Đhị apêê chr’hoong da ding ca coong tỉnh Quảng Nam ting t’ngay ting bấc apêê pân đil z’lâh k’đhap pa dưr ca van đoọng ha pr’loọng đong đay lâng chroi k’rong ooy bh’rợ ha dưr za zưm âng vel bhươl. Lâng pazêng cr’noọ bh’rợ pa dưr kinh tế cơnh choh crâng, choh tơơm cha p’lêê, băn a tưch, a đha, a’ọc tăm… đơơng chô bh’nơơn zập c’moo tước k’ah riêng ức đồng, apêê a moó năc ơy moon ghit c’rơ chr’năp âng c’la đay cơnh lâng pr’loọng đong lâng xã hội.

Pleng p’răng pưih đanh đươnh bhrợ căh liêm tước bhrợ têng hânnoo cha noọng c’lọt đhi bơr pêê vel đong đhị miền Trung. Đhị tỉnh Quảng Nam, bấc đhăm ha roo t’meee choh bêệt lah 1 c’xêê hay zâng lâng đhr’năng cắh zập đác. Ngành nông nghiệp tỉnh nâu xoọc xay bhrợ bấc c’lâng bh’rợ pa ghit zêl, cha groong cha noọng xơớt, đác k’rịa moọt, đoọng pa xiêr đợ bil bal đoọng ha đhanuôr.

Chr’hoong da ding cacoong Trà Bồng năc vel đong đhị tỉnh Quảng Ngãi vêy bấc bh’nơơn bơơn xay moon năc pr’đươi OCOP. Pazêng bh’nơơn chr’noh âng chr’hoong vêy đơơng pa căh đhị zập cửa hàng OCOP, siêu thị lâng cửa hàng thương mại coh tỉnh lâng tỉnh lơơng. Tơợ xa nay bh’rợ “zập chr’val muy bh’nơơn bh’rợ”, apêê bh’nơơn pr’đươi bha lầng âng vel đong ting t’ngay ting pa dưr dal bh’nơơn, chr’năp, chroi k’rong pa dzoóc thu nhập đoọng ha đhanuôr.

Coh đhr’năng bấc vel đong lưm k’đhap lâng bh’rợ choh t’bấc tơơm t’viêng coh k’tiếc lưn lưih, chơih pay hau tơơm đoọng choh jưah vêy gâm t’vaih crâng, jưah đơơng chô kinh tế dal, năc Lào Cai ơy đâh ha dưr tơợ pr’đơợ âng tơơm quế. 10 c’moo hay, bêl c’lâng lướt đâh Hà Nội-Lào Cai t’mêê bhrợ têng xang, mị đăh c’lâng năc lêy bôl ca coong lưn lưih, zêng tơơm a’rong chăt vaih. Nâu kêi truih c’lâng lướt đâh, pazêng đhăm crâng quyế plum muy pr’họom t’viêng ơy đơơng chô bh’nơơn. Ahêê năc đh’rưah chêêc năl cr’noọ bh’rợ z’lâh đha rựt, choh n’loong t’viêng đhị zr’lụ choh bấc bhlầng âng tơơm quế đhị chr’hoong Bảo Yên.

Bhrợ cơnh liêm choom lâng đhr’năng zên câl phân dzoóc dal, xọoc đâu, bấc pr’loọng đhanuôr lâng hợp tác xã đhị tỉnh Gia Lai ơy tự bhrợ phân hữu cơ tơợ rau chr’noh chr’bêệt căh dzợ đươi, đoọng k’rang tơơm chr’noh. Bhrợ cơnh đâu năc đoọng lêy bh’nơơn liêm choom bêl pa xiêr zên câl phân hóa học, đh’rưah pa liêm môi trường k’tiếc lâng c’rơ âng tơơm chr’noh. C’nặt t’ruih “Xay moon cơnh choom bhrợ cha” t’ngay đâu, đhanuôr lâng pr’zơc năc đh’rưah chêêc năl cơnh bhrợ phân hữu cơ âng đha nuôr tỉnh Gia Lai đọong pa choom bhrợ.

Chr’hoong clung đệ Hoài Ân nắc mưy ooy đợ vel đông đấh bhrợ lâng pa dưr pa xớc k’rơ zr’lụ chóh tơơm cha p’lêê pazưm âng tỉnh Bình Định. Đhị vel đông nâu nắc ơy bhrợ pa dưr đợ hợp tác xã t’mêê đắh chóh tơơm cha p’lêê, vêy râu pazưm bhrợ âng manứih chóh lâng zâp đầu mối câl pay, nắc bh’nơơn pr’đươi cha p’lêê âng đhanuôr vêy đhị dzoọng cóh thị trường, bơơn pa cala teêm ngăn. T’ruíh Xay moon cơnh choom bhrợ cha, xay moon tước đhanuôr lâng pr’zợc bhiệc bhrợ pa dưr tơơm cha p’lêê liêm choom âng đhnauôr clung đệ cóh tỉnh Bình Định.

Băn chr’gơơng pa câl nắc bh’rợ t’mêê hân đhơ cơnh đêếc đơơng chô bh’nơơn liêm dal, nâu đoo nắc bhiệc bhrợ cha âng anoo Nguyễn Hoàng Việt cóh vel Phú Thạnh A, chr’val Phú Kiết, chr’hoong Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang. Bh’rợ băn nâu liêm pr’hay choom bhrợ t’bhứah, lấh mơ nắc lâng đha đhâm c’moor cóh vel đông bêl tơợp bhrợ têng cha.

Đợ c’moo đăn đâu, bh’rợ chóh crâng, chóh tơơm zanươu dứp cóh crâng k’coong pa dưr pa xớc k’rơ đhị zâp chr’hoong k’coong ch’ngai tỉnh Quảng Nam. Tu cơnh đêếc, cr’noọ đươi dua m’ma chr’nóh zâp râu tơơm chr’nóh, tơơm zanươu ting k’rơ bấc. Năl ghít c’lâng bh’rợ nâu, diịc điêl anoo Pơ Loong Huệ lâng amoó Vũ Thị Lương cóh vel A Chiing, chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang grơơ nhool k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ bhươn ươm lâng bấc râu m’ma chr’nóh đơơng chô bh’nơơn liêm dal ha pr’loọng đông.

​Đhị zr’lụ pa zưm 2 k’ruung đác Krông Nô lâng Krông Ana; lâng pr’đơợ liêm buôn đăh k’tiếc k’bunh, tâm đác… chr’hoong Krông Ana, tỉnh Đăl Lăk ơy r’dợ pa dưr bh’rợ băn a xiu coh rôh t’vaih c’lâng bhrợ cha t’mêê đơơng chô bh’nơơn dal coh zr’lụ k’tiếc Tây Nguyên.

Nhiều năm nay, tại huyện miền núi Nam Giang, tỉnh Quảng Nam xuất hiện nhiều mô hình chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân xoá đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu tại địa phương. Trong đó, nuôi dúi là một trong những mô hình được nhiều hộ đồng bào Cơ Tu, nhất là các bạn trẻ lựa chọn để phát triển kinh tế. Chuyên mục “Bàn cách làm ăn” hôm nay, PV A Viết Sĩ có cuộc trao đổi với anh Bhling Úc, một trong những hộ nuôi dúi cho hiệu quả kinh tế cao ở thôn Vinh, xã Tà Pơơ, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam về kỹ thuật nuôi và nhân giống dúi. Mời bà con và các bạn cùng theo dõi!