Đoọng pa dưr liêm dal bh’rợ bhrợ têng cha, bấc m’ma chr’nóh t’mêê ơy bơơn t’moót lêy chóh đhị k’tiếc zr’lụ k’coong ch’ngai tỉnh Cao Bằng. Ooy đâu, t’ngôn AP1 nắc mưy ooy đợ tơơm chr’nóh đơơng chô bh’nơơn liêm dal, bhrợ c’lâng lướt t’mêê đắh pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, pa xiêr đha rứt ha đhanuôr.
Đoọng pa dưr liêm dal bh’rợ bhrợ têng cha, bấc m’ma chr’nóh t’mêê ơy bơơn t’moót lêy chóh đhị k’tiếc zr’lụ k’coong ch’ngai tỉnh Cao Bằng. Ooy đâu, t’ngôn AP1 nắc mưy ooy đợ tơơm chr’nóh đơơng chô bh’nơơn liêm dal, bhrợ c’lâng lướt t’mêê đắh pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, pa xiêr đha rứt ha đhanuôr.
Ting apêê đong pa chăp ch’mêêt lêy, sâm Lai Châu vêy đợ gen pa bhlâng chr’năp, bêl apul vêy vaih saponin bâc ơl cơnh lâng 52 râu chr’năp pr’hăt lâng zâp râu âng tơơm zêng choom đươi bhrợ z’nươu. Tơợ c’bhuh tơơm m’ma bơơn pay tơợ crâng chô, tươc đâu đha nuôr apêê tổ chức coh vel đong âi bhrợ t’bhưah đhăm choh dzooc k’zêt hécta lâng lêy nâu đoo năc tơơm bhrợ cha ca van coh vel đong.
Ting apêê đong pa chăp ch’mêêt lêy, sâm Lai Châu vêy đợ gen pa bhlâng chr’năp, bêl apul vêy vaih saponin bâc ơl cơnh lâng 52 râu chr’năp pr’hăt lâng zâp râu âng tơơm zêng choom đươi bhrợ z’nươu. Tơợ c’bhuh tơơm m’ma bơơn pay tơợ crâng chô, tươc đâu đha nuôr apêê tổ chức coh vel đong âi bhrợ t’bhưah đhăm choh dzooc k’zêt hécta lâng lêy nâu đoo năc tơơm bhrợ cha ca van coh vel đong.
Coh bâc c’moo đăn đâu, đha nuôr Cơ Tu coh zr’lụ da ding ca coong tỉnh Quảng Nam âi looih lâng bh’rợ bhrợ têng hàng hóa lâng bh’rợ c’câl bh’lêy bh’nơơn bh’rợ, âi bơơn pa câl đhị bâc zr’lụ thành thị, chroi đoọng ha dưr dal chr’năp hàng hóa, bhrợ t’vaih pr’đơợ pa xiêr đha rựt
Coh bâc c’moo đăn đâu, đha nuôr Cơ Tu coh zr’lụ da ding ca coong tỉnh Quảng Nam âi looih lâng bh’rợ bhrợ têng hàng hóa lâng bh’rợ c’câl bh’lêy bh’nơơn bh’rợ, âi bơơn pa câl đhị bâc zr’lụ thành thị, chroi đoọng ha dưr dal chr’năp hàng hóa, bhrợ t’vaih pr’đơợ pa xiêr đha rựt
Tơợ pazêng bhươn chr’noh, bh’năn băn liêm choom âng Trung tâm Khuyến nông k’tiêc k’ruung bhrợ têng, đhanuôr bhrợ ha rêê đhuốch tỉnh Quảng Trị ơy ting t’ngay xăl bhrợ bh’rợ ch’choh b’băn ting c’lâng bh’rợ liêm crêê. Pazêng bh’rợ ch’choh, b’băn cơnh choh tơơm pay cha p’lêê sạch cơnh bh’rợ hữu cơ, băn achông liêm crêê sinh học, băn atứch mặ ăt lâng đhr’năng puyh, chrộ ting c’lâng bh’rợ p’loh coh bhươn ơy chô đơơng râu liêm choom ooy kinh tế bấc bhlâng.
Tơợ pazêng bhươn chr’noh, bh’năn băn liêm choom âng Trung tâm Khuyến nông k’tiêc k’ruung bhrợ têng, đhanuôr bhrợ ha rêê đhuốch tỉnh Quảng Trị ơy ting t’ngay xăl bhrợ bh’rợ ch’choh b’băn ting c’lâng bh’rợ liêm crêê. Pazêng bh’rợ ch’choh, b’băn cơnh choh tơơm pay cha p’lêê sạch cơnh bh’rợ hữu cơ, băn achông liêm crêê sinh học, băn atứch mặ ăt lâng đhr’năng puyh, chrộ ting c’lâng bh’rợ p’loh coh bhươn ơy chô đơơng râu liêm choom ooy kinh tế bấc bhlâng.
Chóh tơơm quế-nắc râu “t’nơơm vàng” đhị k’tiếc bha đưn da ding, Giàng A Sáu, acoon cóh Mông cóh vel Sài Lương 3, chr’val A Lương, chr’hoong Văn Chấn, tỉnh Yên Bái cắh mưy bhrợ cha k’van đoọng ha c’la đay, váih đhanuôr bhrợ cha liêm choom prang k’tiếc k’ruung, nắc dzợ p’too p’zương đhanuôr cóh k’coong ch’ngai t’bhlâng dưr zi lấh zr’nắh k’đhạp bhrợ cha k’van.
Chóh tơơm quế-nắc râu “t’nơơm vàng” đhị k’tiếc bha đưn da ding, Giàng A Sáu, acoon cóh Mông cóh vel Sài Lương 3, chr’val A Lương, chr’hoong Văn Chấn, tỉnh Yên Bái cắh mưy bhrợ cha k’van đoọng ha c’la đay, váih đhanuôr bhrợ cha liêm choom prang k’tiếc k’ruung, nắc dzợ p’too p’zương đhanuôr cóh k’coong ch’ngai t’bhlâng dưr zi lấh zr’nắh k’đhạp bhrợ cha k’van.
Pr’đhang bh’rợ ha rêê đhuôch đươi dua công nghệ dal coh pa bhrợ ha rêê đhuôch đhị Cần Thơ ting t’ngay ting padưr, âi vêy bâc pr’đhang bh’rợ liêm choom đoọng pa chô k’ha riêng ưc đồng, vêy ngai bơơn k’tỷ đồng zâp c’moo.
Pr’đhang bh’rợ ha rêê đhuôch đươi dua công nghệ dal coh pa bhrợ ha rêê đhuôch đhị Cần Thơ ting t’ngay ting padưr, âi vêy bâc pr’đhang bh’rợ liêm choom đoọng pa chô k’ha riêng ưc đồng, vêy ngai bơơn k’tỷ đồng zâp c’moo.
Cr’chăl ha nua, huyện đoàn Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị âi bhrợ liêm bh’rợ ủy thác đoọng vă tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội, bhrợ t’vaih pr’đơợ ha đoàn viên, đha đhâm c’mâr vă zên xay bhrợ bh’rợ tr’nêng, pa dưr tr’mông tr’meh. Tơợ zên vă t’đui đoọng, bâc đoàn viên coh vel đong chr’hoong âi vêy pr’đơợ k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ tr’nêng, bhrợ cha liêm choom.
Cr’chăl ha nua, huyện đoàn Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị âi bhrợ liêm bh’rợ ủy thác đoọng vă tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội, bhrợ t’vaih pr’đơợ ha đoàn viên, đha đhâm c’mâr vă zên xay bhrợ bh’rợ tr’nêng, pa dưr tr’mông tr’meh. Tơợ zên vă t’đui đoọng, bâc đoàn viên coh vel đong chr’hoong âi vêy pr’đơợ k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ tr’nêng, bhrợ cha liêm choom.
Lâng zên pa chô k’zệt tỷ đồng zâp c’moo tơợ bh’rợ bhrợ cha zr’nưm, chất lượng dal, anoo Trần Như Kiên cóh vel Pha Cúng, chr’val Lóng Phiêng, chr’hoong Yên Châu, tỉnh Sơn La nắc đhanuôr chr’nắp liêm đoọng ha cr’noọ bh’rợ dưr zi lấh bhrợ cha k’van. Anoo nắc mưy ooy 63 đhanuôr Việt Nam liêm choom bơơn trung ương Hội Nông dân Việt Nam hơnh déh c’moo 2021.
Lâng zên pa chô k’zệt tỷ đồng zâp c’moo tơợ bh’rợ bhrợ cha zr’nưm, chất lượng dal, anoo Trần Như Kiên cóh vel Pha Cúng, chr’val Lóng Phiêng, chr’hoong Yên Châu, tỉnh Sơn La nắc đhanuôr chr’nắp liêm đoọng ha cr’noọ bh’rợ dưr zi lấh bhrợ cha k’van. Anoo nắc mưy ooy 63 đhanuôr Việt Nam liêm choom bơơn trung ương Hội Nông dân Việt Nam hơnh déh c’moo 2021.
Tr’xăl dzang ooy số, đươi dua công nghệ coh pa bhrợ ha rêê đhuôch âi lâng xooc chroi đoọng chr’năp ha bh’rợ tr’xăl c’lâng bh’rợ bhrợ têng, đươi dua bh’nơơn bh’rợ âng bâc đha nuôr, doanh nghiệp đhị Đăk Lăk. Đợ bh’nơơn âi mă bơơn âng tr’xăl ooy số đơơng chô công xooc zooi bh’rợ ha rêê đhuôch Đăk Lăk tươc đăn lâh tươc hiện đại.
Tr’xăl dzang ooy số, đươi dua công nghệ coh pa bhrợ ha rêê đhuôch âi lâng xooc chroi đoọng chr’năp ha bh’rợ tr’xăl c’lâng bh’rợ bhrợ têng, đươi dua bh’nơơn bh’rợ âng bâc đha nuôr, doanh nghiệp đhị Đăk Lăk. Đợ bh’nơơn âi mă bơơn âng tr’xăl ooy số đơơng chô công xooc zooi bh’rợ ha rêê đhuôch Đăk Lăk tươc đăn lâh tươc hiện đại.
Bấc c’moo hanua, đh’rứah lâng bhiệc p’ghít lêy pa dưr pa xớc b’băn, chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang, tỉnh Quảng Nam dzợ vêy bấc bh’rợ ch’chóh đơơng chô bh’nơơn chr’nắp dal, đơơng chô bh’nơơn têêm ngăn ha đhanuôr k’coong ch’ngai. Lấh mơ, bh’rợ ch’chóh ting c’bhúh pr’loọng đông xoọc bhrợ pa dưr mưy c’lâng lướt t’mêê, bhrợ đoọng bấc bhiệc bhrợ ha pêê pa bhrợ đhị đâu. Bh’rợ chóh tri vel Mực, thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong Nam Giang nắc mưy ooy bh’rợ cơnh đâu.
Bấc c’moo hanua, đh’rứah lâng bhiệc p’ghít lêy pa dưr pa xớc b’băn, chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang, tỉnh Quảng Nam dzợ vêy bấc bh’rợ ch’chóh đơơng chô bh’nơơn chr’nắp dal, đơơng chô bh’nơơn têêm ngăn ha đhanuôr k’coong ch’ngai. Lấh mơ, bh’rợ ch’chóh ting c’bhúh pr’loọng đông xoọc bhrợ pa dưr mưy c’lâng lướt t’mêê, bhrợ đoọng bấc bhiệc bhrợ ha pêê pa bhrợ đhị đâu. Bh’rợ chóh tri vel Mực, thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong Nam Giang nắc mưy ooy bh’rợ cơnh đâu.