Bấc c’xêê đâu, đhanuôr đhị apêê chr’val da ding k’coong Đắc Tôi, Đắc pre, Chà Val, chr’hoong Nam Giang zăng k’rang k’uôl lâng đhr’năng a choo xươl dưr n’léh lâng t’váih cr’ay. Đhơ cơnh đếêc, đhanuor zr’lụ da ding Nam Giang dzợ lu lơ lâng cr’ay nâu.

            K’nặ muy c’xêê đâu, dáp tợơ lấh bêl a noo A lăng M ắt đhị vel Đắc Rích, chr’val Đắc Tôi tu crêê a choo xươl cắp, đhanuôr cóh vel đong doó dzợ lấh lu lơ lâng cr’ay xươl. Ting cơnh ma nuýh đong âng noo M đoọng năl, lalăm đếêc moọt tợơp c’xêê 4/2016, đhị bêl pa bhrợ, tu cắh pa ghít nắc a noo M crêê a choo cắp ooy dzung. Nắc tu lu lơ a noo M cắh lướt trạm Y tế chr’val tiêm vắc xin đoọng zêl cr’ay xươl ting cơnh quy định. K’nặ 20 t’ngay t’tun, a noo M nắc dưr xươl. N’đhơ bơơn ma nuýh đong đơơng cấp cứu đhị bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng ha dợ a noo M cung cắh mặ z’lấh. Râu chệêt bil âng a noo M nắc đui cơnh đh’riêng chuông dưr xưl đoọng moon pa rớơt đắh bhiệc đương zêl cha groong lâng ch’mệêt lêy cr’ay xươl tợơ bh’năn băn đhị vel đong apêê chr’val k’coong da ding Nam Giang.

            T’coóh A lăng Minh- Phó Chủ tịch UBND chr’val Đắc Tôi, chr’hoong Nam Giang đoọng năl, đhr’năng cr’ay xươl nắc tợơp n’léh đhị vel đong tợơ tợơp c’xêê 3/2016 tu k’năn a choo cruung. Đhơ cơnh đếêc, xọoc tợơp đhanuôr cung lu lơ bhlầng, cung cơnh cắh lấh năl ghít đắh đhr’năng cr’pân âng cr’ay nâu. Ting cơnh dáp lêy xoọc tr’nợơp, tước nâu kêi đhị vel đong chr’val Đắc Tôi vêy tước k’zệt ch’nắc crêê a choo xươl cắp lâng nắc ơy đấh loom lướt tiêm za nươu vắc xin đoọng zêl cr’ay xươl ting cơnh quy định. Chính quyền chr’val Đắc Tôi cung xay moon lâng đhanuôr nắc oó pa đăn lâng a choo, mèo đoọng g’đéch đhr’năng a choo cắp, buôn váih cr’ay xươl; đh’rứah nắc lệêng k’chệêt lứch đợ a choo xươl n’nặc.

            T’coóh Minh đoọng năl, lalăm đhr’năng nâu dưr váih cr’pân lấh mơ, chính quyền chr’val cung ơy họp pr’hân, xay moon tước đhanuôr đhị vel bhươl đoọng pa xiêr ếp bhlầng râu cắh liêm choom tu cr’ay xươl bhrợ váih. Đhơ cơnh đếêc, t’coóh Minh cung xay moon đhr’năng xoọc đâu đhị vel đong xoọc nắc cắh vêy bấc vắc xin đoọng đương zêl cr’ay xươl, tu đhị cr’chăl a hay ơy đươi dua đoọng tiêm  zêl cha groong k’zệt ch’nắc crêê a choo cắp.

            Râu xa nay âng phóng viên bơơn năl, đhr’năng a choo xươl dưr n’léh xoọc nắc trơơi boọ đhị bơr pêê zr’lu0j04 âng apêê chr’val Đắc Pre, Chà Val bhrợ váih k’rang k’uôl âng đhanuôr da ding k’coong. Pazêng c’moo hay, đắh bhiệc đương zêl pr’lúh cr’ay xươl ta luôn bơơn zập cấp chính quyền cóh vel đong k’rang tước, pa liêm bhiệc lêy ch’mệêt pr’lúh cr’ay. N’đhơ bhiệc xay moon ơy bơơn ta bhrợ têng liêm ta níh tước zập vel bhươl, đhơ cơnh đếêc nắc bhiệc lu lơ nắc dzợ ắt váih cóh pr’ắt tr’mông âng pazêng đhanuôr acoon cóh đhị da ding k’coong. Cóh đếêc, ty j’niêng cr’bưn buôn ắt tr’đăn lâng bh’năn băn cóh đong cơnh a choo, mèo… tu cơnh đếêc nắc đhanuôr cóh da ding k’coong crêê a choo cắp, mèo cắp nắc râu buôn dưr váih./.

Không chủ quan trước bệnh dại

                                                   CTV A Lăng Ngước gửi Cơ Tu

Nhiều tháng nay, người dân tại các xã vùng cao Đắc Tôi, Đắc Pre, Chà Vàl, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam khá lo lắng trước tình trạng chó dại xuất hiện và tấn công gây bệnh. Dù vậy, người dân vùng cao Nam Giang vẫn còn tâm lý chủ quan với bệnh dại.

Gần một tháng nay, kể từ sau cái chết thương tâm của anh Alăng M trú thôn Đắc Rích, xã Đắc Tôi do bị chó dại cắn, người dân địa phương có phần bớt tâm lý chủ quan với bệnh dại. Theo người nhà của anh M cho hay, trước đó vào đầu tháng 4.2016, trong lúc làm công việc gia đình, do bất cẩn nên anh M. bị con chó cắn vào chân. Tuy nhiên, do chủ quan nên anh M không đến Trạm Y tế xã tiêm vắc-xin phòng dại theo quy định. Khoảng gần 20 ngày sau, anh M bỗng dưng lên cơn dại. Dù đã được gia đình chuyển xuống cấp cứu tại Bệnh viên Đa khoa TP.Đà Nẵng nhưng anh M cũng không qua khỏi. Cái chết thương tâm của anh M như gióng lên hồi chuông báo động về công tác phòng và kiểm soát dịch bệnh dại từ động vật tại địa bàn các xã vùng cao Nam Giang.

Ông Alăng Minh - Phó Chủ tịch UBND xã Đắc Tôi, huyện Nam Giang cho biết, tình trạng bệnh dại bắt xuất hiện tại địa phương từ đầu tháng 3.2016 do đàn chó hoang. Tuy nhiên, lúc đầu người dân khá chủ quan, cũng như chưa hiểu biết về mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Theo thống kê sơ bộ, đến nay tại địa bàn xã Đắc Tôi có đến hơn chục trường hợp người dân bị chó dại cắn và đã kịp thời được tiêm phòng vắc-xin chống dại theo quy định. Chính quyền xã Đắc Tôi cũng khuyến cáo người dân không nên tiếp cận với chó, mèo nhằm tránh tình trạng bị chó, mèo cắn, có nguy cơ truyền bệnh dại; đồng thời giết tiêu hủy nhưng con chó đã từng lên cơn dại trước đó.

Ông Minh cho biết thêm, trước những diễn biến và mức độ nguy hiểm của bệnh dại, chính quyền xã  cũng đã có cuộc họp khẩn, thông tin tuyên truyền đến người dân địa phương nhằm hạn chế đến mức thấp nhất hệ lụy do bệnh dại gây ra. Tuy nhiên, ông Minh cũng thông tin thêm hiện tại địa phương đang trở nên khan hiếm liều vắc-xin phòng chống bệnh dại, do thời gian qua đã sử dụng chích ngừa cho hàng chục trường hợp bị chó cắn.

Nguồn tin của phóng viên cho hay, tình trạng chó dại xuất hiện nay đang lây lan sang một số khu vực thuộc địa bàn các xã Đắc Pre, Chà Vàl gây nhiều lo lắng cho người dân miền núi. Những năm qua, công tác phòng chống dịch bệnh dại luôn được các cấp chính quyền trên địa bàn tỉnh quan tâm, chỉ đạo thắt chặt công tác kiểm soát dịch. Dù công tác tuyên trueyèn đã được triển khai đến tận địa bàn các thôn, xã nhưng xem ra tâm lý chủ quan vẫn còn trong đời sống của hầu hết đồng bào vùng cao, vùng dân tộc thiểu số. Trong khi đó, do tập tục sống khá gần gũi với loài động vật như chó, mèo,… nên nguy cơ người dân vùng cao bị truyền bệnh do bị chó, mèo cắn cũng là điều dễ có thể xảy ra./.