Nôkố hlá mơ-éa chêh bro ‘na Luât dế mơ’no pâ rơkong veăng tơpui tối dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i 2 túa pơkâ, túa má 1: Pơkâ mơdât tơdroăng ki vê rơxế kơtâu a troăng drêng tung mơheăm lơ hyôh ai trếo kôl (pơtó tiô pơkâ a Luât hbrâ, mơdât ki ‘mêi dêi drôu, ƀiê̆r hơnăm 2019, xúa tung tâi tâng mâu rơxế ki kơtâu a troăng). Túa má 2: Pơkâ môi tiah Luât kơto rơxế a troăng hơnăm 2018 cho mơdât: “Vê rơxế mô tô, rơxế hon đa ki tung mơheăm ai trếo kôl tơkâ luâ 50 miligam/100 mililít mơheăm lơ 0,25 miligam/1 lít hyôh”. Tơdrêng amê, hlối athế ‘mâi rơnêu pơkâ ai tơdjâk troh Luât Hbrâ, mơdât ki ‘mêi dêi drôu, ƀiê̆r.

Ki hên cho môi tuăn ƀă Túa pơkâ má 1 pơkâ mơdât tơdroăng drêng vê rơxế kơtâu a troăng la tung mơheăm lơ hyôh ai trếo kôl, jâ Nguyễn Thị Thanh, ngế xiâm pơkuâ Khu pêi hnoăng cheăng dêi mâu kăn tối:

"Hâi khế pêi pro pơkâ mơdât kố hiăng châ xúa tung tơdroăng rêh ối rêm hâi ƀă châ hên hĭn kuăn pơlê vâ môi tuăn pêi pro ƀă dế rế hía rế mơjiâng túa lĕm tro “hiăng ôu drôu ƀiê̆r mê pôi tá vê rơxế xếo”, tơdrêng amê hlối pro kơdroh mâu rôh tơklô̆m rơxế a troăng ƀă mâu ngế ki vê rơxế ai xôi ‘na trếo kôl mê kơxô̆ rôh tơklô̆m rơxế a troăng tơdjâk troh ôu drôu ƀiê̆r hiăng kơdroh troh 25% kơxô̆ ngế; 50% kơxô̆ ngế hlâ; 22% kơxô̆ ngế tro rong. Pakĭng mê rế hía rế kơdroh ki ‘mêi tơdjâk tơdrêng dêi drôu ƀiê̆r ƀă dâng 30 túa pơreăng ki rơ-iêo ƀă tơdjâk troh lối 100 túa pơreăng ki ê”.

Pôa Hoàng Thanh Tùng, Ngế pơkuâ Vi ƀan Luât dêi Kuô̆k hô̆i xuân môi tuăn ƀă túa pơkâ mơdât khât tơdroăng ki ai trếo kôl ƀă ngế ki vê rơxế. Laga, pơkâ thế pêi pro nhên tơ’nôm mâu tơdroăng ki chêh bro tơpui tơno ‘na túa pơkâ kố ƀă tơdroăng ki kâi mơdât ‘na “trếo kôl tung châ”.

“Pêi pro nhên tơ’nôm ‘na tơdroăng pơkâ kố. Mê cho môi tung mâu tơdroăng ki hên rơkong tơpui tối ối tôu tuăn mê athế pêi pro nhên. Tung tơdroăng ki rơkê plĕng mê ai môi tơdroăng cho tơdjâk troh “trếo kôl tung châ” tung mâu măng pơlê pơla xuân tối hên ‘na tơdroăng kố. Athế ai troăng tơpui tối leăng, vâ pro ăm tơdroăng ki pin dế mơjiâng tơpui tơno vâ môi tuăn tah lôi túa pơkâ tiô troăng tơmiât pêi pro môi tiah nôkố. Xua hiăng mơjiâng môi túa lĕm tro, kơdroh ki tơdjâk ‘mêi xua ôu drôu ƀiê̆r chiâng pro ai tơdroăng ôh tá tơniăn tơklô̆m rơxế a troăng prôk”.

Hlá mơ-éa chêh bro ‘na Luât prôk troăng, pôa Lê Quang Mạnh, ngế pơkuâ Vi ƀan râng liăn ngân ăm ‘nâi tung pơla tơdroăng tơrŭm mâu liăn ngân tơnêi têa ƀă kong pơlê vâ bro mâu troăng prôk a mâu kong pơlê. Ki khât kố cho ai ing mâu hơnăm hdrối mê hía nah, mâu kong pơlê nâp liăn hên, tơdroăng rêh ối rơpŏng hngêi niân. Laga, ‘na ki ton xŏn, liăn ngân dêi tơnêi têa cho rak vế xiâm. Xua mê, pôi tá chiâng xua tơdroăng mê chiâng rơnêu túa pơkâ tung Luât Liăn ngân tơnêi têa:

“Tung mâu khế hơnăm pơkâ ki lâi ‘lo mơni kô môi hneăng, 2 hneăng vâ tơkŭm tâi ivá dêi Kuô̆k hô̆i vâ pro klêi troăng kân, troăng prôk tơdrăng. Xua mê cho tơƀrê dêi Hneăng hôp mơ’no ăm hneăng pêi cheăng kố, hneăng pêi cheăng kơ’nâi. Á tơmiât tiah kố pin troh dâng 5 – 10 hơnăm kơ’nâi, tơdroăng dêi liăn ngân Tơnêi têa; mơni kô pêi klêi dêi mâu khu ối tung Khu xiâm ngăn troăng prôk; ivá pơkuâ ngăn xuân môi tiah rak vế châ tơdroăng Tơnêi têa kô kum ‘na troăng prôk”.

Tiô pôa Nguyễn Đức Hải, Kăn xiâm phŏ hnê ngăn Kuô̆k hô̆i tơdroăng ki kal cho kĭ pơkâ ‘na mơjiâng bro troăng prôk vâ tung pơla krâ kơvâ hơnăm ƀă ton hơnăm xoăng liăn vâ khŏm mơ-eăm pêi klêi tiô tơdroăng ki kơjo kum bro mâu troăng prôk ki xiâm vâ tơdjêp troh kơpong. Xua mê, liăn ngân tơnêi têa athế tơkŭm rak vế tơniăn tro pơkâ, tơniăn, pro ivá mơnhông:

“Pin athế tơkŭm kơxô̆ liăn hên tâ nếo. Xua nôkố a troăng kân 1 troăng ki ki kal lăm Cà Mau lơ mâu troăng lăm ngi Hà Giang. Troăng ki môi tiah mê pôi tá chiâng khĕn cho troăng kân. Tiô á tơmiât môi tuăn pơkuâ ngăn tơnêi têa ƀă pôu râng dêi liăn ngân tơnêi têa athế tơkŭm mâu liăn ngân tung ton hơnăm vâ ‘no pro troăng kân gá tro pơkâ tơniăn ƀă chiâng tơdjêp. Nôkố tơdroăng ki séa ngăn bro tơdâng liăn ngân ối iâ. Mâu tơdroăng séa ngăn pro tơdâng chiâng vâ bro mê bu ai môi chât to lâi to kong pơlê. Mâu kong pơlê kố mơni kô xúa liăn ngân vâ veăng rơtế ƀă tơnêi têa vâ ‘nhiê tah mâu kơdrum loăng xo tơnêi ‘no liăn vâ thăm mơdêk bro mâu tơdroăng tơkêa”.