N’đhơ đh’hấc âng chô bấc râu liêm choom, nắc đh’hấc cơnh ooy đoọng crêê cơnh dzợ m’bứi ngai n’năl. Ba bi cơnh, ha dang bool p’răng, huyết áp dal, crêê cr’ay đắh n’căr… nắc đhanuôr lâng pr’zợc cắh choom đh’hấc lâng hi la tu cr’pân bhlầng tước c’rơ tr’mung. C’nắt t’ruíh “ ma nuýh pa dứah đh’réh cr’ay cóh bhươl cr’noon” t’ngay đâu nắc xay moon đoọng đhanuôr lâng pr’zợc xâng cơnh đh’hấc crêê cơnh đoọng pa dứah ca ay đh’mâl.

        Đh’hấc lâng hi la nắc cơnh đh’hấc tợơ đanh a hay a hêê buôn bhrợ đoọng pa dứah ca ay đh’mâl. Đhơ cơnh đếêc, nắc cung bấc ngai cắh năl cơnh đh’hấc đoọng crêê cơnh. Hi la đh’hấc cung bơơn chớih pay liêm choom, pa ghít lêy râu hi la độc.

        Ting cơnh Đinh Công Bảy, Tổng Thư ký Hội Dược liệu TP HCM, kiêng đh’hấc lâng hi la, ma nuýh ca ay nắc lêy bơơn bhrợ, đh’hấc crêê cơnh. Tr’nợơp nắc chớih pay  hi la. Ting cơnh kinh nghiệm ty đanh nắc đoọng vêy muy gọ hi la đoọng đh’hấc, nắc lêy chớih pay zập râu hi la đha hum choom tân ôn giải biểu, trừ phong thông khiếu, kháng sinh khử trùng… cóh đếêc, buôn pay đươi bấc nắc hi la píh, bhăng xi, kinh giới, bạc hà, a xậ hứ, k’nhị, hương nhu, ngải cứu…

        Đh’hấc cơnh đâu: Đhị tớt đh’hấc nắc kiêr oó đoọng đhí moót. Bele tớt đh’hấc luốh lứch xa nập, tớt pa tíh, lêy oó đoọng g’doóh đh’hấc ooy mặt pâm bhroọt. đớc gọ đh’hấc đắh loom, plum pa liêm lâng đhr’nuum, xang nắc t’lấh tr’xin, tr’bứi t’lắp gọ đoọng g’doóc glúh ooy nguôi, xâng bứi mơ mặ zâng. Hơơm đoọng đhậu, k’rơ đoọng g’doọc moót ooy móh mắt, loom luônh.

        Cr’chăl tớt đh’hấc dâng 10-15 phút. Xang nắc t’lấh đhr’nuum, dzút lứch cr’hấu. choom pay đác tợơ gọ đh’hấc đoọng ộm. luúc lâng m’bứi đác ngăn xang nắc pay đác đh’hấc n’nặc hoọm đhị doó váih đhí, xang dzút pa sạch đác tợơ a chắc. lâng ngai ta coóh đhưr nắc bêl đh’hấc lêy vêy ma nuýh đương lêy oó đoọng c’lâm ooy gọ đh’hấc.

Ra văng muy chom pr’chớh cha đoong pa dứah ca ay đh’mâl đhị xang đh’hấc. Zệê pr’chớh bhoóc ơy chệên nắc luúc tía tô, hành, tỏi xrắt nhar, luúc zr’ma mơ đhiệp cha, đoọng c’loọng cr’liêng a tứch cha đhị dzợ pứih đoọng đấh pa chô c’rơ.

        Đhơ cơnh đếêc nắc cung pa ghít râu đâu dzợ:

        Ma núyh ca ay đh’mâl nắc lêy đh’hấc 102 chu.

        Oó đh’hấc bấc chu bhrợ bil đác cóh a chắc, dưr váih râu cắh liêm crêê râu lơơng.

        Ngai bool p’răng oó đh’hấc, ngai lêy glúh bấc cr’hấu, vir móh mắt, k’tặ k’buung, bhrôông mặt, nhứh nhệên.

        Ngai crêê huyết áp dal, ca ay da dul, ca ay cóh n’căr, pân đil a chắc ắt k’đháp, ngai bil bấc a ham, ngai t’mêê dứah ca ay, apêê ta coóh ta ha, p’niên dứp 12 c’moo… oó đh’hấc.

        Lalăm đh’hấc nắc lêy pa sạch a chắc a zân. Oó hoọm đhị xang đh’hấc tu boọng k’xur xoọc pậ ha dang crêê đác chriệt nắc k’xur kiêr, đác căh choom glúh bhrợ a ham cắh choom xó.

        Cóh đhr’năng đh’hấc ha dang xâng k’đháp p’hơơm, h’lệêng đha đhưa, vir móh mắt nắc oó đh’hấc dzợ lêy pr’hân đơơng pa dứah ooy bệnh viện. ha dang ngai k’hir ngân, jựch dzung têy ( cơnh ca ay mr’loọng, k’oóh, bhrêy tắh, nhiễm trùng…) nắc oó đh’hấc lêy tước cơ sở y tế đoọng khám lêy./.