Bạch hầu nắc râu cr’ay buôn trơơi boọ lâng choom u trơơi tơợ ma nứih n’nâu tước ma nứih n’tốh. Cóh bấc c’moo đăn đâu, cr’ay bạch hầu kdâng lêy cơnh âi ặ u ngoóp, n’đhơ cơnh đêếc, apêê chuyên gia y tế công dzợ moon p’rơớt đhr’năng crêê ca ay cr’ay cr’pân n’nâu cắh năl bêl. Moọt tơợp c’xêê 7/2015, đhị chr’val Phước Lộc, chr’hoong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam dưr n’léh bha nụ cr’ay bạch hầu lâng vêy 13 cha nắc vêy c’léh crêê lâng 3 cha nắc chêệt, vêy 2 mẫu xét nghiệm dương tính lâng cr’ay bạch hầu. Lâng t’mêê đâu, UBND tỉnh Bình Phước công âi kỹ pa glúh quyết định xay moon pr’lúh cr’ay bạch hầu đhị đhăm bhứah cấp chr’hoong cóh vel đong tỉnh, đoọng rơớt đhr’năng trơơi boọ, xang bêl âi vêy 3 cha nắc p’niên lấh chêệt lâng 47 cha nắc xoọc zưb pa dứah đhị apêê bệnh viện. Đoọng vêy choom năl ghít lấh mơ ooy cr’ay n’nâu, đha nuôr lâng pr’zớc đh’rứah lâng c’nặt t’rúih “ Ma nứih pa dứah đh’réh cr’ay âng bhươl cr’noon” t’ngay đâu xay moon muy bơr râu xa nay chr’nắp, choom p’ghít lêy, đoọng zấp c’la ma nứih vêy ma loom cóh bh’rợ zư lêy c’rơ đoọng ha đay lâng záp ngai.
# Bạch hầu, pr’lúh cr’ay cr’pân bhlâng đhị bấc k’tiếc k’ruung.
- Bạch hầu bơơn xay moon tr’nơợp moọt thế kỷ 5 l’lăm công nguyên. Bấc tài liệu công âi xay moon tước râu dưr váih âng cr’ay n’nâu đhị Ai Cập lang ahay lâng Syria.
- Lâng tước nâu câi, cr’ay n’nâu âi bhrợ bấc g’lúh pr’lúh bấc ngai chêệt bil đhị apêê k’tiếc k’ruung cóh bha lang k’tiếc. Lang cóh Tây Ban Nha moon nâu đoo nắc cr’ay “ apêê dôông goóc”, ha dợ cóh Ý nắc moon cr’ay bhr’loọng.
- Moọt c’moo 2014, Tổ chức Y tế bha lang k’tiếc xay trúih âi vêy 7321 cha nắc ca ay bạch hầu. đợ apêê n’nâu cắh âi nắc dáp lêy zấp prang bhlâng cóh apêê k’tiếc k’ruung, tu cơnh đêếc vêy đhr’năng u bấc lấh.
- Ha dợ cóh Việt Nam, n’đhơ cắh âi vêy acoon số crêê bhlâng ooy cr’ay n’nâu, n’đhơ cơnh đêếc, tỉnh cơnh dáp lêy âng Bộ Y tế, cóh 10 c’moo đăn đâu nắc, tơợp tơợ cr’chăl c’moo 2005 tước 2006, thành phố HCM công dzợ tước k’zệt cha ắnc crêê cr’ay bạch hầu, zr’lụ Đông Nam bộ công vêy đợ apêê ca ay n’đhơ doó u bấc. n’đhơ cơnh đêếc ha dang đợ ta tiêm chủng xiêr bấc lâng tiêm cắh zấp 4 chu đoọng ha p’niên xoọc crêê c’moo, pr’lúh cr’ay buôn vêy dưr váih cóh đhăm bhứah đhị vel đong.
Cơnh đêếc, cr’ay bạch hầu nắc n’hâu?
Bạch hầu nắc muy cơnh nhiễm trùng ngân, tu ngoại độc tố âng vi khuẩn bạch hầu vêy đh’nớc khoa học nắc Corynebacterium Diptheriae bhrợ t’váih. Cr’ay bhrợ ca ay tước bhr’loọng, móh. Ha dang cắh bơơn zư pa dứah loon đơớh, cr’ay bạch hầu buôn u ngân tước p’lêê hoọng, da dul, h thần kinh lâng cr’đơơng tước chêệt.
Hâu tu cr’đơơng tước dưr váih pr’lúh bạch hầu nắc n’hâu?
Bha nụ pr’lúh bạch hầu buôn dưr váih tơợ apêê đhị bấc ma nứih, cha groong pr’lúh cắh liêm zấp, nha nhự nha nhiệt. pa bhlâng nắc pr’lúh bạch hầu công dưr váih cóh bấc k’tiếc k’ruung cóh zr’lụ lâng bh’rợ giao lưu lươư chô bấc cơnh xoọc đâu công nắc muy pr’đơợ liêm buôn đoọng bhrợ pa dưr pr’lúh cr’ay. Vi khuẩn bạch cầu ặt cóh bhr’loọng, amidan, móh lâng buôn bhrợ t’váih li bhlác bhoóc. Bêl u cơợng nắc u moọt ooy bhr’loọng mr’ớc lâng c’lâng pr’hơơm buôn cr’đơơng tước đêêng pr’hơơm lâng chêệt. Lâng nắc buôn trơơi đhị c’lâng pr’hơơm, cr’chóh, đh’mâl cắh cậ vêy băng bh’rêy. Cr’ay buôn dưr váih cóh p’niên tơợ 2-7 c’moo ( cắh cậ apêê rúh ga rứa lấh ha dang cắh bơơn tiêm phòng) lâng trơơi ooy c’lâng pr’hơơm cắh cậ apêê đươi n’lơơng, ch’na đh’nắh.
Cr’ay bạch hầu vêy ng’cơnh ooy c’léh
- Púih k’hir, ca ay a cọ
- Ca ay bhr’loọng cơnh viêm amidan, cr’đơơng tước k’đháp pa hơơm
- Ca ay bhr’loọng cr’đơơng tước cắh kiêng cha cha
- K’oóh, bhr’ươr prá ca jêê, hooi đh’mâl, pr’hơơm nặ
- N’căr dưr tăm xal, buôn ha der, k’rang k’pân, đ’đúc da dul.
- Xang bêl lêy đợ c’léh n’nắc đhị lấh 2-3 t’ngay, cóh cr’loọng mr’ớc, bhr’loọng, móh dưr váih li bhlác bhoóc. Râu đâu u têệt lâng bêl tách pay a đoo nắc buôn lúh a ham. Bêl đêếc, râu li bhlác n’nâu vêy pr’hoọm t’tăm tăm.
Apêê cr’chăl âng pr’lúh cr’ay
Ting bác sĩ Phạm Ngọc Giao, Khoa Nhi D- Trung tâm Bệnh viện nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh đoọng năl bạch hầu vêy 4 cơnh: bạch hầu mr’loọng doó ngân ( 70%), bạch hầu ngân , bạch hầu thanh quản ( 26%) lâng bạch hầu móh (4%).
Bh’rợ zêl lâng cha groong cr’ay bạch hầu
- Ting Bác sĩ Phan Lương Ánh Linh Bệnh viện Đa khoa Tâ Trí Sài Gòn đoỌng năl bh’rợ cha groong liêm choom bhlâng nắc tiêm vắc –xin ting quy định âng Bộ Y tế.
- K’đhơợng nhâm đhị ặt a mông liêm đh’hi, liêm áih, vêy tr’ang tr’clá.
- Ta luôn rao têy lâng xà phòng.
- K’pị boóp bêl k’oóh, chéh
- Zư lêy pa liêm a chắc a zân, móh, mr’loọng zấp t’ngay.
- Oó lấh ặt tợt lâng ma nứih vêy hếch ca ay.
- Ha dang hếcch, tước đơớh cơ sở y tế đăn bhlâng đoọng khám lâng zư pa dứah loon đơớh.
Đoọng cha groong cr’ay, p’niên choom tiêm phòng DTP creee ting lịch âng bh’rợ xa nay tiêm chủng k’tiếc k’ruung. Cơnh lâng p’niên lấh 7 c’moo, ca conh ca căn choom đơơng tiêm bạch hầu ( muy chu 7.000 đồng- choom cha groong dâng 5 c’moo) đhị phòng khám cr’ay Trung tâm nhiệt đới lâng apêê cơ sở y tế dự phòng. P’ghít nắc muy tiêm phòng đoọng ha p’niên bêl p’niên ặt đhị đhr’năng doó jéh ca ay./.
BỆNH BẠCH HẦU
Bạch hầu là căn bệnh nguy hiểm dễ lây lan và có thể truyền từ người này sang người khác. Trong những năm gần đây, bệnh bạch hầu gần như đã “vắng bóng”, tuy nhiên các chuyên gia y tế vẫn cảnh báo nguy cơ mắc căn bệnh nguy hiểm này là bất cứ lúc nào. Vào đầu tháng 7/2015, tại xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam xuất hiện ổ dịch bạch hầu và có 13 trường hợp nghi ngờ mắc bệnh bạch hầu, 3 trường hợp tử vong, có 2 mẫu xét nghiệm dương tính với bệnh bạch hầu. Và mới đây Uỷ ban Nhân Dân tỉnh Bình Phước đã chính thức ký quyết định công bố dịch bệnh bạch hầu qui mô cấp huyện trên địa bàn tỉnh Bình Phước nhằm tránh dịch bệnh lây lan, sau khi đã có 3 người trẻ tử vong và 47 người đang điều trị tại các bệnh viện. Để có thể hiểu rõ hơn về căn bệnh này, hãy cùng Tiết mục “ Thầy thuốc của buôn làng” hôm nay điểm qua một số thông tin quan trọng, đáng lưu ý để bản thân mỗi người có ý thức trong việc bảo vệ sức khỏe cho chính mình và mọi người xung quanh luôn được đảm bảo.
Bạch hầu, dịch bệnh kinh hoàng tại nhiều quốc gia
- Bệnh bạch hầu được mô tả lần đầu tiên vào thế kỷ 5 trước công nguyên. Nhiều tài liệu cũng đã đề cập đến sự hoành hành của căn bệnh này tại Ai Cập cổ đại và Syria.
- Và đến nay, căn bệnh này đã gây ra rất nhiều vụ dịch gây chết người hàng loạt tại các nước trên thế giới. Và ở Tây Ban Nha gọi đây là căn bệnh “kẻ treo cổ”, còn ở Ý gọi là bệnh cổ họng.
- Vào năm 2014, Tổ chức Y tế thế giới báo cáo đã ghi nhận 7321 trường hợp mắc bệnh bạch cầu. Con số này chưa phải là thống kê đầy đủ ở các quốc gia nên có thể sẽ còn cao hơn nữa.
- Còn tại Việt Nam, mặc dù chưa có con số chính xác về căn bệnh này. Tuy nhiên theo thống kê của Bộ Y tế, trong 10 năm gần đây thì ngay giai đoạn từ năm 2005 đến 2006, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn có tới hàng chục trường hợp mắc bạch hầu, khu vực Đông Nam bộ cũng có số ca mắc rải rác dù không nhiều. Nhưng nếu tỉ lệ tiêm chủng giảm sâu và tiêm không đủ 4 mũi cơ bản cho trẻ trong độ tuổi, bệnh hoàn toàn có thể xuất hiện trên diện rộng tại địa bàn dân cư đông.
Vậy, bệnh bạch hầu là gì?
Bạch hầu là một chứng nhiễm trùng nghiêm trọng, do ngoại độc tố của vi khuẩn bạch hầu có tên khoa học là Corynebacterium diphtheriae gây ra. Bệnh gây ảnh hưởng trực tiếp tới niêm mạc cổ họng và mũi. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh bạch hầu có thể gây thiệt hại trầm trọng cho thận, tim, hệ thần kinh và dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân dẫn đến bùng phát bệnh bạch hầu là gì?
Ổ dịch bạch hầu thường xuất phát từ những nơi đông đúc, miễn dịch chưa đầy đủ, điều kiện vệ sinh kém. Đặc biệt dịch bạch hầu vẫn xảy ra ở nhiều nước trong khu vực và việc giao lưu đi lại nhiều như hiện nay cũng là một điều kiện thuận lợi làm gia tăng nguy cơ bùng phát bệnh. Vi khuẩn bạch cầu thường trú ở họng, amiđan, mũi, thanh quản và thường tạo thành màng giả màu trắng. Khi màng dày này lan vào thanh quản và khí quản có thể dẫn đến tắc nghẽn đường thở gây nghẹt thở và tử vong. Và nó thường truyền qua đường hô hấp thông qua dịch tiết hô hấp trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp với chất tiết mũi họng bị nhiễm bệnh hoặc vết thương trên da. Bệnh hay xảy ra ở trẻ 2-7 tuổi (hoặc lứa tuổi lớn hơn nếu không được tiêm phòng) và lây qua đường hô hấp hoặc qua các đồ dùng, thực phẩm.
Bệnh bạch hầu có những triệu chứng thế nào?
– Sốt nhẹ, đau đầu.
– Bị viêm họng giống như viêm amidan, dẫn tới khó thở.
– Đau họng dẫn tới chán ăn.
– Ho, giọng nói khàn, sổ mũi, hơi thở hôi.
– Da trở nên xạm đen, hay hồi hộp, lo lắng, đánh trống ngực.
– Sau khi thấy triệu trứng trên khoảng 2-3 ngày, ở trong họng, thanh quản, mũi xuất hiện màng giả có màu trắng ngà. Màng giả bạch hầu này dai, dính và khi bóc màng giả sẽ gây chảy máu. Khi đó, màng giả có thể có màu xám hoặc đen.
Các giai đoạn của bệnh bạch hầu
Theo Bác sĩ Phạm Ngọc Giao, Khoa Nhi D – Trung tâm Bệnh viện nhiệt đới Thành Phố Hồ Chí Minh cho biết bệnh bạch hầu có 4 thể lâm sàng: bạch hầu họng thể thông thường (70%), bạch hầu ác tính, bạch hầu thanh quản (26%) và bạch hầu mũi (4%).
Cách phòng chống và chữa bệnh bạch hầu
– Theo Bác sĩ Phan Lương Ánh Linh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Sài Gòn cho biết cách phòng ngừa tốt nhất là tiêm văc- xin theo quy định của Bộ Y tế.
– Đảm bảo nơi sinh hoạt thoáng mát, sạch sẽ, có ánh sáng.
– Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng.
– Che miệng khi ho, hắt hơi.
– Giữ vệ sinh thân thể, nhất là mũi, họng hằng ngày.
– Hạn chế tiếp xúc với người bệnh hay nghi ngờ mắc bệnh.
– Nếu nghi ngờ, đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.
Để phòng bệnh, trẻ phải được tiêm phòng DPT đúng theo lịch của chương trình tiêm chủng quốc gia. Đối với trẻ ngoài 7 tuổi, phụ huynh có thể đưa đi tiêm phòng bạch hầu (mỗi mũi 7.000 đồng - có thể ngừa được 5 năm) tại phòng khám bệnh Trung tâm Bệnh nhiệt đới và các sơ sở y tế dự phòng. Lưu ý chỉ tiêm phòng cho trẻ khi trẻ ở trong trạng thái sức khỏe bình thường./.
Viết bình luận