Mơgêi Khu ƀai “Troăng prôk ki kân tơkoh lâp kơpong ƀă pói tơngah ăm tơdroăng rĕng mơnhông ăm Tây Nguyên”, khu chêh hlá tơbeăng cheăng a Kơ koan teăng mâ kơpong Tây  Nguyên - Rơ’jíu Việt nam ai chêh tối ƀai má 3, xuân cho ƀai mơ’nui do inâi “Troăng kân rơdâ ƀă túa ki vâ mơ’no liăn gum ăm Tây Nguyên”.

Ƀai 1: https://cms-vov4.vov.vn/xodang/todroang-neo-ai-pole-pola-thoi-su-xa-hoi/khu-bai-troang-prok-ki-kan-tokoh-lap-kopong-ba-poi-tongah-am-todroang-reng-monhong-am-tay-nguyen-bai-1-tay-nguyen-tiu-kreang-troang-prok-tiu-kreang-modro-ka-454251.vov4

Ƀai 2: https://cms-vov4.vov.vn/xodang/todroang-neo-ai-pole-pola-thoi-su-xa-hoi/khu-bai-troang-prok-ki-kan-tokoh-lap-kopong-ba-poi-tongah-am-todroang-reng-monhong-am-tay-nguyen-bai-2-tay-nguyen-roheng-va-ai-troang-kan-roda-kra-lem-454317.vov4

Troăng kân Khánh Hoà - Ƀuôn Ma Thuột, troăng tơdjêp kong ƀă têa kơxĭ, troăng ki apoăng bu tơmiât to tung tơdroăng ki pôu dêi hên ngế kuăn pơlê Dak Lak, nôkố dế mơjiâng. Pôa Trần Hồng Tiến, kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak tối, drêng nếo pơkâ tơbleăng bro nah, hên ngế vâi nhôm ‘na tơdroăng ki ki ‘no liăn bro tơdroăng tơkêa kố tâk troh vâ chê 22 rơpâu rơtal liăn, tâk 3 xôh nâp liăn ngân môi hơnăm dêi kong pơlê.

Laga, drêng Kuô̆k hô̆i kĭ troăng hơlâ ‘no liăn bro tơdroăng tơkêa khế 6/2022 ƀă klăng môi hơnăm klêi kơ’nâi châ pơxiâm bro, troăng kân Khánh Hòa - Ƀuôn Ma Thuột hiăng tơdjâk rơdêi troh cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kong pơlê.

Pôa Trần Hồng Tiến phiu ro tối, ing hơnăm 2022 nah troh nôkố, hên hĭn khu ki ‘no liăn troh hriăn ngăn ƀă hiăng ai lối 11 rơpâu rơtal liăn chêh inâi ‘no liăn cheăng a Krông Pač. Krê hơnăm kố, 4 tơdroăng tơkêa tung kơvâ cheăng ƀă kơmăi kơmok, pêi chiâk deăng, hngêi kơmăi uâ pơliê plâi pôm ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn dâng 1.500 rơtal kô pơxiâm bro a tơring.

“Ing tơdroăng ki pơxúa troăng kân tơkâ luâ Krông Pač ƀă lối 34km, ƀă 4 tíu tơdjêp, ngin hiăng chêh ‘mot tung túa pơkâ mâu kơpong cheăng ƀă kơmăi kơmok, mâu kơpong logistic, mâu kơpong vâ krếo thế mâu khu ki ‘no liăn ƀă hiăng châ kong pơlê kĭ, chêh ‘mot tung túa pơkâ tơdjuôm dêi kong pơlê. Kơnôm mê, tung la ngiâ ah, ing hên khu ki ‘no liăn cheăng hiăng tơmâng ngăn troh Krông Pač. Kố cho tơdroăng ki phiu ro khât”.

Troh nôkố, Dak Lak cho kong pơlê ki apoăng ƀă ki má môi a Tây Nguyên pơxiâm mơjiâng bro troăng kân tro tiô tơdroăng tơdjêp mâu kơpong cheăng kâ ki kal. Troăng kân Khánh Hòa - Ƀuôn Ma Thuột xŏn 117,5 km, ăm 4 to rơxế kơtâu, ki têi tiô pơkâ 80 – 100km/chôu, tiô tối hdrối kô bro klêi a mơ’nui hơnăm 2025. Pôa Võ Ngọc Tuyên, Kăn pơkuâ Khu pơkâ ƀă ‘no liăn cheăng kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, ing rôh ki pơxiâm tơbleăng bro nah troh nôkố, tơdroăng tơkêa kố dế ăm hlo mâu tơdroăng ki tơƀrê ‘na cheăng kâ; kong pơlê hiăng ƀă dế hbrâ rơnáu tơdah hên kŏng ti xiâm, grup pơkuâ, khu ki ‘no liăn tăng troh pơkâ tơdroăng ki vâ tơrŭm cheăng.

“Hiâm mơno dêi kuăn pơlê, khu mơdró kâ, khu ki ‘no liăn cheăng kô pêi hdrối tơdah khu ki ‘no liăn, hbrâ rơnáu ivá vâ rah xo mâu tơdroăng tơkêa ‘no liăn cheăng. 5 khế apoăng hơnăm kố, ai hên Kŏng ti xiâm, grup pơkuâ lo ing Dak Lak vâ hriăn ngăn, tăng ‘nâi ƀă rah xo, pơkâ ‘no liăn pêi cheăng. Môi tiah mâu tơdroăng tơkêa ‘no liăn bro plông ki xah golf, tíu xiâm tê mơdró, hên tơdroăng tơkêa chêh ‘mot tung mâu kơpong cheăng ƀă kơmăi kơmok ƀă hên ki ê. Ngin dế tŏng kum vâ rĕng châ ăm phêp troăng ‘no liăn cheăng ƀă pơkâ pêi pro môi tuăn khu ki ‘no liăn cheăng”.

Ƀă kong pơlê Dak Nông, troăng kân Gia Nghĩa – Chơn Thành dế châ Kuô̆k hô̆i séa ngăn vâ kĭ troăng ‘no liăn cheăng, hiăng gum po troăng tơ’mot khu ‘no liăn cheăng a kong pơlê. Mơ’nui khế 3 hdrối kố nah, Dak Nông hiăng diâp hlá mơ-éa mơnhên ‘no liăn cheăng ƀă 4 tơdroăng tơkêa ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn chêh inâi cho 1.700 rơtal liăn. Tơdrêng amê, kong pơlê kong pơlê kĭ tơkêa chôu vế tơrŭm ƀă 4 khu ki ‘no liăn cheăng, ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn chêh inâi 8,4 rơtal dollars (tơ’mô lối 213 rơpâu rơtal).

Vâ chê tơdế kơxô̆ liăn ki mê cho ing Grup pơkuâ TH ƀă túa pơkâ bro môi tíu ki păn ro xo têa tôu ki kân, rơtế ƀă kơpong pêi chiâk xúa kơmăi kơmok chal nếo, ƀă po rơdâ ‘no liăn cheăng tung mâu kơvâ chiâ xo kế tơmeăm, on tơhrik vêh bro ƀă hên ki ê.

Ngế ki rơkê tung pê cheăng Thái Hương, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong tơdroăng cheăng tung la ngiâ Grup pơkuâ TH ăm ‘nâi, Dak Nông tối krê, Tây Nguyên tối tơdjuôm dế rế vâ tơkŭm tŭm mâu tơdroăng vâ tơ’mot mâu khu ki ‘no liăn cheăng ki kân.

“Ki kal má môi vâ ƀlêi chiâng mê cho ivá pơkuâ ngăn dêi khu ‘no liăn cheăng. Ki kal má péa, cho kơxô̆ liăn dêi kơvâ cheăng mê a kong pơlê a râ ki lâi. Pin athế pêi tung tơdroăng ki pơxúa dêi kơpong ki mê ôh ti xê ôh ti ai la mơ-eăm djâ vêh. Ƀă mơnhông mê athế ai kơpong logistic vâ uâ pơliê mơdiê. Ki kal má pái, cho tơdroăng ki pêi pro dêi khu kăn pơkuâ, malối cho hnoăng cheăng ngế ki ối a ko gá kal khât. Tŭm 3 tơdroăng kố mê tơdroăng tơkêa kô ƀlêi chiâng”.

Pơkâ 23 hơnăm 2022 dêi Khu xiâm pơkuâ tơdroăng kal kí ‘na túa tơmiât mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong Tây Nguyên troh hơnăm 2030, mâ ngăn troh hơnăm 2045 pơkâ tơdroăng vâ pêi troh hơnăm 2030 bro klêi 5 to troăng kân ki kal xŏn 565km, mê cho: Quy Nhơn - Plei Ku, Khánh Hòa - Ƀuôn Ma Thuột, Gia Nghĩa - Chơn Thành, Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương.

Tơdrêng amê hlối hriăn ngăn ‘no liăn bro troăng kân ing peăng kơnhŏng troh peăng hdroh peăng mâ hâi lâ troăng ki tơkâ luâ Ngọc Hồi – Plei Ku - Ƀuôn Ma Thuột – Gia Nghĩa châ ‘no liăn bro kô cho ki xiâm, cho ki kal dêi kơpong Tây Nguyên, mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla mơnhông rơdêi.

A rôh hôp tơbleăng tơdroăng pêi pro Pơkâ 23, pôa Phạm Minh Chính, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh tối rơdêi, tơdroăng ki ‘no liăn bro hngêi trăng, troăng klông tung la ngiâ, troăng prôk a Tây Nguyên cho vâ thăm mơdêk tơdjêp tung kơpong ƀă mâu kơpong ki ê. Ing mê, pro ăm mơnhông mơdêk nếo, ƀă mâu kơpong pê cheăng ƀă kơmăi kơmok, kơpong kơphô̆, tê mơdró mơdêk ki kơnía rế tâk dêi tơnêi ƀă hên ki ê. Laga, mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên ôh ti xê to tơkôm a Tơnêi têa mê athế tí tăng xêh mâu kơxô̆ liăn ƀă mơhnhôk tơlo ing mâu kơxô̆ liăn ing khu ki ‘no liăn pêi cheăng, ai tiah mê ‘nôi mâu troăng kân ki prôk tơkâ luâ kơpong tơnêi kố nếo rĕng châ ‘no liăn cheăng. Pôa Phạm Minh Chính, Ngế pro xiâm hnê ngăn tơnêi têa tối nhên:

“Kơxô̆ liăn ki mê xo u lâi, tơdroăng ki apoăng ƀă liăn u lâi? Nôkố ai to lâi túa pơkâ: Môi cho ‘no liăn cheăng tơdjuôm, má péa cho dêi mâu khu ki ‘no liăn cheăng, má pái cho tơrŭm pơla khu ‘no liăn cheăng tơdjuôm ƀă khu ‘no liăn cheăng krê. Tơkôm to a mâu tơdroăng tơkêa tơdjuôm mê gá kô ôh tá tơƀrê, athế ai hên liăn, tung mê ai tá liăn ngân Tơnê têa (Tơnêi têa mê ai tá Tíu xiâm ƀă kong pơlê). Tơdjuôm ivá veăng pêi, tâng to môi kong pơlê gá ôh tá ƀlêi chiâng, bu môi ngế Tơnêi têa gá ôh ti ai. Mê nếo athế mơdêk rơdêi tơrŭm cheăng ‘no liăn tơdjuôm ƀă ‘no liăn krê tiô Luât hiăng pơkâ, mê nếo tơ’mot ‘no liăn cheăng ing kong têa ê athế pro troăng hơlâ, chiâng ai tơdroăng ki ‘no liăn cheăng tơniăn”.