Plâi nuih rơtế tơdrêng ƀăng  kuăn pơlê
Thứ tư, 06:00, 24/07/2024 Thu Huyền - Vân Hồng/VOV1 Thu Huyền - Vân Hồng/VOV1
VOV4.Xơ Đăng - Hiăng châ 80 hơnăm rêh ối, 57 hơnăm Đảng, 7 hneăng Ngế cheăng tung Khu xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng, 6 hneăng Ngế cheăng tung Khu xiâm kal kí, 5 hneăng cho Kăn Kuô̆k hô̆i, pôa Nguyễn Phú Trọng-Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn hiăng pêi pro hên hnoăng cheăng kăn ki kal kân xua Đảng, Tơnêi têa ƀă Kuăn pơlê pơcháu, ki malối ƀă 2 hneăng pro Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i, pôa Nguyễn Phú Trọng, drêng mê nah Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hiăng ai hên hnoăng pleăng kân kĕng, kal kân ăm tơdroăng pơkâ djâ, mơdêk châ tơƀrê hnoăng cheăng dêi Kuô̆k hô̆i, veăng gum mơjiaâng, pêi pro klêi tơniăn, tŭm têk Tơnêi têa ki ai Luât xiâ xah hô̆i chuh ngiah Việt Nam.

Pôa Bùi Ngọc Thanh, Ngế pơkuâ Bơrô Kuô̆k hô̆i hneăng hdrối cho ngế ki ai mâu khế hơnăm hmâ achê ƀă pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng sap hneăng 11, pôa Thanh tối, pôa  pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn cho ngế rêh ối  ôh ta pro pơkrip,  têm rơpiêt, tơdrăng lĕm:

“Mâu hơnăm dế ối pro Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i, tung pơla  nếo xo hnoăng cheăng pro kăn, Kăn pơkuâ Ƀơrô ƀă Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pêi cheăng pa kĭng chôu pơkâ cheăng xuân ai hên, á ối pâ khế 8/2006, ai rôh pơxiâm leh dêi Vi ƀan xiâm pơkuâ cheăng Kuô̆k hô̆i hôp rôh má 42, xuân tô tuăn tơdroăng cheăng a kơhâi dế á mơdoh lăm tơpui tơno tơ’nôm. Mơhé rôh pêi cheăng mê tíu pêi cheăng dêi Kuô̆k hô̆i kŭn, hâ ho, la ngin xuân ‘măn rơnêu axoăng pro tíu pêi cheăng dêi Kăn xiâm hnê ngăn ai  ai tíu vâ pơtê kơhâi dế ƀă tíu vâ tơdah tơmối. Lăm lăm troh a tíu pơtê kơhâi dế ôh tá hlo Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn, lăm ngăn a veăng tơdah tơmối xuân ôh tá hlo, lăm troh a veăng pêi cheăng a hlo Kăn xiâm hnê ngăn dế koi pơtê a xoăng ƀaih râng hlá mơ-éa, pơchuât ngăn koi ching iăng môi pâ châ tăng hriăn ‘nâi plĕng. Á êng, Kăn xiâm hnê ngăn koi ti kố ê̆, ti lâi ôh tá vâ koi a veăng pơtê,  mê nếo ‘nâi ngoh hiăng pro veăng pơtê dêi tơná vâ ăm pro môi tíu pêi cheăng ki ê. Môi ngế têm rơpiêt khât. A hmâ tối cho Kăn xiâm khât ‘nâng la rêh ối môi tiah kuăn pơlê pin ki hmâ trâm’’.

Ing tơdroăng ki rếh ối i ôhtá pơkrip, hmâ achêƀă nhŏng o,  mâ hlo dêi jâ Nguyễn Thị Hoài Thu, Kăn xiâm pơkuâ hneăng hdrối dêi Vi ƀan mâu tơdroăng rêh ối pơlê pơla dêi Kuô̆k hô̆i tuăn tơmiât ‘na pôa Nguyễn  Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng, cho môi ngế ki ai túa rêh ối tiah kuăn pơlê, ing kuăn pơlê ‘nôi nếo châ to pro kăn:

 “Tung mâu rôh trâm mâ kuăn pơlê a hâi chói hlo pôa Nguyễn Phú Trọng to ối a ‘ngêi ngăn tơngi ‘nâi ăm kuăn pơlê têa kŏng, mê pôa prôk ing pa rŏng, xup kŏng péa pâ prôk tiô troăng tăng. Klêi mê nếo to ‘nân tơmâng, tiâ rơkong kơ-êng. Mê cho môi tơdroăng pêi pro ing ngế kuăn pơlê ‘nôi  nếo châ to, ôh tá xê troh vâ ối ‘nân a’ngêi hlối vâ hnê mơhno kuăn pơlê’’.

Ai 2 hneăng pêi cheăng adrêng ƀă pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Kuô̆k hô̆i, jâ Trần Thị Hoa Ry, Kăn phŏ hnê ngăn Hô̆i đong kuăn ngo dêi Kuô̆k hô̆i ối pâ nhên tơdroăng ‘nâi gum ngăn vâi ê hdrối tâ dêi môi ngế ki rơkê, cho rơkê khât, ai hiâm tuăn xân krá drêng xo pêi hnoăng cheăng a hâi lơ 26/6/2006:

“Tơbleăng drêng xo hnoăng pro Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i, pôa hiăng tơpui péa tơdroăng pơto pơtih: “Tơmiêt tơná, châ hiâ mơná xing xông. Châ ngiât karê tơvó la rơkê’’. Chêh pro văn cho vâ pơto pơtih tối hiâm mơno tơná ti mê pin xuân hlo tơdroăng cheăng pêi pơ’lâng ôh tá pơkrip mơnhôm, đi đo tăng ‘nâi plĕng drêng châ pơcháu pêi hnoăng cheăng ki kal mê ƀă xuân cho rơkong tơhrâ mơ-eăm ƀă ai hnoăng cheăng pê klêi dêi tơná ƀă Đảng, Kuô̆k hô̆i ƀă kuăn pơlê”.

Mâu kăn Kuô̆k hô̆i hiăng pêi cheăng  a mâu hneăng 11 ƀă 12 xuân ai mâu tơdroăng tơmiât lĕm krê ƀă pôa Nguyễn Phú Trọng, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i. Pôa Lê Văn Cuông, cho kăn phŏ pơkuâ khu kăn Kuô̆k hô̆i hneăng hneăng 12 kong pơlê Thanh Hóa xuân rơrêk tung hiâm mơno hơ’muăn tối  ‘na mâu rôh pơkuâ hôp kơ êng tiâ dêi pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i.

“Pôa hiăng ăm á kơ êng Ngế xiâm ngăn tơdroăng cheăng troh 3 xôh drêng á ôh tá êng xếo mê pôa nếo pơtê. Drêng hlo mơngế pá vâ tiâ mê pôa hiăng tơbâ iâ mâu tơdroăng vâ tiâ vâ Ngế xiâm tơmiât troh tơdroăng vâ tiâ. Xua mê, rôh  kơ-êng á klêi tơniăn, hlối hên tơdroăng kơ-êng tiâ, tơpui hên, châ kuăn pơlê vâ hmâng hlối khĕn kơdeăn. Pôa hnê mơhno  mâu tơdroăng thê tơmiât trâu tung tuăn ngôa thế rơkê ƀă ôh tá tơpui hôu, kơdrah mơdêi, pro tơ’lêi ăm mâu kăn Kuô̆k hô̆i pơtối rak pêi tro hnoăng cheăng, xuân pro tơ’lêi ăm mâu Ngế xiâm drêng tiâ tơdroăng kơ-êng ôh tá rơxá, khên tơnôu tiâ, tŭm péa tơdroăng xuân thế tơniăn ăm kuăn pơlê hmâng tro tuăn’’.

Ƀă mâu kăn ki rôh apoăng veăng pêi hnoăng cheăng kơ koan kuăn pơlê rah xo môi tiah pôa Phạm Nam Tiến, Khu kăn Kuô̆k hô̆i kong pơlê Dak Nông, pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng cho ngế djâ troăng bâ eăng, ngế djâ troăng lĕm dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i pêi trối:

“Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn cho ngế hmâ, achê, têm rơpiât, ‘nâi tơmâng tơdroăng hnê tối, tơdroăng veăng tối dêi kuăn pơlê. Ƀă malối Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn tối tơdroăng veăng tối dêi tơná đi đo pêi tâi ivá pêi kơtăng. Mê cho tơdroăng rak ngăn hlối nhoăm, inâi dêi ngế pơkuâ hnê mơhno, dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i a ngiâ kuăn pơlê’’.

Ƀă hnoăng cheăng cho Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hneăng 11, 12,   pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng đi đo hmâ achê ƀă Kuô̆k hô̆i, hlê nhên tơdroăng tơkŭm po, tơdroăng vâ pêi cheăng dêi Kuô̆k hô̆i ƀă ai hên mâu tơdroăng kal tơviah tá kâi piu:

-Pơtối xo pêi hnoăng cheăng dêi ngế pơkuâ, khế 6/2006, drêng dế pro Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hneăng 11, pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn hiăng pơkuâ, hnê mơhno nhên vâ Kuô̆k hô̆i pê klêi hnoăng cheăng pơcháu plâ hneăng. Tung môi hơnăm pơkuâ, Kuô̆k hô̆i hiăng tơbleăng 13 luât, 11 tơdroăng pơkâ chêh tung hlá mơ-éa, tung mê, ai 3 pơkâ ki kal ai pơxúa kân, mê cho Pơkâ kĭ tơhrâ tơdroăng chêh tung hlá mơ-éa ki vâ mot tung Khu tơhrâ mơjiâng Khu tơrŭm cheăng Tê mơdró lâp plâi tơnêi (WTO) dêi tơnêi têa Kŏng hòa xah hô̆i chuh ngiah Việt Nam, hlá mơ-éa chêh pơkâ ‘na tơdroăng pêi pro tơmeăm khoăng ki kal dêi tơnêi têa ‘na hyôh têa châu - on tơhrik - phon đăm Bà Rịa - Vũng Tàu .

-Hneăng pro Kăn xiâm Kuô̆k hô̆i hneăng 12, Kuô̆k hô̆i hiăng tơbleăng 67 luât, 13 tơdroăng pơkâ hôp ai chêh tung hlá mơ-éa. Tung mê  ai hên luât pro a kong pơlê, xiâm tơdroăng tăng ‘nâi pơxâu phâk mâu ngế kâ kơluâ, pro mâu tơdroăng ôh tá tro kơ’nâi mê, môi tiah Luât ‘mâi pơplêh, tơ’nôm mâu tơdroăng dêi Khu Luât săm phoăng, săm tơkêng, Luât ‘mâi pơhlêh, tơ’nôm mâu tơdroăng luât tơleăng phâk, Luât pro hlá mơ-éa tơleăng séa ngăn dêi hngêi tơleăng, Luât Mơ’no mâu ngế kroăng phâk, Luât rak ngăn, xúa tơmeăm khoăng Tơnêi têa...

-Kuô̆k hô̆i hneăng 12 ai pơhlêh kân ‘na tơdroăng tơkŭm cheăng, mơdêk kơxô̆ mâu kăn pêi mâu tơdroăng cheăng ki râ kơpêng pơcháu, mâu kơ koan dêi Kuô̆k hô̆i, ing 8 kơ koan môi tiah mâu hneăng hdrối hiăng tâk troh a 10 Vi ƀan.

-Mơ’nui hneăng 12, ƀă tơdroăng hnê mơhno nhên khât dêi Hô̆i đong tâ phĭu Tơnêi têa, ngế ối a ko cho pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng rơtế ƀă khu tơrŭm cheăng ngăn tâ phĭu rah xo kăn Kuô̆k hô̆i hneăng 13 ƀă tá mâu kăn Hô̆i đong kuăn pơlê 3 râ (hneăng hơnăm 2011-2016) hiăng klêi tơniăn  lĕm. Hneăng tâ phĭu kơdĭng hâi chôu, liăn ngân, hnoăng veăng ‘no dêi kuăn pơlê ƀă hiăng pro xiâm krá kak ăm mâu hneăng tâ phĭu rah xo kăn kơ’nâi mê.

-Pôa Trần Thanh Mẫn - Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i dế nôkố tối nhên, pôa Nguyễn Phú Trọng - Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng cho môi ngế ki ai tuăn ngôa rơkê khât, ai tuăn xân krá kâi vâ tơkâ luâ tŭm tơdroăng, tuăn ngôa rơkê khoa hok, rơkê hriăn hên tung pêi pro, tơpui tơno rơkê, trâu rơdâ, luâ mâu tơdroăng hmâ tơmiât troh. Tung 80 hơnăm ối rêh, 57 hơnăm cheăng Đảng, Pôa hiăng ‘măn plâ rơxông tơná xua tơdroăng tơmiât pêi pro ki lĕm dêi Đảng, cho ngế ki mơhno troăng lĕm, ngế ki ai hiâm mơno lĕm kăch măng dêi mơngế lêng Kŏng san, cho ngế cheăng kal kí  ‘nâi tăng ngăn, rĕng tơmiât ƀeăn rơkê hbrâ ví mâu tơdroăng xía vâ, Ngế tơpui rơkê tơtro dêi Đảng, plâ rơxông ối rêh pleăng hnoăng tơná ăm tơdroăng pêi cheăng ‘na tuăn ngôa hriăn tăng tơdroăng tơniăn lĕm ăm hdroâng mơngế ƀă chuh ngiah xah hô̆i, xua vâ hơniâp tơniăn lĕm ăm Kuăn pơlê.

“Ƀă hnoăng cheăng pêi dêi ngế Kăn xiâm hnê mơhno ki kân má môi dêi Đảng, xo pêi hnoăng cheăng ki kal ki Đảng, Tơnêi têa pơcháu tung mê, cho Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hneăng 11, 12, pôa đi đo kơhnâ khât ƀă Kuô̆k hô̆i, hlê nhên ‘na tơrŭm cheăng, troăng vâ pêi cheăng dêi Kuô̆k hô̆i. Pôa đi đo tối pơchân ăm rêm ngế thế mơdoh hâi chôu tơxâng ăm tơná pêi tơdroăng cheăng dêi Kuô̆k hô̆i, thế ai tuăn ngôa rơkê trâu, hriâm hlê plĕng trâu tâ ‘na Kuô̆k hô̆i vâ ai mâu hnoăng veăng hnê tối, ai tuăn ngôa rơkê tơpui leăng, tơpui tơtro, trâu rơdâ  ƀă tơdâng. Pôa tối pơchân: Hiâm ing kuăn pơlê, hriâm ing tơdroăng hlo ƀă mâ, tơdroăng tŏng gum, luât pơkâ pêi pôi tá hơngế ing tơdroăng tơdroăng rêh ối rêm hâi. Pin cho mơngế ki tơmot tơdrêng tung rêh ối, dêi plâi nuih kuăn pơlê mê tơdroăng pêi cheăng dêi Kuô̆k hô̆i kô hên ƀă tơƀrê.

 

Thu Huyền - Vân Hồng/VOV1

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC