Xay bhrợ cơnh Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2030 (Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung 1719), tỉnh Quảng Bình bhrợ bh’rợ pa đớp đoọng pr’đươi bhrợ cha, bhrợ têng c’lâng p’rang, z’rooh đác zooi đhanuôr pa dưr bh’rợ b’băn, ch’choh. Pa đớp đoọng “pr’đươi” bhrợ cha năc bh’rợ chr’năp, liêm choom đoọng zooi đhanuôr acoon coh pa dưr pr’ắt tr’mông, xăl ooy cr’noọ bh’rợ đoọng t’bil lơi đharựt.

Đươi m’bứi phân, zơ nươu hoá học, xăl bhrợ cơnh bh’rợ hữu cơ xoọc năc c’lâng bh’rợ coh da ding k’coong tỉnh Khánh Hoà. C’lâng bh’rợ n’nâu năc tơớp xăl ooy cr’noọ bh’rợ âng đhanuôr coh bh’rợ ch’choh b’băn bhrợ t’vaih đhị pa câl nhâm mâng đoọng ha r’veh r’đoong, p’lêê p’coo, bh’năn âng đhanuôr.

Tỉnh Quảng Bình vêy đợ gâm ngút âng crâng năc 68%, dzoong t’nooi bơr coh prang k’tiếc k’ruung, đợ bấc lâng râu liêm choom âng crâng z’zăng bấc dưr vaih râu liêm choom đoọng pr’zươi bêl ting pâh ooy thị trường tín chỉ các - bon coh k’tiếc k’ruung lâng bha lang k’tiếc. Tỉnh n’nâu, t’mêê vêy ta chroót đoọng k’zệt tỷ đồng tơợ bh’rợ pa câl tín chỉ carbon crâng, bhrợ t’vaih râu liêm choom đoọng pa dưr kinh tế nhâm mâng đươi tơợ crâng coh cr’chăl “căh đoọng col đươi n’loong tơợ crâng”, căh đoọng đươi dua pr’đươi tơợ crâng.

Chr’val Lăng năc 1 coh 3 chr’val bha lâng choh ba kích coh chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đươi choh ba kích, đha nuôr chr’val Lăng bâc năc âi mă z’lâh đha rưt, pr’ăt tr’mông ting t’ngay ting ha dưr dal.

Xơợng bhrợ c’lâng xa nay pay zr’lụ đha nuôr acoon coh bhrợ bha lâng âng apêê bh’rợ xa nay pa xiêr đha rưt, c’moo 2023, tỉnh Gia Lai âi xay bhrợ đoọng vă zên chính sách, zooi đoọng k’zêt r’bhâu pr’loọng đha rưt vêy pr’đơợ zên k’rong bhrợ, z’lâh đha rưt.

Apêê chr’hoong da ding ca coong tỉnh Quảng Nam âi xay bhrợ bh’rợ xa nay “Muy chr’val muy bh’nơơn” (OCOP). Bâc bh’nơơn OCOP coh zr’lụ da ding ca coong bơơn ma nưih đươi dua năl tươc, ha dưr dal râu pa chô ha đha nuôr. Chính quyền vel đong tỉnh Quảng Nam đh’rưah zooi apêê c’la bh’nơơn OCOP xay pa căh bh’nơơn, p’têêt pa zum thị trường.

Chr’hoong Ba Chẽ xoọc t’đui p’too p’zương, zooi đhanuôr tr’xăl, bhrợ t’bhứah zâp bh’rợ chóh crâng n’loong ga mắc lâng cr’noọ bh’rợ dưr váih đhị bha lâng đợ tơơm n’loong ga mắc lâng tơơm zanươu âng tỉnh Quảng Ninh (cr’chăl c’moo 2020 - 2025).

Xoọc đâu, zr’lụ chóh tơơm cha p’lêê chr’nắp yêm đhị da ding k’coong tỉnh Khánh Hoà xoọc tr’xăl lêy chóh bhrợ ting c’lâng hữu cơ. Pa dưr pa xớc bh’nơơn pr’đươi đặc hữu nắc đoo c’lâng bh’rợ đoọng bhrợ pa câl têêm ngăn, zư lêy môi trường, pa dưr pa xớc nhâm mâng đhị zr’lụ đhanuôr acoon cóh tỉnh Khánh Hoà.

Xơợng bhrợ apêê c’lâng bh’rợ chroi đoọng pa dưr cà phê nhâm mâng, liêm crêê lâng môi trường, cr’chăl đăn đâu, bâc đha nuôr coh Đăk Lăk âi bơơn pa chô, băn t’bâc k’xâu đoọng cha groong, zêl apêê bh’ruy bhrợ pa hư cơnh: bh’ruy jên, bh’ruy tăm,… coh tơơm cà phê. Râu đâu căh muy zooi pa xiêr zên đươi dua, zư lêy c’rơ năc dzợ pa dzooc chất lượng cà phê.

Đợ c’moo đăn đâu, bh’rợ băn k’roóc ting c’roọl bh’năn bơơn bấc pr’loọng đhanuôr cóh chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Giang, tỉnh Quảng Nam lêy pay đoọng pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, pa dưr dal thu nhập ha pr’loọng đông.