ ƀă hnoăng cheăng rak vế krá ton dêi mâu cheăm pêi klêi ối iâ, malối cho tơdroăng pơkâ ‘na kong prâi tơnêi tơníu, pêi lo liăn, gak kring tơniăn tung pơlê pơla ƀă hên ki ê. Ki dâi dêi mâu hngêi trăng, troăng klông klêi kơ’nâi pêi klêi a mâu kong pơlê hiăng hlo tơ’nhiê xua tá hâi châ tơmâng ngăn khât,‘mêng rơnêu đi đo”.

A rôh hôp lâp tơnêi mơgêi 3 hơnăm pêi pro Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơjiâng thôn pơlê nếo, kăn pơkuâ mâu kong pơlê hiăng ai hên rơkong ki veăng tơpui tối, pơkâ mơ’no troăng hơlâ. Ki nhên môi tiah rak vế kong prâi tơnêi tơníu, pôa Nguyễn Ngọc Phúc, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Lâm Đồng tối tiah kố, kal ai môi troăng hơlâ pro tơ’lêi tung tơdroăng ki gô̆m văng xo ki hvât tung thôn pơlê.

“Tơkéa vâ tối cho xok ki vâi hvât hmâng vâ rêm hơnăm a kơphô̆ dêi pó ƀă ăm khu ki tơbriât. Ngin bu pêi to hnoăng cheăng ki má môi xo, mê cho kuăn pơlê athế nâp liăn ƀă liăn ki nâp mê ăm khu mơdró kâ tơbriât. Tiah mê, rak tơniăn tơdroăng ki gô̆m, văng xok krúa lĕm. Ngin tối tiah kố athế pêi. Nôkố ngin dế tơbleăng bro a môi tơring mê cho Đức Trọng vâ pêi túa pơkâ kố. Tâng ƀlêi chiâng mê ngin kô tơbleăng athế pêi tung lâp kong pơlê”.

Pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê tối nhên: Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo ôh ti xê cho mơjiâng bro hngêi trăng troăng klông, mê ối mơdêk tơdroăng rêh ối liăn ngân hiâm mơno ăm kuăn pơlê tung thôn pơlê.

“Tâi tâng ki kơnía ki pin dế pêi ai tíu lĕm ai tíu tá hâi lĕm. La pin athế tơmiât môi iâ, tơmiât trâu ki kơnía, drêng pin ‘nâi ki kal mê mê pin kô pêi chiâng môi tiah kăn pơkuâ Nhuk djâ tơmeăm troh a Hà Nội vâ tê. Vâi tối môi tơdroăng drêng ‘nâi  hâk tơngăm xua tơdroăng ki hâk vâ mê vâi kô pêi xêh. Xua pin pêi, pin djâ tơdroăng ki ro mê ăm kuăn pơlê tơná, djâ ivá rêh ối lĕm ăm kuăn pơlê. Vâ xo ah hmôi kuăn pơlê kô veăng rơtế ƀă pin pơkuâ ngăn kong pơlê.

Nôkố, tung lâp tơnêi têa dế tơbleăng 3 tơdroăng pơkâ tơnêi têa, tung mê ai Tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo. Laga, tơdroăng ki ‘no liăn ăm túa pơkâ liăn ngân tơnêi têa hơnăm 2023 ƀă pơla hơnăm 2021 – 2025 ối hrá. Pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơkâ thế pêi pro nhên hnoăng cheăng dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng tung tơdroăng ki hrá ‘no liăn ăm 3 tơdroăng pơkâ tơnêi têa chiâng tơdjâk mơhrê liăn tê kơtê:

"Séa ngăn kố athế tiâ mơnhên tơdroăng ki vâi êng. Ti lâi hrá ‘no liăn? Ti lâi ai tơdroăng tơvâ tơvân, mâu tơdroăng ki pro pá mê cho a tíu ki lâi? Ƀă tơdroăng tŏng kum môi tiah lâi. Pái tơdroăng ki tá hâi tơleăng klêi to lâi hrĭng tơdroăng ki kal ki châ pơkâ, tơdroăng pơkâ 28, klêi mê, rơnêu 27 tơdroăng, nôkố hnoăng cheăng dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng môi tiah lâi mê pro ăm ai tơdroăng mê. Ti lâi hrá ‘no liăn? Kơxô̆ liăn cheăng ối hrá tâ kơxô̆ liăn pêi cheăng tiah mê gá ti lâi? Lôi tiah kố bro mơhrê tê xo xo”.

Khu kăn séa ngăn dêi Vi ƀan pơkuâ Kuô̆k hô̆i pâ thế ai túa pơkâ pêi pro kơxô̆ liăn ăm tơdroăng cheăng ƀă tơdroăng cheăng tối tơbleăng kơxô̆ liăn tơdroăng cheăng tơnêi têa pêi pro mâu tơdroăng pơkâ tơnêi têa pơla hơnăm 2024 – 2025 vâ mâu kong pơlê hbrâ rơnáu xêh tung hnoăng cheăng xing xoăng liăn.